به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، رهبر معظم انقلاب در پیامی که سال 88 به کنگره بین المللی بزرگداشت ثقةالاسلام کلینی (ره) ارسال داشتند، ضمن توضیحاتی درباره کتاب شریف ایشان، به شخصیت آن عالم وارسته نیز پرداختند. امروز به مناسبت سالروز آن کنگره، به بازخوانی بخش هایی از پیام معظم له می پردازیم.
کتاب کافی ، در دوره ای هزار و صد ساله ، از وفات مرحوم کلینی در ۳۲۹ هجری تا روزگار ما ، بیش از هزار سال است که مرجعیّت علمی دارد و بین جوامع شیعه ، دست به دست می گردد و هرگز هیچ فقیه ، متکلّم یا مفسّر شیعه ، از آن ، مستغنی نبوده است . با وجود این و با وجود چاپ های متعدّدی که از این کتاب ، انجام گرفته ، تاکنون، حقّ آن ادا نشده بود و به نظر این جانب ، چاپ عرضه شده به مناسبت این کنگره ، به خاطر تصحیح فنّی بسیار خوب ، مراجعه دقیق به نسخه های اصلی ، ذکر گسترده نسخه بدل ها ، جدا کردن اَسانید از متن روایات و مزایای دیگر ، اثر برجسته و ارزشمندی است که با سلیقه به کار رفته در آن ، اِن شاء الله یادگاری ماندگار خواهد بود .
شخصیّت شیخ کلینی رحمة الله علیه نیز شخصیّت علمی بارز و برجسته ای است. او در هر دو حوزه ری و بغداد ، سال های زیادی را به علم آموزی و اخذ حدیث از محضر اساتید و مشایخی که شمار آنها بیش از پنجاه تن است ، سپری کرد و از دیگر سو ، به تربیت گروه بزرگی از طالبان علم و معارف مکتب اهل بیت علیهم السّلام پرداخت که خود ، گواهی بر برجستگی های علمیِ شیخ کلینی اند .
کلینی ، تنها یک محدّث نبود . بررسی کتاب کافی ، از جهت چگونگی تبویب و تقدیم و تأخیر ابواب آن و عناوین انتخابی آنها (نظیر : کتاب العقل و الجهل ، کتاب الحجة ، کتاب التوحید و …) نشان می دهد که کلینی ، علاوه بر آن که محدّثی بزرگ است ، متکلّمی چیره دست نیز هست و محتوا و روش و عناوینِ به کار گرفته شده توسّط وی ، ناظر به مسائل کلامیِ رایج در روزگار اوست . ضمناً مقدّمه شیخ بر کافی، مقدمه درخشانی است که نشان می دهد این مرد ، چه تسلّطی بر عبارات و کلمات و مطالب و مفاهیم کلامی و … داشته است.
عصر کلینی نیز روزگار حسّاس و دشواری است . ولادت او ، در حوالی سال ۲۶۰ هجری اتّفاق افتاده است که سال وفات امام عسکری علیه السّلام و آغاز غیبت صُغراست و با در نظر گرفتن سال درگذشت او (یعنی ۳۲۹ هجری) ، در می یابیم که حیات وی ، کاملاً منطبق بر دوره غیبت صُغراست که از پیچیده ترین و حسّاس ترین بُرهه ها در تاریخ تشیّع است و شیخ کلینی ، تقریباً بیست سال پایانی عمر خویش را ، در بغداد به سرآورد که محلّ سکونت نُوّاب اربعه و وکلای ناحیه مقدّسه بود و این ویژگی ها در حیات کلینی ، برای کسانی که می خواهند درباره حرکت علمی شیعه به تحقیق بپردازند ، در خورِ توجّه است .
به هر حال ، به نظر این جانب ، تجلیل از کلینی ، تجلیل از علم ، تجلیل از دین و تجلیل از تشیّع است . کافی نیز اثر ارزشمندی است و در مورد این کتاب شریف و مؤلف بزرگوارش ، هر چه تجلیل و هر اندازه کار علمی انجام بشود ، جا دارد .
