به گزارش گروه فرهنگ دفاع‌پرس، نشست خبری حضور ایران در چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کودک و نوجوان شهاب بغداد عصر امروز (دوشنبه) با حضور سعید حسینی فعال صنایع خلاق، حامد تاملی نایب رئیس انجمن تولید کننده اسباب‌بازی، سجاد عباسی مدیر کارستان بهارستان و مجتبی رمضان‌پور تولیدکننده صنعت نوشت‌افزار در سالن اجتماعات کارستان بهارستان برگزار شد.
در ابتدا، سعید حسینی فعال صنایع خلاق اظهار داشت: در سال‌های اخیر شاهد تحول جدی در حوزه صنایع فرهنگی کشور، به‌ویژه در بخش انیمیشن و تولید محتوای ویدیویی بوده‌ایم. افزایش تولید در این حوزه نشانه روشنی از رشد و جهشی است که در بازار داخلی اتفاق افتاده و این مسیر می‌تواند ادامه‌دار باشد، مشروط بر اینکه بتوانیم بازار را گسترش دهیم.
وی افزود: واقعیت این است که رشد فعلی، اگر صرفاً در محدوده بازار داخلی بماند، دیر یا زود با کندی مواجه می‌شود. برای حفظ سرعت رشد، باید بازارمان را توسعه دهیم و به سمت بازارهای بین‌المللی حرکت کنیم. بازار داخلی، در بهترین حالت، تنها بخشی از ظرفیت تولیدات انیمیشن و محصولات فرهنگی ما را پوشش می‌دهد. بنابراین اگر به‌موقع نتوانیم صادرات و ارتباطات خارجی را شکل دهیم، احتمال متوقف شدن یا کند شدن این مسیر وجود دارد.
این فعال صنایع خلاق گفت: در همین راستا، مجموعه‌های فعال در حوزه صنایع فرهنگی از جمله انجمن اسباب‌بازی، انجمن محصولات آیینی، مجموعه کارستان بهارستان با نگاه صادرات‌محور فعالیت‌های خود را آغاز کردند. یکی از نخستین اقدامات ما، طبقه‌بندی کشورها بر اساس اولویت صادراتی بود؛ با لحاظ شاخص‌هایی مانند راه‌های دسترسی، میزان ارتباطات فرهنگی، و میزان شباهت محتوایی محصولات فرهنگی.
وی عنوان کرد: با بررسی این شاخص‌ها، به وضوح مشخص شد که عراق یکی از مهم‌ترین و اولویت‌دارترین کشورها برای توسعه بازار ماست؛ هم از نظر حجم جمعیت جوان، کودک و نوجوان، هم از نظر شباهت فرهنگی و مذهبی، و هم از نظر سهولت حمل‌ونقل زمینی و ارتباطات حکومتی. این عوامل باعث شده بازار عراق نزدیک‌ترین و مستعدترین مقصد صادرات محصولات فرهنگی ایرانی باشد.
حسینی گفت: در دو سال گذشته برای ورود جدی‌تر به این بازار، پروژه‌های مختلفی تعریف شده از جمله بازارسنجی و مخاطب‌سنجی در عراق، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و تأسیس دفاتر صادراتی؛ یکی از گام‌های مهم آینده، پس از نمایشگاه اخیر، ایجاد دفتر رسمی صادرات محصولات فرهنگی به عراق خواهد بود.
وی افزود: نمایشگاه‌ها نقش کلیدی در این مسیر دارند؛ چراکه فرصتی ایجاد می‌کنند تا ما سلیقه و رفتار مخاطب عراقی را از نزدیک بشناسیم و واکنش او را نسبت به کالای فرهنگی ایرانی مشاهده کنیم. تاکنون در چهار دوره نمایشگاهی در عراق حضور داشته‌ایم و نتایج تجربی این حضور، مسیر توسعه صنعت فرهنگی و صادراتی کشور را روشن‌تر کرده است. با تداوم این مسیر، انتظار داریم در سال آینده شاهد رشد سریع‌تر و پایدارتر صنایع فرهنگی کشور، به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان باشیم.
این فعال صنایع خلاق گفت: اهمیت این موضوع برای ما کاملاً روشن است. در دو دوره نخست، حضور تولیدکنندگان ایرانی در نمایشگاه‌های خارجی بیشتر به‌صورت پراکنده و موردی بود؛ اما سال گذشته برای اولین بار، شاهد حضور منسجم و سازمان‌یافته جمهوری اسلامی ایران با مشارکت فعال انجمن‌های تخصصی صنایع فرهنگی بودیم. این تجربه، آغاز یک حرکت جدی و هدفمند در جهت صادرات محصولات فرهنگی کشور بود.
