گروه فرهنگ دفاع‌پرس ـ اکبر صفرزاده؛ وقتی صحبت از مساجد می‌شود، غالباً تصویری از سکوت و عبادت فردی در ذهنمان نقش می‌بندد؛ جایی که تنها نمازگزاران به حضور خود مشغولند و پس از آن، این فضا خالی از هر جنبش اجتماعی و فرهنگی می‌شود. اما مستند «منارستان»، به تهیه‌کنندگی سید جمال عودسیمین و کارگردانی مسعود کارگر، تصویری متفاوت و زنده از مساجد شاخص ایران ارائه می‌دهد؛ تصویری که مسجد را نه فقط به‌عنوان خانه خدا، بلکه به مثابه مرکزی اجتماعی، فرهنگی و جهادی نشان می‌دهد که جوانان و فعالان محلی با خلاقیت و پشتکار آن را به قلب محله تبدیل کرده‌اند.
این مجموعه هفت قسمتی، با هر قسمت حدود ۲۵ دقیقه، در قالبی مستندگونه و روایتگر، مخاطب را به دل مساجدی می‌برد که هرکدام با ابتکار عمل و فعالیت‌های نوآورانه، توانسته‌اند نه تنها حضور مردم را افزایش دهند بلکه الگویی برای دیگر مساجد نیز باشند. «منارستان» به ما یادآوری می‌کند که مسجد مکانی زنده است، جایی که انسان‌ها به خود و دیگران فکر می‌کنند، آرامش می‌یابند و امکان شکل‌گیری حرکت‌های اجتماعی و فرهنگی در آن فراهم می‌شود.
سید جمال عودسیمین، تهیه‌کننده برنامه، با اشاره به آغاز فعالیت حرفه‌ای خود در سال ۱۳۹۱، تأکید می‌کند که مسجد همیشه در باور دینی و اجتماعی ایرانیان متفاوت بوده و هست. او می‌گوید: «این خانه برای شخصی نیست و اتفاقاتی که در آن رقم می‌خورد خاص است.» و دقیقاً همین خاص بودن است که محور اصلی «منارستان» را شکل داده است؛ نشان دادن مساجدی که با خلاقیت و دغدغه، به جذب مخاطب و فعال کردن فضای محله پرداخته‌اند.
یکی از جذابیت‌های این مستند، تمرکز بر فعالیت‌های مردمی و الگوسازی است. برنامه نه تنها به معرفی مساجد پرشور می‌پردازد، بلکه قصد دارد به مساجدی که دچار رکود شده‌اند انگیزه دهد تا با دیدن نمونه‌های موفق، ایده‌ها و ابتکارات خود را توسعه دهند. هر مسجدی که مخاطب بیشتری جذب می‌کند، گواهی است بر اینکه خلاقیت و مسئولیت‌پذیری فعالان محلی می‌تواند فضای مسجد را از سکون به پویایی تبدیل کند. این پیام، علاوه بر ابعاد فرهنگی و دینی، ارزش اجتماعی و تربیتی بالایی دارد و نشان می‌دهد که مسجد همچنان می‌تواند قلب یک محله باشد.
نکته دیگری که «منارستان» را برجسته می‌کند، پرداختن به نقش جوانان است. در حالی که بسیاری از مساجد امروز تنها محل نماز و عبادت فردی است، این مستند نشان می‌دهد که حضور و خلاقیت نسل جوان می‌تواند مسجد را به کانون فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و جهادی تبدیل کند. این موضوع به نوعی احیای روح جمعی و مسئولیت‌پذیری در جامعه است و به مخاطب حس امید و انرژی می‌دهد؛ امید به اینکه هنوز کسانی هستند که بدون چشم‌داشت، برای دیگران فکر می‌کنند و اقدام می‌کنند.
پژوهش و گردآوری اطلاعات برای ساخت این مجموعه، به گفته عودسیمین، سخت‌ترین بخش کار بوده است. پیدا کردن مساجدی که افراد در آنها مسئولیت‌های متنوعی را برعهده گرفته باشند و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی قابل توجهی داشته باشند، دشوار است؛ زیرا برخلاف گذشته که فعالیت‌های مسجد فراگیر و متنوع بود، امروز حضور فعالان کمتر شده است. با این حال، تیم «منارستان» توانسته است با همکاری سازمان‌های مرتبط، مساجد شاخص را شناسایی کند و به تصویر بکشد.
از منظر ساختاری، هر قسمت برنامه با دقت و ظرافت، فضای مسجد را با نگاه مستندگونه و روایت زنده به نمایش می‌گذارد. تماشاگر نه تنها فعالیت‌های مسجد را می‌بیند، بلکه با داستان‌های موفقیت‌آمیز و خلاقیت‌های محلی آشنا می‌شود و این آشنایی، انگیزه‌ای برای الگوگیری و مشارکت فعالانه در زندگی اجتماعی ایجاد می‌کند. قاب دوربین، در هر نما، مسجد را نه صرفاً مکان عبادی، بلکه خانه‌ای زنده و فعال نشان می‌دهد؛ خانه‌ای که در آن انسان‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند، یاد می‌گیرند و اثر می‌گذارند.
پیام احساسی و عاطفی «منارستان» نیز قابل توجه است. مستند به بیننده یادآوری می‌کند که مسجد می‌تواند محلی برای امید، همدلی و آشتی باشد؛ جایی که نسل‌ها با هم ارتباط می‌گیرند و ارزش‌های فرهنگی و دینی در آن منتقل می‌شود. این نگاه انسانی و الهام‌بخش، «منارستان» را از دیگر برنامه‌های مستند مشابه متمایز می‌کند و به مخاطب حسی از تعلق و اهمیت حضور در جامعه می‌دهد.
در نهایت، «منارستان» نه تنها تصویری واقعی و مستندگونه از مساجد شاخص ایران ارائه می‌دهد، بلکه تجربه‌ای احساسی و الهام‌بخش است که نشان می‌دهد مسجد، حتی در دنیای امروز، می‌تواند قلب یک محله باشد؛ جایی که خلاقیت، مشارکت جوانان و دغدغه انسانی، زندگی تازه‌ای به آن می‌بخشد. این مستند یادآور می‌شود که خانه خدا، علاوه بر عبادت، می‌تواند مدرسه‌ای برای انسانیت، اجتماع و خلاقیت باشد و هر فعال و مخاطب، بخشی از این زندگی جمعی است.
انتهای پیام/ 121
