به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع‌پرس، عراقی‌ها در حال آماده شدن برای شرکت در انتخاباتی هستند که در شرایطی بسیار حساس برگزار می‌شود. رأی‌گیری به صورت محدود از روز یکشنبه با تدابیر گسترده امنیتی آغاز و اخذ رای به شکل عمومی در روز سه‌شنبه انجام می‌شود.
نتیجه این انتخابات تعیین خواهد کرد که آیا «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر کنونی، می‌تواند برای دور دوم در قدرت باقی بماند یا خیر. این انتخابات در شرایطی برگزار می‌شود که از یک سو احتمال آغاز جنگی دیگر میان ایران و اسرائیل از بین نرفته و از سوی دیگر گمانه‌زنی‌هایی درباره حمله اسرائیل و آمریکا به مقاومت عراق مطرح است.
در حالی که دولت ترامپ فشار سیاسی را علیه نیروهای مقاومت عراق افزایش داده، بغداد تلاش می‌کند تعادل را در روابط خود با تهران و واشنگتن حفظ کند.
نظام انتخاباتی عراق
از زمان حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ است که به سرنگونی صدام انجامید، این هفتمین انتخابات پارلمانی عراق محسوب می‌شود.
خلأ امنیتی پس از سقوط صدام، عراق را برای سال‌ها به ورطه‌ی جنگ داخلی کشاند که ر نهایت زمینه‌ساز ظهور گروه‌های تروریستی از جمله داعش شد. اما در سال‌های اخیر، سطح خشونت کاهش یافته است. اکنون نگرانی اصلی بسیاری از عراقی‌ها نه امنیت، بلکه کمبود فرصت‌های شغلی و ضعف دولت در ارائه خدمات عمومی و قطعی مکرر برق است.
طبق قانون، ۲۵ درصد از ۳۲۹ کرسی پارلمان باید به زنان اختصاص یابد و ۹ کرسی نیز برای اقلیت‌های دینی در نظر گرفته شده است. بر اساس عرفی که به منظور تقسیم قدرت پس از سال ۲۰۰۳ بوجود آمد، ریاست پارلمان به یک شخصیت سنی، نخست‌وزیری به یک شخصیت شیعه و ریاست‌جمهوری به یک شخصیت کرد واگذار می‌شود.
میزان مشارکت در انتخابات‌های اخیر عراق به طور پیوسته کاهش یافته است. در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱، مشارکت ۴۱ درصد بود که پایین‌ترین میزان در دوران پساصدام محسوب می‌شود؛ در حالی که در انتخابات ۲۰۱۸ این رقم ۴۴ درصد بود. با این حال در این انتخابات فقط ۲۱.۴ میلیون نفر از مجموع ۳۲ میلیون واجد شرایط، اطلاعات خود را به‌روز کرده و کارت رأی‌گیری دریافت کرده‌اند. این رقم کمتر از انتخابات ۲۰۲۱ است که حدود ۲۴ میلیون نفر در آن ثبت‌نام کرده بودند.
همچنین برخلاف انتخابات‌های گذشته، هیچ حوزه رأی‌گیری در خارج از کشور وجود نخواهد داشت.
بازیگران اصلی انتخابات
در این انتخابات ۷۷۴۴ نامزد رقابت می‌کنند. شیعیان عراق در ائتلاف‌هایی، چون «سازندگی و توسعه» به رهبری محمد شیاع السودانی، «دولت قانون» به رهبری نوری المالکی و «نیروی دولت» به رهبری عمار حکیم در انتخابات فعال هستند. علاوه بر این سه ائتلاف، شاخه سیاسی برخی از گروه‌های مقاومت نیز در صحنه‌ی رقابت حضور دارد. کتائب حزب‌الله با تابلوی «حرکت حقوق» و «عصائب اهل حق» نیز به رهبری قیس الخزعلی با ائتلاف «صادقون» مشغول تلاش برای جلب نظر رای‌دهندگان هستند.
با این حال، یکی از برجسته‌ترین بازیگران سیاست عراق در صحنه‌ی انتخابات غایب است. جنبش صدر به رهبری «مقتدی صدر» روحانی پرنفوذ شیعه انتخابات را تحریم کرده است. ائتلاف صدر در انتخابات ۲۰۲۱ بیشترین کرسی را به دست آورد، اما پس از شکست مذاکرات برای تشکیل دولت و اختلاف نظر با رقبای شیعه، از روند مشارکت سیاسی کنار‌گیری کرد. او از آن زمان تاکنون نظام سیاسی عراق را تحریم کرده است.
