جلسه بازخوانی عملیات الی بیت ­المقدس و نقش خراسان در این عملیات برگزار شد

به گزارش دفاع پرس از مشهد، در آستانه فرارسیدن سی ­و چهارمین سالگرد عملیات پیروزمندانه الی ­بیت ­المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر شد جلسه بازخوانی این عملیات با حضور سردار سرتیپ دوم پاسدار اکبر نجاتی مدیر کل اداره حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی در جمع اصحاب رسانه برگزار شد.  

سیری کوتاه در عملیات بیتالمقدس

سردار نجاتی در این جلسه اظهار داشت: عملیات بزرگ الی ­بیتالمقدس با رمز یا علی ابن ابیطالب (ع) در دوره زمانی 26 روزه از 10 اردیبهشت سال 1361 طی چهار مرحله مختلف تا سوم خرداد ادامه یافت، نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس رقم زد که اوج آن در آزادسازی خرمشهر نمود یافت.

وی افزود: عملیات بیتالمقدس نسبت به نبردهای پیشین و پسین در طول 8 سال دفاع مقدس را میتوان در زمان کوتاهی، وسعت منطقه، مدت مداومت، عملیات تهاجمی با عبور از رودخانه برای اولین بار، تعداد زیاد اسرا، شدت تلفات و خسارات وارده به دشمن، اهمیت و ارزش مناطق آزادشده و بالاخره دستاوردهای سیاسی، نظامی و روانی آن خلاصه نمود. طرحریزی و آمادگی برای اجرای نبرد بیتالمقدس بلافاصله بعد از عملیات فتحالمبین آغاز و با سرعت و بدون وقفه ادامه یافت و یک ماه پس از خاتمه عملیات فتحالمبین به مرحله اجرا درآمد و این فاصله زمانی بین دو نبرد بزرگ، با توجه به فواصل زمانی چند ماه بین پایان یک عملیات و آغاز یک عملیات دیگر (که معمولاً بهمنظور آمادگی مجدد نیروها و فراهم نمودن تدارکات لازم) بهصورت امری اجتنابناپذیر و متداول در جنگ تحمیلی بود، ضمن نشان دادن توانمندی ما در سرعت آمادگی برای گشایش جبهه جدید در زمان کوتاهتر ازآنچه برآورد میشد، همچنین بهعنوان یک عامل غافلگیرکننده و سرنوشتساز بهکاربرده بود.

فرمانده دفاع مقدس خاطر نشان کرد: انتخاب منطقه نبرد بیتالمقدس با وسعتی در حدود 6000 کیلومترمربع، ازنظر مساحت در طول جنگ تحمیلی نظیر نداشت و با توجه به مساحت مناطق آزادشده در عملیات ثامنالائمه، طریقالقدس و فتحالمبین باید گفت منطقه بیتالمقدس بیش از چهل برابر منطقه عملیاتی ثامنالائمه، ده برابر منطقه طریقالقدس و دو برابر منطقه عملیات فتحالمبین بوده است.

مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس یادآور شد: عملیات بیتالمقدس با 26 روز مداومت عملیاتی، یکی از طولانیترین نبردها در طول جنگ تحمیلی به شمار میآید. تداوم 26 روزه عملیاتی نیروهای ما در اجرای آفندهای مکرر و متقابل و تحمل دلیرانه پاتکهای سنگین و متعدد دشمن و دفع آنها، نشاندهنده قصد قطعی و اراده استوار رزمندگان جمهوری اسلامی ایران برای کسب پیروزی، تأمین هدفها و بهویژه آزادسازی خرمشهر بوده و نمونه بارزش از تلاشهای خستگیناپذیر جنگجویان سلحشور، درنبرد علیه متجاوز به شمار میرود.