وی ادامه داد: در آن دوره، تعدادی از تولیدکنندگان توانستند با همکاری انجمن‌ها، محصولات خود را به شکل حرفه‌ای معرفی کنند و بازخورد بسیار مثبتی از بازار عراق دریافت شد. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم امسال این حضور را جدی‌تر و گسترده‌تر دنبال کنیم و صرفاً به شرکت در نمایشگاه بسنده نکنیم؛ بلکه مقدمات حضور دائمی ایران در بازار عراق را از طریق راه‌اندازی دفتر صادراتی و ایجاد نمایشگاه دائمی فراهم سازیم.
حسینی گفت: امسال این حضور نسبت به سال گذشته جهش قابل‌توجهی دارد؛ از نظر فضا و متراژ غرفه‌ها، تقریباً دو برابر شده و جمهوری اسلامی ایران با حدود ۵۰۰ متر فضای نمایشگاهی در بخش‌های مختلف شرکت می‌کند، از جمله بخش انیمیشن، بخش کسب‌وکارهای خلاق جدید، بخش آیینی و محصولات کودک. به تعبیر انجمن‌ها، این نمایشگاه نمایانگر گستره واقعی توانمندی تولیدکنندگان فرهنگی ایرانی است.
وی افزود: برنامه‌ریزی شده است تا در ایام نمایشگاه، تجار و بازاریابان عراقی نیز حضور داشته باشند تا جلسات تجاری و مذاکرات بین تولیدکنندگان ایرانی و فعالان بازار عراق برگزار شود. علاوه بر آن، مسئولان فرهنگی و حتی مدارس عراق از این نمایشگاه بازدید می‌کنند تا از نزدیک با ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران آشنا شوند. این رویداد فرهنگی، در واقع نمایانگر چهره واقعی و توان محتوایی ایران در حوزه کودک و نوجوان است.
در ادامه حامد تأملی نایب رئیس انجمن تولید کننده اسباب‌بازی گفت: بازاری که امروز در داخل کشور با آن مواجه هستیم، یک بازار حدود ۴۰۰ میلیون دلاری است؛ بازاری قابل توجه که زمینه رشد جدی صنایع فرهنگی و خلاق به‌ویژه در حوزه اسباب‌بازی و محصولات کودک و نوجوان را فراهم کرده است. در طول ۱۰ سال اخیر، تولیدکنندگان ایرانی در این عرصه هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی جهش قابل توجهی داشته‌اند.
وی افزود: امروز بیش از پنج هزار نوع اسباب‌بازی ایرانی در بازار وجود دارد که تولید داخل هستند. اما تأکید ما این است که تولید داخل صرفاً به معنای مونتاژ یا ساخت فیزیکی در داخل کشور نیست؛ بلکه هدف نهایی ما رسیدن به طراحی ایرانی است، کاری که خودش مسیر دشوار و تخصصی دارد.
نایب رئیس انجمن تولید کننده اسباب‌بازی گفت: در بسیاری از صنایع، از نمونه‌های خارجی الگوبرداری انجام می‌دهیم تا صنعت رشد پیدا کند؛ اما در صنایع فرهنگی، این موضوع پیچیده‌تر است. زیرا این محصولات، مستقیماً با روح، تربیت، و فرهنگ کودک و نوجوان ایرانی سر و کار دارند و آینده فرهنگی کشور را شکل می‌دهند. دقیقاً به همین دلیل، حساسیت ما در این حوزه باید چند برابر سایر صنایع باشد.
وی یادآور شد: فعالان فرهنگی، انجمن‌ها و شبکه‌های مردمی، همراه با حمایت دولت، تلاش دارند تا این حوزه را به یک صنعت فرهنگی اصیل و کاملاً بومی تبدیل کنند؛ هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا. خوشبختانه در ۱۰ سال گذشته نمونه‌های موفق زیادی را دیده‌ایم؛ بازی‌ها و اسباب‌بازی‌هایی عرضه شده‌اند که رنگ و بوی ایرانی دارند، جنس ایرانی دارند و به صورت مستقیم در ساخت ذهن، فرهنگ و رفتار کودک و نوجوان ایرانی اثر می‌گذارند. اما رشد بازار داخلی، علی‌رغم ظرفیت بالا، دشوار است؛ زیرا رقابت سنگینی در برابر محصولات خارجی، خصوصاً تولیدات چینی وجود دارد. چین همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده اسباب‌بازی در جهان است و این امر فشار رقابتی جدی بر بازار ایران وارد می‌کند.
