به گزارش دفاع پرس از بوشهر، تاریخ مقاومت مردم استان ولایتمدار و استعمار ستیز بوشهر تاریخ پر شکوهی است که به دلیل عدم توجه مناسب به این مولفه مهم فرهنگی، اسناد و نوشته مهم در این خصوص زیر خروارها خاک جای گرفته اند و در آستانه فراموشی قرار دارند. مهم است که فرزندان این مرز و بوم تاریخ مقاومت ملت خود در برابر سلطه افکنی و دست اندازی بیگانگان، بخصوص استعمار پیر را به خوبی بشناسند به همین منظور سعی داریم در مجموعه «بوشهر دیار دلیران» به معرفی مبارزان بوشهری بپردازیم.
شیخ حسن آل عصفور از علماء بنام و محدثین ارجمند بوشهر در قرن سیزدهم هجری قمری است علامه و محقق بزرگ شیعه آیه الله سید محسن عاملی در کتاب مهم و پرارزش خود « اعیان الشیعه» درباره حسن آل عصفور بوشهری می نویسد:
شیخ حسن فرزند شیخ حسین فرزند محمد فرزند احمد فرزند ابراهیم فرزند احمد فرزند عصفور فرزند احمد فرزند عبدالحسین فرزند عطیه فرزند شبیه بحرانی در اوائل سده سیزدهم زندگی را اغاز کرده در کتاب «انوارالبدرین فی علماء البحرین» مکتوب است که پدر شیخ حسین شش فرزند عالم و فاضل داشته که شیخ حسین از همه معروفتر است. بعد از وفات پدر به سال 1216 قمری به بوشهر مهاجرت می کند و در میان مردم از اعتبار و موقعیت عظیمی برخوردار می شود. امامت جمعه، جماعت و تصدی امور قضا را به عهده می گیرد در این شهر وفات یافته و در خانه اش مدفون گردیده است. قبر شیخ حسن در بوشهر دارای موقعیت در خور توجهی است زیارتگاهی است که مردم به آنجا می روند و به خصوص مرود احترام و تجلیل بیشتر اخباریهای بوشهر می باشد. در این بقعه کتابخانه معتبری وجود داشت که اکثر قریب به اتفاق کتابها، خطی و بیشتر کتب تالیف علمای آل عصفور بود که متاسفانه در اثر بی توجهی و گرمی و رطوبت هوا همه آن کتابها از بین رفت جز اندکی که به جای دیگر انتقال یافته است.
آثار علمی او که کتاب « اعیان الشیعه » از آنها نام برده عبارت است:
1-رساله عملیه مبسوط در طهارت وصلاه
2-مناسک حج
3-رساله ای در احکام روزه
4-شرح منظومه در اصول پنجگانه که پدرش شیخ حسین آنرا به نظم در آورده
دائره المعارف اسلامی می نویسد: شیخ حسین 7 فرزند داشته که 5 نفر از آنان عالمان دینی و دارای مناصب فقهی و قصایی و امام جمعه و جماعت بودند از جمله حسن که پس از مرگ پدر به بوشهر مهاجرت و آنجا سکونت می کند و به امور مدهبی مانند قضا و امامت جماعت می پردازد او در سال 1261 قمری مطابق با 1845 میلادی در همین شهر در گذشته است.
زندگی سیاسی و مبارزات
در جلد اول کتاب فارسنامه ص 776 در ذکر وقایع سال 1254 قمری آمده است: و از فارس خبر رسید که جهازات جنگی دولت انگلیس داخل خلیج فارس گردید و یک فروند کشتی آنها در برابر بوشهر آمد و 500 نفر سرباز از کشتی پیاده شده در کوتی که خانه بالیوز انگلیسی است منزل نمودند و جناب شیخ حسن مجتهد آل عصفور و شیخ سلمان برادرزاده آن جناب و باقرخان تنگستانی با اهالی بوشهر ازدحام نموده تمامی سربازها و بالیوز را از شهر اخراج نمودند و چندین نفر از طرفین کشته گشت پس اهل جهازات انگلیس جزیره خارگ را تصرف نمودند و هر یک من غله و علف را به چهار برابر بهاء خریدند و در جزیزه خارگ انبار نمودند و سردار آنها گفته اگر سپاه ایران از تسخیر هرات دست برندارد تمامی سواحل فارس بلکه تمامی مملکت فارس را تصرف خواهیم کرد.
این نکته تاریخی نشان می دهد که انگلستان اولین تجاوز خود را به مملکت ما با پیاده کردن نیرو به بوشهر در 163 سال پیش انجام داد. فرمانده عملیات جنگ تهدید می کند که اگر ایران از تسخیر هرات دست برندارد چنین و چنان خواهیم کرد یعنی بدتر از چنگیزخان که اگر به مملکت و شهرها تجاورز کرده و دست به قتل و کشتار می زد مدعی حمایت از ملتها و داعیه حفظ حقوق انسانها را نداشت و خود را طرفدار عدالت و دموکراسی معرفی نمی کرد اما دولتهایی نظیر انگلستان برای تجاورزهای خود کلی قرون و اعصار با آن ادعاها چه توجیهی دارند.
و باز این موضوع شایان بیان است که در نخستین مداخله و تصرف بوشهر مردم بوشهر به رهبری و سرکردگی یک نفر روحانی و مجتهد عالی جاه پوزه متجاوز را به خاک می مالند و او را مفتضحانه منکوبا" و مطرودا" از خاک پاک میهن خود بیرون می اندازند.
موضعگیری شیخ حسن و مردم بوشهر در قبال حضور انگلیسی ها در بوشهر آنچنان موثر بود که به نوشته مولف حقایق الاخبار ناصری یک روز بعد از ورود قوای انگلیسی به بوشهر در نتیجه ازدحام مردم، جماعت انگلیسی مجبور شدند قوای خود را از این بندر خارج کرده و به جزیره خارگ عقب نشینی نمایند.
کاپیتان هنل نماینده انگلیس مقیم در بوشهر که بعد از وقایع پیش آمده، امنیت نیروهای انگلیسی را در خطر می دید چند روز بعد دفتر نمایندگی سیاسی مقیم در بوشهر را تعطیل کرده و اسباب و لوازم اداری نمایندگی را به یکی از کشتی های جنگی مستقر در لنگرگاه بیرونی منتقل نمود.
این پیروزی حاصل نشد مگر به پشتیبانی معنوی و سیاسی شیخ حسن آل عصفور و حمایت نظامی نیروهای باقرخان تنگستانی که در آن زمان ضابطی تنگستان را به عهده داشت.
وفات
صاحب انوار الدرین می نویسد: پدر شیخ حسین شش پسر داشته که همه صاحب فضل و دانش بوده اند و از همه مشهورتر شیخ حسن است. پس از وفات پدر به سال 1216 قمری از بحرین به بوشهر مهاجرت نموده و در این شهر صاحب اعتبار بزرگی گردید. امام جمعه و جماعت و متصدی امر قضاء بوده و در این شهر نیز وفات کرد. در خانه اش به خاک سپرده شد و قبرش زیارتگاه مشهوری است.
فارسنامه ناصری نیز درباره او نوشته است: جناب مستطاب صفوه محدثین و قدوه مدرسین عارف دقائق صحیحه علامه شیخ حسن بوشهری آل عصفور مادام الحیات در بوشهر به نشر احادیث و احکام شرعی مشغول بود و در سال 1260 و اندی به رحمت ایزدی پیوست.