ویژگی عملیات بیتالمقدس نسبت به نیروهای قبل و بعد در طول دوران دفاع مقدس

-  عملیات تهاجمی با عبور از رودخانه برای اولین بار (عبور بیش از 5 لشکر)

 - تعداد زیاد اسرا (بیش از 19 هزار اسیر)

-  شدت تلفات و خسارات وارده به دشمن

 - اهمیت و ارزش مناطق آزادشده

- دستآوردهای سیاسی، نظامی، روانی آزادسازی 5400 کیلومترمربع از خاک میهن اسلامی ازجمله شهر مقاوم خرمشهر، پس از 19 ماه اشغال.

-تأمین خطوط مرزی از شلمچه تا شمال طلائیه.

-تصرف پادگان حمید و محور اهواز-خرمشهر و آزادسازی شهر هویزه.

-آزادسازی جاده مهم و تدارکاتی اهواز-خرمشهر-کرخه کور؛ جاده سوسنگرد-هویزه؛ تصرف و تأمین 12 پاسگاه مرزی.

یگانهای شرکتکننده از خراسان در عملیات بیتالمقدس

سردار نجاتی در ادامه در خصوص یگان­های عمل کننده در این عملیات گفت: خراسان در این عملیات به استعداد60 گردان وارد عمل شد و همزمان نیز دفاع از چزابه به عهده تیپ جوادالائمه(ع) بود. باوجودآنکه بهقرار اسناد متقن جنگ تحمیلی خطه دلاورخیز خراسان، بخش عمدهای از رزمندگان شرکتکننده در عملیات بزرگ بیتالمقدس را تأمین کرد که یک مورد از آن یعنی ایجاد مهمترین پل هوایی انتقال نیرو در طول دفاع مقدس، بین فرودگاه مشهد و فرودگاه امیدیه اهواز در جریان مرحله دوم عملیات انجام شد، نام چندانی از نقش خراسان در این عملیات مطرح نیست.

وی افزود: لشکر 77 پیروز ثامنالائمه (ع) از یگانهای مؤثری بود که در دو مرحله از عملیات بیتالمقدس، اعم از تک و پشتیبانی و مرحله چهارم عملیات شرکت داشت. در این عملیات علاوه بر تیپ 3 لشکر، توپخانه و مهندسی و پشتیبانی لشکر نیز در پیروزی این عملیات ایفای نقش کردند. در این عملیات شهید سرهنگ عظیم فاضلی فرمانده گردان 148 فرمانده گردان لشکر 77 پیروز ثامنالائمه (ع) که دلاوری از خطه آذربایجان بود در بامداد 4 خرداد 61 در کنار پل نو خرمشهر به جمع 30 شهید دیگر لشکر 77 پیروز ثامنالائمه (ع) در این عملیات پیوست.

 بعد از تجربه شیرین عملیات پیروز فتحالفتوح، یگانهای رزم سازمانیافته سپاه خراسان بهخصوص تیپ 21 امام رضا (ع) در کنار رزمندگان جهادگر قریب به 20 گردان نیروی رزمی (اعم از سازمانیافته در یگانهای خراسان یا مأمور به یگانهای دیگری چون لشکر 14 امام حسین( ع) را تشکیل میدادند، در مراحل مختلف عملیات الی ­بیتالمقدس بهصورت مستقل و مأمور به دیگر یگانها وارد عملیات شدند.

 تیپ 21 امام رضا (ع) در این عملیات تحت فرماندهی «سردار شهید محمدمهدی خادمالشریعه» و بعد از شهادت ایشان در 31 اردیبهشت سال 61 در ایستگاه حسینیه در آستانه فتح خرمشهر، به فرماندهی «سردار شهید ولیالله چراغچی» تحت فرماندهی قرارگاه عملیاتی قدس در چهار مرحله عملیات یادشده مشارکت فعال داشت.

