به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، امیرمومنان سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل، ده سال پیش از بعثت پیامبر(ص) در کعبه دیده به جهان گشود. وی در حوادث تاریخ اسلام، همواره در کنار پیامبر(ص) قرار داشت و پس از درگذشت آن حضرت نیز سی سال زندگی نمود که می توان مجموع عمر شصت و سه ساله ایشان را به پنج دوره تقسیم کرد. از بعثت تا هجرت پیامبر به مدینه، از هجرت تا درگذشت پیامبر، از رحلت پیامبر تا آغاز خلافت آن حضرت و دوران خلافت آن بزرگوار.
از ولادت تا بعثت پیامبراسلام(ص)
نخستین دوره زندگی امام را پیش از بعثت تشکیل می دهد؛ عمر امام در این دوره، از ده سال تجاوز نمی کند، زیرا زمانی که علی(ع) دیده به جهان گشود، بیش از سی سال از عمر پیامبر نگذشته بود و پیامبر در چهل سالگی به رسالت مبعوث شد، بنابراین علی(ع) در موقع بعثت پیامبر، بیش از ده سال نداشت.
در آغوش پیامبر صلی الله علیه واله
علی علیه السلام در این دوره که دوره حساس شکل گیی شخصیت و دوره پذیرش تربیتی و روحی او بود، در خانه حضرت محمد صلی الله علیه واله و تحت تربیت او به سربرد. مورخان اسلامی در این زمینه نوشته اند: یک سال، یک سال قحطی بزرگی در مدینه رخ داد. در آن زمان ابوطالب عموی پیامبر، دارای عائله زیاد و هزینه سنگینی بود. حضرت محمد به عموی دیگر خود «عباس» که از ثروتمندترین افراد بنی هاشم بود، پیشنهاد کرد که هر کدام از ما یکی از فرزندان ابوطالب را به خانه خود ببریم تا فشار مالی ابوطالب کم شود، عباس موافقت کرد، و هر دو نزد ابوطالب رفتند و موضوع را با او دی میان گذاشتند.
ابوطالب با این پیشنهاد موافقت کرد. در نتیجه، عباس؛ «جعفر» و حضرت محمد(ص) «علی» را به خانه خود برد. علی همچنان در خانه حضرت بود تا آن که خداوند، او را به نبوت مبعوث فرمود و علی علیه السلام او را تصدیق کرد و از او پیروی نمود. پیامبر اسلام(ص) پس از گرفتن علی علیه السلام فرمود: همان را برگزیدم که خدا او را برای من برگزید.
از آنجا که حضرت محمد(ص) در سنین کودکی، پس از درگذشت عبدالمطلب در خانه عمویش ابوطالب و تحت کفالت او بزرگ شده بود، می خواست با تربیت یکی از فرزندان او، زحمات وی و همسرش فاطمه بنت اسد را جبران کند و از میان فرزندان او، نظر به علی علیه السلام داشت.
علی علیه السلام در دوران خلافت خود، در خطبه «قاصعه» به این دوره تربیتی خود اشاره نموده و می فرماید: شما(یاران پیامبر) از خویشاوندی نزدیک من با رسول خدا و موقعیت خاصی که با آن حضرت داشتم، آگاهید و می دانید موقعی که من خردسال بود، پیامبر مرا در آغوش می گرفت و به سینه خود می فشرد و مرا در بستر خود می خوابانید به طوری که من بدن او را لمس می کردم، بوی خوش آن را می شنیدم و او غذا در دهان من می گذارد. من همچون بچه ای که به دنبال مادرش می رود، همه جا همراه او می رفتم، هر روز یکی از فضائل اخلاقی خود را به من تعلیم می کرد و دستور می داد که از آن پیروی کنم.
خطبه «قاصعه»، سندی آشکار در فضائل امیرالمومنین(ع)
علی علیه السلام در خطبه «قاصعه» در این باره می فرماید: پیامبر هر سال در کوه حِراء به عبادت می پرداخت و جز من، کسی او را نمی دید. هنگامی که وحی بر آن حضرت نازل شد، صدای ناله شیطان را شنیدم؛ به رسول خدا عرض کردم: این ناله چیست؟ فرمودند: این ناله شیطان است و علت نالهاش این است که او از این که در روی زمین اطاعت شود، ناامید گشته است. آن چه را من می شنوم تو نیز می شنوی و آن چه را می بینم تو می بینی جز این که تو پیامبر نیستی، بلکه وزیر(من) و بر خیر و نیکی هستی.
این گفتار گرچه می تواند مربوط به عبادت پیامبر در حِراء در دوران پس از رسالت باشد، ولی قرائن گذشته و این که عبادت پیامبر در حِراء غالبا قبل از رسالت بوده است، نشان می دهد که این گفتار مربوط به دوران قبل از رسالت پیامبر اسلام باشد. در هر حال پاکی روح علی علیه السلام و تربیت های پیگیر پیامبر باعث شد که او در همان دوران کودکی با قلب حساس، دیده نافذ و گوش شنوا، چیزهایی را ببیند و صداهایی را بشنود که برای مردم عادی دیدن و شنیدن آن ها ممکن نیست.
ابن ابی حدید معتزلی در شرح نهج البلاغه می نویسد: در کتب صحاح روایت شده است که وقتی جبرئیل برای نخستین بار بر پیامبر نازل گردید و او را به مقام رسالت مفتخر ساخت، علی علیه السلام در کنار پیامبر اسلام بود.