شهرک صدر -پایگاه اصلی جریان صدر در عراق- محل سکونت حدود ۴۰ درصد جمعیت پایتخت است و همواره نقشی تعیین‌کننده در توازن قدرت میان جناح‌های شیعه ایفا کرده، اما در آستانه این انتخابات، خیابان‌های شلوغ این منطقه خالی از پوستر‌ها و بنر‌های انتخاباتی است.
در جناح اهل سنت، دو ائتلاف به رهبری محمد الحلبوسی -رئیس پیشین پارلمان- و محمود المشهدانی -رئیس فعلی- در صحنه حضور دارند. کرد‌ها نیز شاهد فعالیت دو حزب اصلی کرد -حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان- هستند.
همچنین برخی گروه‌های اصلاح‌طلب که از دل اعتراضات گسترده ضد دولتی در سال ۲۰۱۹ متولد شدند نیز در انتخابات شرکت می‌کنند، اما با مشکلاتی، چون اختلافات داخلی، کمبود منابع مالی و فقدان حمایت سیاسی مواجه هستند.
در عین حال ۸۴۸ نامزد بنا به دلایل، چون توهین به مناسک دینی و نیروهای مسلح عراق توسط مسئولان برگزاری انتخابات رد صلاحیت شده‌اند.
نگرانی‌ها درباره‌ی روند انتخابات
درحالی که گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای درباره فساد سیاسی و خرید و فروش رأی پیش از انتخابات مطرح شده، نگرانی از خشونت سیاسی نیز به قوت خود باقی است. انتخابات‌های گذشته عراق اغلب با خشونت سیاسی همراه بوده که به شکل ترور نامزدها، حمله مسلحانه به حوزه‌های رأی‌گیری و درگیری میان هواداران جناح‌های مختلف بروز کرده است.
اگرچه سطح خشونت به شکل محسوسی کاهش یافته، اما در آستانه این انتخابات نیز یک نامزد ترور شد. ماه پیش، صفاء المشهدانی نامزد سنی منطقه الطارمیه بر اثر انفجار خودروی بمب‌گذاری‌شده کشته شد. پنج مظنون در ارتباط با این قتل بازداشت شده‌اند و پرونده به عنوان اقدام تروریستی در حال رسیدگی است.
تلاش السودانی برای تکیه مجدد بر کرسی نخست‌وزیر
السودانی در سال ۲۰۲۲ با حمایت احزاب شیعه و گروه‌های مقاومت به قدرت رسید و در ادامه کوشید روابط عراق را با تهران و واشنگتن متوازن نگه دارد. او خود را چهره‌ای عمل‌گرا معرفی کرده و روی بهبود خدمات عمومی متمرکز است.
اگرچه عراق در دوره نخست‌وزیری السودانی ثبات نسبی داشته، اما مسیر او در دور دوم هموار نیست. از سال ۲۰۰۳ تاکنون نوری المالکی تنها شخصیتی است که بیش از یک دوره به عنوان نخست‌وزیر در قدرت حضور داشته است.
برای ماندن یا رفتن سودانی نتیجه انتخابات لزوماً تعیین‌کننده نیست؛ همچنان که در چند انتخابات گذشته، ائتلافی که بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده بود، نتوانست نخست‌وزیر مورد نظر خود را به قدر برساند.
السودانی از یک سو با اختلافات درونی شیعیان بر سر کنترل نهاد‌های دولتی مواجه است و از سوی دیگر تحت فشار فزاینده آمریکا برای برخورد با گروه‌های مقاومت قرار دارد.
یکی از مهم‌ترین مسائل مورد مناقشه، سرنوشت «الحشد الشعبی» است؛ ائتلافی از نیروهای مقاومت که داعش را شکست داد. این نیرو‌ها در سال ۲۰۱۶ رسماً زیر نظر ارتش عراق قرار گرفتند، اما در عین حال از استقلال قابل توجهی برخوردارند.
انتهای پیام/ ۹۴۴