فرمانده دفاع مقدس یادآور شد: در نخستین مرحله این عملیات سه گردان نیروی خراسانی در قالب دو گردان عملکننده و یک گردان احتیاط از شمال منطقه عملیاتی تحت فرماندهی قرارگاه فجر تک فریب را آغاز کردند. گردان خط شکن به فرماندهی سردار شهید آهنی، گردان دوم که سردار محمدباقر قالیباف فرماندهی آن را بر عهده داشت و گردان احتیاط قدس به فرماندهی سردار جواد اکبیا ازجمله گردانهای عملکننده در مرحله اول عملیات بودند. یک گردان نیروی پیاده به فرماندهی سردار جانباز باقرزاده هم به یگانی از سپاه خوزستان مأمور شده بود و بهموازات جاده اهواز به خرمشهر روی جاده آسفالته و راهآهن عمل کرد. گردان ولیعصر(عج) به فرماندهی سردار شهید رمضانعلی عامل در این عملیات پاکسازی بخشی از دژ مرزی ایران و عراق را در حدفاصل پاسگاه زید و پاسگاه کوشک را انجام داد و یک گردان دیگر در کانال بیوز به فرماندهی برادر طالبزاده با عبور از رود کارون وارد عملیات شدند. یکی از کارنامههای درخشان رزمندگان خراسانی تیپ 21 امام رضا(ع) دفع پاتک سنگین زرهی تیپ 10 زرهی ارتش عراق در جبهه کوشک بود که با تدبیر فرماندهان و اعزام رزمندگان آر.پی.جی زن به جلو خاکریز خودی و تشکیل شکارچیان تانک در قالب گروههای موتورسوار شکست سختی به دشمن وارد کرده و چندین دستگاه تانک آنها را به غنیمت گرفته و یا منهدم کردند.

مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی گفت: تلاش اصلی در این عملیات در محور دارخوین صورت گرفت و تلاش فرعی در محور کرخه و تلاش پشتیبانی در محور فکه انجام شد.

وی در ادامه افزود: یکی از ویژگیهای شگفت عملکرد رزمندگان خراسانی در این عملیات جابجایی در منطقه وسیع عملیاتی از شمال جبهه در منطقه کرخه کور تا خرمشهر بود. آقای جعفر حصاری نژاد از مسئولین وقت لجستیک تیپ 21 امام رضا (ع) درباره این عملیات گفته است که در عملیات بیتالمقدس 17 بار بُنه عوض کردیم.

نجاتی در خصوص نقش جهاد در این عملیات تصریح کرد: جهاد سازندگی خراسان که از نخستین واحدهای جهادی مشارکتکننده در دفاع مقدس بود هم در این عملیات به فرماندهی سردار جهادگر شهید ساجدی نقش بسزایی در این پیروزی بزرگ ایفا کردند. در این عملیات دو تیپ مهندسی رزمی جهاد در این عملیات حضور داشتند.  سردار جهادگر شهید محمدحسین مظهری که در تاریخ 17 اردیبهشت 61 در مرحله دوم عملیات بیتالمقدس به شهادت رسید و سردار شهید حسین شوریده از بنیانگذاران جهاد سازندگی و از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ازجمله فرماندهان شهید جهاد خراسان هستند که در عملیات بیتالمقدس نقشی ماندگار رقم زدند.

در عملیات بزرگ بیتالمقدس بیش از 200 نفر از رزمندگان خراسان رضوی بهافتخار شهادت نائل آمدند که اگر شهدای دو استان خراسان شمالی و جنوبی را هم به این عده اضافه کنیم، گستردگی حضور خراسان و سهم ایثارگریهای رزمندگان این خطه بیشتر نمود پیدا خواهد کرد.

حماسه فردای پیروزی

این فرمانده دفاع مقدس در خصوص نقش خراسان در دفع توطئه دشمن در روز بعد از حماسه سوم خرداد گفت: در کنار همه آنچه بهاختصار به آن اشاره شد، یکی از حماسههای ماندگار اما متأسفانه مغفول مانده رزمندگان خراسانی، حماسهای بود که رزمندگان گروهان شهادتطلب خراسانی در بامداد 4 خرداد 61 رقم زدند.