تأملی گفت: در این میان، مسیر طبیعی رشد صنعت اسباب‌بازی ایرانی، ورود به بازارهای صادراتی همسایگان است؛ و مهم‌ترین هدف در این زمینه طی سالیان گذشته، کشور عراق بوده است. عراق نه‌تنها از نظر فرهنگی و مذهبی قرابت قابل توجهی با ایران دارد، بلکه مخاطب کودک و نوجوان در این کشور گسترده و فعال است و ظرفیت بالایی برای توسعه صادرات محصولات فرهنگی دارد.
وی یادآور شد: البته در سال‌های مختلف، صادرات محصولات فرهنگی و اسباب‌بازی ایران به کشورهای گوناگون، از منطقه تا حتی اروپا انجام شده است. اما چالش همیشگی ما نبود هم‌افزایی و ساختار تخصصی برای صادرات صنایع فرهنگی بوده است. در واقع، بسیاری از صادرکنندگان ما در کنار سایر کالاهای‌شان، اسباب‌بازی هم صادر می‌کنند؛ اما مجموعه‌هایی که به‌صورت کاملاً متمرکز و تخصصی فقط در حوزه صادرات اسباب‌بازی ایرانی فعالیت داشته باشند، هنوز شکل نگرفته‌اند.
نایب رئیس انجمن تولید کننده اسباب‌بازی گفت: برای رفع این خلأ، نیازمند شکل‌گیری تشکل‌ها و شبکه‌های تخصصی صادرات صنایع فرهنگی هستیم؛ نهادهایی که بتوانند میان بخش خصوصی و فعالان مردمی هم‌افزایی ایجاد کنند، مطالعات بازار انجام دهند، سلیقه مخاطبان کشور هدف را بشناسند و بر اساس داده‌های دقیق صادرات انجام دهند.
وی افزود: خوشبختانه در دو سه سال اخیر حرکت‌های خوبی شکل گرفته است. نمایشگاه شهاب بغداد یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه بوده و امسال وارد دوره چهارم خود می‌شود. در این نمایشگاه، علاوه‌بر ارائه محصولات، مطالعات و پژوهش‌هایی در حوزه ذائقه‌سنجی مخاطب عراقی نیز در حال انجام است تا سلیقه و نیاز بازار عراق با دقت بیشتری شناخته شود.
تأملی گفت: برای نمونه در بازار ایران تنوع گسترده‌ای از بازی‌های فکری، رومیزی و حرکتی دیده می‌شود؛ اما ممکن است در بازار عراق هنوز چنین ذائقه‌ای شکل نگرفته باشد. بنابراین باید شناخت درستی از مخاطب داشت تا صادرات بر پایه نیاز واقعی بازار انجام گیرد و چرخه اقتصادی به‌صورت پایدار بچرخد.
وی یادآور شد: در نمایشگاه شهاب بغداد امسال، ان‌شاءالله بیش از ۵۰ تولیدکننده ایرانی حضور خواهند داشت که حدود ۴۰۰ محصول اسباب‌بازی ایرانی را به نمایش می‌گذارند. این نمایشگاه یک رویداد عمومی است، بنابراین فرصت بسیار خوبی فراهم می‌کند تا هم بازخورد مخاطب عراقی گرفته شود و هم ارتباط مؤثرتری با شبکه‌های توزیع و فعالان صنعت اسباب‌بازی عراق برقرار شود.
نایب رئیس انجمن تولید کننده اسباب‌بازی گفت: هدف اصلی این حرکت، رساندن محصولات فرهنگی ایرانی به‌ویژه اسباب‌بازی‌های کودک و نوجوان به دست خانواده‌های عراقی است؛ تا فرهنگ و محتوای ایرانی، با کیفیت و جذابیت بالا جایگاه واقعی خود را در بازار منطقه پیدا کند.
فعالیت ۱۵۰ تیم فعال کودک و نوجوان در کارستان بهارستان
در ادامه سجاد عباسی مدیر کارستان بهارستان گفت: در مجموعه کارستان بهارستان، در حال حاضر با بیش از ۱۵۰ تیم فعال در حوزه کودک و نوجوان در ارتباط هستیم؛ تیم‌هایی که هرکدام در زمینه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی، هنری و فناورانه فعالیت می‌کنند. بخش قابل توجهی از این تیم‌ها در فرآیندهای سرمایه‌گذاری، شتاب‌دهی، و توسعه بازار حضور دارند و از نظر ماهیت، تیم‌های دانش‌بنیان و فناور محسوب می‌شوند. همین ویژگی باعث شده محصولات‌شان نه‌تنها در بازار ایران ارزش افزوده و تازگی داشته باشند، بلکه از قابلیت بسیار بالایی برای ورود به بازارهای بین‌المللی برخوردار باشند. البته رقابت در سطح جهانی کار ساده‌ای نیست، اما پتانسیل‌هایی که در این تیم‌های نوپا وجود دارد، چشم‌انداز جدی برای رقابت‌پذیری بین‌المللی فراهم کرده است.
