«مجید اکبرشاهی» رئیس مرکز «سیمرغ» سیما در گفتوگو با خبرنگار دفاعپرس، در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد نقادانه این مرکز نسبت به مسائل شهری و زیستمحیطی اظهار داشت: چند سال پیش، در دیدار، جمعی از مستندسازان با رهبر معظم انقلاب اسلامی ایشان نکاتی را بیان فرمودند که بهمنزله یک سند راهبردی در عرصه مستندسازی تلقی میشود. اگر مستندسازی بر اساس همین سیاستها و توصیههای ایشان انجام گیرد و نقد در چارچوب آن نگاه مطرح شود، یقیناً اثربخش خواهد بود.
وی با اشاره به نمونههایی از اثرگذاری آثار مستند افزود: گروهی از مستندسازان اثری تولید کردند که به جشنواره «حقیقت» راه یافت. این مستند درباره یکی از خیابانهای شهری بود که به دلیل مشکلات شهرسازی و عدم ساخت یک پل، تلفات قابل توجهی رخ میداد. این مستند در نهایت به اصلاح روند موجود کمک کرد. ما محدودیتی برای نقد به آن معنا نداریم، اما برای خود یک مرز مشخص قائلیم؛ بدین معنا که حق نداریم نقدی ارائه دهیم که به یأس عمومی منجر شود یا تصویری تاریک و بنبستگونه از جامعه ارائه دهد. با رعایت این ملاحظات، نقد برای ما آزاد و امکانپذیر است.
رئیس مرکز سیمرغ سیما داد: حتی در برنامه «جام جم» نیز صداوسیما مورد نقد قرار میگیرد و افراد مختلف آزادانه دیدگاههای خود را مطرح میکنند. این که سازمان، با وجود همه دستاوردهایش، خود را در معرض نقد قرار میدهد، اقدامی ارزشمند است. ما در نقد با هیچ فرد یا مجموعهای تعارف نداریم، مشروط بر اینکه نقد در جهت منافع مردم و با رویکردی امیدبخش ساخته شده باشد. بسیاری از آثار نمایشی یا ترکیبی ممکن است پس از مدتی فراموش شوند، اما مستندهایی که به مسائل واقعی و اساسی میپردازند در حافظه تاریخی جامعه باقی میمانند.
اکبرشاهی با اشاره به نمونههای تازه ساخته شده از این آثار گفت: اخیراً مستندی درباره مسئله زباله در استان مازندران تولید شد که توانست مسئلهای مهم در حوزه محیط زیست آن منطقه را حلوفصل کند. همچنین فتحالله امیری مستند «بازگشت گور ایرانی» را تولید کردهاند که به زودی رونمایی میشود. این مستند به موضوع حفاظت از یک گونه نادر در معرض انقراض پرداخته و در یک دوره طولانی تولید شده است. این اثر نیز با نقد سازوکارهای موجود، به اصلاح مسیر آینده در این حوزه کمک کرده است.
رئیس مرکز سیمرغ سیما با اشاره به اهمیت مستندهای نقادنه افزود: نمونههایی مانند «درخت ابدی» اثر بهروز نورانیپور از جمله مستندهای شاخص در حوزه مرزبانی مشترک محسوب میشود. ما در همکاری مشترک با «ناجی هنر» نیز تولیدات دیگری را در دست انجام داریم. همچنین تولید این مجموعهها در شرایط فعلی نیازمند تحمل و پذیرش ریسک است. یکی از مواردی که مخالفان تأسیس مرکز سیمرغ در بدنه صداوسیما مطرح میکنند، این است که شاید سیمرغ باعث کاهش امکان تولیدات فاخر در شبکهها شود و رقابت بین شبکهها را محدود کند. این موضوع از چالشهای جدی در مسیر ایجاد سیمرغ بوده است. در پاسخ باید گفت که قرار نیست تولیدات شبکهها حذف شود. بودجه شبکههای سیما همچنان برقرار است و هیچگونه کاهش بودجهای رخ نداده است.
