گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس ـ سردار عباسعلی فرزندی؛ بازدارندگی به معنای ایجاد و حفظ توانایی دفع یا بی‌اثر کردن تهدید پیش از وقوع آن است. هرچند در منظومه مکتب دفاعی - امنیتی جمهوری اسلامی، واژه بازدارندگی به صراحت به اندازه مفاهیمی، چون مقاومت یا مردم‌پایگی تکرار نشده، اما محصول طبیعی هشت سال دفاع مقدس و تلفیق همان اصول هفت‌گانه است.
پیروزی‌های میدان جنگ، نهادسازی دفاعی و ارتقای توان نظامی، زمینه یک بازدارندگی پایدار را ایجاد کردند که تا امروز ضامن امنیت کشور باقی مانده است. در آستانه آغاز جنگ، ایران پس از انقلاب اسلامی، ارتشی در حال تطهیر از وابستگی داشت و زیرساخت‌های دفاعی‌اش آسیب‌پذیر به‌نظر می‌رسید اما در طول دفاع مقدس، تغییر کیفی در نگاه به امنیت اتفاق افتاد.
با تکیه بر مردم‌پایگی، روحیه معنویت و شهادت‌طلبی، و بهره‌گیری از مهارت دشمن‌شناسی و عدالت‌محوری، کشور توانست ظرف چند سال از یک وضعیت تدافعی شکننده، به قدرتی بدل شود که نه‌تنها توان دفاع از مرز‌های خود را داشت بلکه دشمن را از تکرار حمله بازمی‌داشت.
بازدارندگی حاصل‌شده، نه محدود به قدرت سخت، بلکه متکی بر شبکه‌ای از ظرفیت‌های نرم و نیمه‌سخت بود: ساختار فرماندهی متحد تحت ولایت، توسعه تاکتیک‌های عملیات مشترک ارتش و سپاه، و دستیابی به خودکفایی در تولید تسلیحات کلیدی همچون موشک‌های کوتاه‌برد.
این ترکیب، پیام روشنی به دشمنان فرستاد که هرگونه تجاوز هزینه سنگینی خواهد داشت. افزون بر این، بازدارندگی دفاع مقدس در عرصه سیاسی و منطقه‌ای نیز امتداد یافت. پس از جنگ، ایران توانست با اقتدار وارد معادلات منطقه شود و در بحران‌های بعدی، مثل جنگ‌های خلیج فارس و تحولات لبنان و فلسطین، به‌عنوان وزنه‌ای جدی در محاسبات قدرت عمل کند.
بازدارندگی امروز جمهوری اسلامی، نه صرفاً نتیجه یک مسابقه تسلیحاتی، بلکه میراث عقلانی-راهبردی دفاع مقدس است. این میراث بر اصل «آماده بودن برای صلح با حفظ آمادگی برای جنگ» استوار است.
تجربه هشت ساله نشان داد که تهدید‌های خارجی زمانی کاهش می‌یابد که دشمن، هم از هزینه درگیری آگاه باشد و هم از ناتوانی در شکستن اراده ملت. حفظ و ارتقای این بازدارندگی - به‌ویژه در حوزه‌های جدید مانند سایبری و پهپادی - می‌تواند همان نقشی را برای ایران ایفا کند که در دهه‌های گذشته، سپر امنیتی پایدار بوده است.
انتهای پیام/ 112