وی افزود: تمرکز ما در نمایشگاه امسال بر توسعه بازار قرار گرفته است؛ یعنی تمرکز بر مشتریان عمده، نه صرفاً بازدیدکنندگان عمومی. در همین چارچوب، کارستان بهارستان مستقیماً با ۱۴ تیم منتخب و محصولات این تیم‌ها در نمایشگاه حضور خواهد داشت. دوستان زحمت کشیده‌اند بخشی از محصولات را در فضای نمایشگاه در معرض دید قرار دهند تا بازدیدکنندگان بتوانند آن‌ها را مشاهده کنند.
مدیر کارستان بهارستان گفت: یکی از محورهای مهم حضور ما امسال، هم‌افزایی میان حوزه انیمیشن و محصولات فرهنگی است. برای نمونه در کنار سایر محصولات، ما محصولات مربوط به انیمیشن «یوز» (محصول حوزه هنری) را نیز در نمایشگاه ارائه می‌کنیم تا اگر بعدها این انیمیشن اکران شود، از پیش زمینه‌ای فرهنگی در بازار عراق برخوردار باشد و مخاطب عراقی با مفاهیم و شخصیت‌های آن آشنا باشد.
وی یادآور شد: در بخش برنامه‌ریزی، پیش‌بینی ما این است که امسال بیش از سه هزار نفر در روز از نمایشگاه بازدید خواهند کرد. سال گذشته این رقم حدود دو هزار نفر بود، و افزایش امسال نشان‌دهنده رشد توجه و استقبال عمومی و حرفه‌ای است. بخش قابل توجهی از این بازدیدکنندگان، صاحبان کسب‌وکارها و تجار عمده هستند که می‌توانند به عنوان خریداران حرفه‌ای و هدف صادراتی نقش‌آفرینی کنند.
عباسی گفت: کارستان بهارستان در این نمایشگاه با مجموعه‌های متنوعی حضور دارد، از جمله لوازم‌التحریر، اکسسوری نوجوان، محصولات آیینی، لوازم عبادت، بازی‌های رومیزی، لباس نوجوان و اسباب‌بازی‌ها که در قالب برند سرزمین اسباب‌بازی معرفی می‌شوند.
وی افزود: اهمیت بازار عراق برای ما چند دلیل روشن دارد؛ اول، قرابت فرهنگی و هویتی میان دو کشور. اکثریت جامعه عراق، شیعه و مسلمان هستند و بخش زیادی از محصولات فرهنگی ما از نظر محتوا با فرهنگ و باورهای آنان همخوانی دارد. دوم، سهولت صادرات و وجود زیرساخت‌های تجاری از گذشته میان دو کشور و سوم اعتماد و خوش‌بینی فعالان اقتصادی عراقی نسبت به محصولات ایرانی که خود، یک مزیت رقابتی ارزشمند محسوب می‌شود.
مدیر کارستان بهارستان گفت: این مجموعه با هدف تقویت این ظرفیت، تلاش کرده‌اند برای تیم‌هایی که در شبکه‌شان فعال هستند، بازارهای صادراتی واقعی ایجاد کنند. در واقع کارستان یک کنسرسیوم تخصصی میان تیم‌های خلاق و فرهنگی تشکیل داده است؛ نه در قالب نهاد حاکمیتی و متولی، بلکه به‌عنوان ساختاری که بتواند هم‌افزایی واقعی بین تیم‌ها ایجاد کند و در عین حال هویت مستقل و شخصیت برند هر تیم را حفظ نماید. این نکته برای ما بسیار مهم است.
وی یادآور شد: ارتباط با نهادهای مختلف از جمله رایزنان فرهنگی، سفارتخانه‌ها، مدارس شیعی، و مجموعه‌های فرهنگی مذهبی عراق نیز در دستور کار قرار گرفته است تا محصولات این تیم‌ها در معرض دید و نظر این مخاطبان مؤثر قرار گیرد. هدف ما این است که شبکه ارتباطات فرهنگی ایران در عراق عمق و گستره عملیاتی پیدا کند.
عباسی گفت: امسال علاوه بر افزایش سطح همکاری‌ها، ارتباط عمیق‌تری میان کارستان و دیگر نهادهای فعال مثل مجموعه‌های زیر نظر آقای حسینی شکل گرفته است. به نظر می‌رسد این همکاری و هم‌افزایی ساختاری در حال تبدیل شدن به یکی از نقاط قوت جدی شبکه‌های فرهنگی ایرانی در منطقه است، ظرفیتی که باید قدر دانسته و تثبیت شود.
انتهای پیام/ 121