رئیس مرکز سیمرغ سیما افزود: آنچه اهمیت دارد، نقش مدیریت پخش و چیدمان صحیح کنداکتور است. تجربه شبکه مستند نشان داد که حتی با بودجه محدود، اگر تأمین برنامه و چیدمان کنداکتور درست انجام شود، شبکه میتواند موفق باشد؛ بنابراین بخشی از فشار تولید باید از مدیران شبکهها برداشته شود تا بتوانند تمرکز خود را بر مدیریت پخش و انتخاب آثار فاخر محدود، اما باکیفیت بگذارند. این مرکز، قرارگاه تولید است و تصمیمگیری طراحی برنامهها بر اساس مأموریت هر شبکه انجام میشود. کنداکتور جامع ۱۷ شبکه در حال طراحی است و مأموریتهای موضوعی هر شبکه مشخص است؛ از جمله تعیین زمان پخش مستندهای مطالبهگر مانند مستند «ثریا». برخلاف برخی نگرانیها، تنوع و رقابت از بین نخواهد رفت، زیرا طراحی برنامهها با دریافت نظر شبکهها انجام میشود. این یک تجربه جدید است و هنوز به مرحله ابلاغ رسمی نهایی نرسیده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره کاهش هزینهها گفت: مهمترین ابزار در کاهش هزینههای تولید، هوش مصنوعی است. ما به صورت جدی در حال بهرهگیری از آن هستیم. برای مثال، در یکی از مجموعههای نمایشی تاریخی مرتبط با اصلاحات ارضی، تصاویر و بخشهایی که مستندات تصویری ندارند با کمک هوش مصنوعی بازسازی میشود. در برخی برنامهها نیز دکورها با هوش مصنوعی طراحی میشوند. این رویکرد در واحدهای مختلف، از تولیدات نمایشی تا شبکه جام جم، در حال توسعه است.
رئیس مرکز سیمرغ سیما سپس به مأموریتهای برونمرزی شبکه جام جم اشاره کرد و گفت: مخاطب این شبکه نیاز دارد بدون استفاده از تجهیزات خاص مانند دیش ماهواره، بتواند از طریق تلویزیون هوشمند یا تلفن همراه به برنامهها دسترسی داشته باشد. برنامههای زنده و تعاملی شبکه جام جم پاسخگوی نیازهای مخاطبان خارج از کشور است. یکی از مؤلفههای مهم، فعال بودن هنرمندان فعالیت در استان خودشان است. برای نمونه، آقای امین شجاعی در کرمان مجموعه «دم زندگی» را با تیمی کاملاً بومی تولید کرد و ما نیز در بخشهایی مانند بازنویسی متن یا تقویت بخش فنی به آنان کمک کردیم. اکنون با هفت تا هشت استان از جمله مشهد، سیستان و بلوچستان، کرمان، زنجان، همدان و یزد ارتباط مستمر داریم و پروژههای در حال تولید وجود دارد.
وی افزود: هنوز به مرحلهای نرسیدهایم که سهم ثابت تولید برای هر استان تعریف شود، اما با افزایش ظرفیت و ساماندهی، این روند گسترش خواهد یافت. در مواردی نیز به دلیل وقوع رویدادهای خاص – مانند حادثه سقوط هواپیمای حامل رئیسجمهور شهید رئیسی در تبریز – خود ما به استان مراجعه کردهایم.
اکبرشاهی درباره موضوعات محوری تولیدات سیمرغ گفت: مسائل مهمی مانند حجاب، ورزش، کتاب، نوجوانان و سایر موضوعات راهبردی بر اساس سیاستهای ستاد تحول و قرارگاه طراحی تعریف و پیگیری میشوند. در موضوع حجاب، تولیدات ما در قالب پویشهای جامع ۳۶۰ درجه شامل مستند، فیلم کوتاه، کلیپ، سریال و برنامه گفتوگو محور طراحی میشود. در حوزه دفاع مقدس نیز درباره شهدای کمتر شناختهشده چند پروژه با عنوان «مسافری در راه» در حال تولید است. همچنین مجموعه «مادران» به کارگردانی آقای دهنوی در تولیدات جوان در حال ساخت است که به زندگی هشت مادر شهید میپردازد. مستند دیگری نیز با عنوان «بهداری در جنگ» در مرحله نهاییسازی متن قرار دارد و پس از تأیید سیناپس، انتخاب کارگردان و تهیهکننده آغاز خواهد شد. این مجموعه به موضوع خدمات بهداری در دوران دفاع مقدس میپردازد. از سوی دیگر، مجموعه «جنگ هویت زندگی» نیز در دو فصل تولید شده است که بخشی از آن درباره همراهی مردم و بخشی دیگر درباره شهدای گمنامتر دوران جنگ است.
انتاهای پیام/ 121