وی افزود: سوم خرداد برای همه ایرانیان، یادآور حماسهای بزرگ است. فتح خرمشهر؛ تحول مهمی در دوران دفاع مقدس ملت ایران در برابر لشکریان صدام. وقتی سخن از سوم خرداد به میان میآید، هر ایرانی آزاده­ای که خاطره پیروزی بزرگ عملیات بیتالمقدس را به یاد میآورد و حتی جوانترهایی که تنها خبری از آن واقعه سترگ شنیدهاند، به خود میبالند و احساس افتخار خوشایندی مییابند.سوم خرداد یادآور یک پیروزی بزرگ است، همیشه همراه با شادی و غرور بوده است. بااینوجود یکی از فرازهای حماسی این افتخار بزرگ، کار بزرگی است که در بامداد 4 خرداد 61، گروهی از رزمندگان خراسانی در گمنامی محض برای تکمیل و تثبیت پیروزی سوم خرداد انجام دادند و شاید اگر آن اقدام متهورانه نبود، اوضاع دیگری رقم میخورد و امروز بسیار اندک هستند افرادی که از حماسه فردای پیروزی چیزی شنیده باشند یا به یاد داشته باشند.

مدیر کل حفظ آثار ابراز داشت: خرمشهر آزادشده بود. نسیم شادی پیروزی همهجای ایران و ازجمله جبهههای نبرد با صدامیان را معطر ساخته بود. خورشید سوم خرداد آسودهخاطرتر از همیشه در سینه افق فرومیرفت. درست در ساعاتی که همه از این پیروزی شگفت سرخوش بودیم، گروهانی از دلاوران خراسانی داوطلب شهادت، در سکوتی رازآلود، سینه شب را شکافتند و به ستون یک از خاکریز خودی گذشتند تا جایی در شمال غربی خرمشهر، در منطقه کوشک، کار نیمهتمامی را تمام کنند و جلو فاجعهای بزرگ را بگیرند.

وی ادامه داد: قضیه ازاینقرار بود که خبر رسیده بود، یگان مجهزی از نیروهای زرهی دشمن خود را برای ضدحملهای بزرگ برای بازپسگیری خرمشهر یا کاستن از طعم تلخ شکست در سوم خرداد آماده میسازد. نیروهای داوطلب خراسانی مأموریت داشتند تا آمادگی دشمن برای ضدحمله را از بین ببرند. همه نیروها مجهز به سلاحهای ضدتانک و نارنجک، فاصله خط خودی تا قرارگاه زرهی دشمن را با هدایت نیروهای عملیات پشت سر گذاشتند، شب از نیمه گذشته بود که فرمان حمله صادر شد، رزمندگان اسلام، خودروهای زرهی دشمن را یکی پس از دیگری منهدم میکردند. ساعتی طول کشید تا دشمن زخمخورده خود را بازیافت و بر محدوده عملیات وقوف یافت. از طرف دیگر مهمات رزمندگان خراسانی رو به پایان بود، مأموریت با موفقیت انجامشده بود، آنچه در قرارگاه دشمن باقیمانده بود، دیگر توان ضربه زدن به جبهه پیروز سوم خرداد را نداشت، اما دشمن که خود را بازیافته بود، کمکم موقعیت خود را فهمید و با گسیل خیل نیروهایی که از سایر جبههها به منطقه آمده بودند، نیروهای رزمنده نفوذ کرده به عمق مواضع دشمن در محاصره قرار گرفت.

مهدی مروی رزمنده بسیجی خراسانی که یکی از چند بازمانده حماسه بامداد چهارم خرداد است و خودش باوجود اصابت تیر خلاص به شکل معجزهآسایی از آن معرکه نجاتیافته روایت میکند که هوا کمکم روشنشده بود که دیدیم از هر سو در محاصرهایم. در عمق خاک دشمن، راهی به جبهه خودی نبود و سلاحهای ضد هوایی آماده برای هدف قرار دادن رزمندگان محاصرهشده، تانکها و زرهپوشهای سالم مانده از عملیات هم آرامآرام وارد صحنه شدند و قیامتی برپا شد، نگفتنی... بچهها با سلاحهای انفرادی کمتعداد تا آخرین گلوله جنگیده بودند. انگار دشمن برای همه عقده خشم و غضب ناشی از شکست سوم خرداد، یکجا بهانهای برای انتقام یافته بود، شرح آن واقعه ممکن نیست، اما همین اندازه بدانیم که قریب 100 شهید خراسان رضوی که در بامداد 4 خرداد 1361 در آن قرارگاه شربت شهادت نوشیدند، بار همه خشم دشمن ناشی از شکست بزرگ از دست دادن خرمشهر را یکجا تحمل کردند.فرماندهی این گروهان بر عهده جانباز خراسانی آقای گلستانی بود که خودش پیش از رسیدن به منطقه درگیری مجروح شده و از ادامه عملیات بازمانده بود. بهجز مهدی مروی سیدحسن هاشمی و شهید پرتانی که بعدها در والفجر 8 شربت شهادت نوشید معدود بازماندگان آن عملیات هستند. یکی از کسانی که در آن شب حماسی مجروح و به اسارت دشمن درآمد و امروز مشغول خدمت به جمهوری اسلامی است، آقای عابدیمقدم مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران خراسان رضوی است.

بچههای مظلوم بامداد فردای پیروزی برای کار بسیار بزرگی که برای تثبیت پیروزی سوم خرداد انجام دادند، شایسته تکریمی ویژهاند. امید است این یادآوری، سرآغازی باشد برای شناخت هرچه بیشتر اهمیت حماسه بامداد چهارم خرداد و جاننثاران آن حماسه. خوشبختانه هنوز اندک رزمندگان و فرماندهانی از رزمندگان خراسانی هستند که بتوانند ناگفتههای آن حماسه را بازگو کنند. بامداد روزی که خراسان بزرگ بیش از صد دلاور ازجانگذشته گمنام را برای حفاظت از فتح خرمشهر، یکجا برای دفاع از دین و میهن فدا کرد. کافی است جور دیگری به این صبح حماسی نگاه کنیم، آنگاه پیروزی فتح خرمشهر طعم دیگری خواهد یافت.

برنامه های ویژه سوم خرداد سال جاری

سردار نجاتی سپس در مورد برنامه­ های این روز گفت: در روز سوم خرداد صبحگاه مشترک نیروهای مسلح در پادگان جدید لشکر77 پیروز ثامن ­الائمه(ع) با حضور فرماندهان و رزمندگان عملیات آزادسازی خرمشهر برگزار می ­شود که در این مراسم از پیشکسوتان این عملیات تجلیل به عمل خواهد آمد. همچنین زنگ مقاومت در مدارس و نوای حماسی فتح خرمشهر از گلدسته­ های مساجد پخش خواهد شد.

وی افزود: به مناسبت گرامیداشت روز مقاومت و پایداری دزفول مراسم یادبودی توسط خوزستانی­ های مقیم مشهد پنجم خرداد در تالار شهر مشهد برگزار می­ شود. در این ایام 200 راوی جهت روایتگری این حماسه بزرگ در سطح مدارس و مراکز و مجموعه­ های استان اعلام آمادگی کرده­ اند.

مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی یادآور شد: مسابقه کتابخوانی در 30 حوزه مقاومت سپاه برگزار می­ شود. فراخوان سوژه­ های دفاع مقدس در این ایام کلید زده می­ شود. از کلیه رزمندگان دعوت می ­کنیم سوژه ­های نابی را که در دفاع مقدس مشاهده کردند را به این اداره کل به آدرس خیابان کوهسنگی- کوهسنگی22/2 پلاک 22 ارسال کنند تا با استفاده از آنها و عرضه آن در قالب هنر در مرکز فرهنگی دفاع مقدس رسالت انتقال مفاهیم دفاع مقدس را به نسل جدید به انجام برسانیم. بازخوانی عملیات­های دفاع مقدس که عملیات طریق­ القدس به پایان رسیده و عملیات بیت­ المقدس نیز 10 جلسه ان برگزار شده است که هنوز ادامه دارد.