درخواست ۱۲۴هزار پیغمبر از خدا در شب نیمه‎شعبان

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس،، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن نبوی در نوشتاری به فضیلت نیمه شعبان و توصیه های ویژۀ حضرات معصومین (ع) جهت زیارت قبر مطهر امام حسین علیه السلام در این شب پرداخته است.

امام زمان (علیه السلام) و دوازدهمین حجت شیعیان جهان، در شب نیمه شعبان چشم به جهان گشود. امید همۀ پیامبران (علیهم السلام)، اوصیاء و اولیاء الهی برای حکومت عدالت در گیتی، پا به عرصۀ جهان نهاد. نیمه شعبان خاطره انگیزترین و شادترین ایّام سال، برای شیعیان است؛ در این روز افراد گوناگون و علاقه مندان به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)، همه به گونه ای، شادمانی خود را ابراز داشته، این روز بسیار مهم را به همدیگر تبریک می گویند.

اینک با الهام از سیرۀ معصومین (علیهم السلام) مروری بر جایگاه نیمۀ شعبان در لسان روایات خواهیم داشت.

* نیمه شعبان و میلاد امام زمان (عج)

پانزدهم شعبان سال 255ق روز میلاد منجی بشریت از گرداب های جهل و نادانی، ولی عصر امام زمان ارواحنا لتراب مقدمه الفداء می باشد. شیخ مفید نقل می کند: «وَ کَانَ مَوْلِدُهُ ع لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ سَنَةَ خَمْسٍ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ»؛ (1) امام زمان (علیه السلام) در نیمه ماه شعبان سال 255ق به دنیا آمدند.»

گروهی از بزرگان از حکیمه خاتون حدیثی را نقل می کنند که فرمود: شب نیمه شعبان بود ... شنیدم امام عسکری (علیه السلام) می فرماید: «ای عمه ام! فرزندم را نزد من بیاور.» روپوش از او کنار زدم، دیدم او در حال سجده است و بر دست راست حضرت نوشته بود؛ «جَاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً» (2) او را در آغوش گرفتم، دیدم پاک و پاکیزه است. آنگاه در پارچه اى پیچیده نزد پدر بزرگوارش بردم. آنجا حضرت فرمود: «اشْهَدُ اَنْ لَا اِلَهَ اِلَّا اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللهِ وَ اَنَّ عَلیّاً امیرُ المُؤْمِنینَ حَقّاً» آنگاه بر همۀ ائمه درود فرستاد تا به خودش رسید، و براى دوستانش دعا نمود که خداوند با فرج او آنها را دلشاد گرداند، سپس چشم گشود. (3)

تا آنجا که می گوید: مثل اینکه میان من و آقا، پرده اى آویختند به طورى که او را نمی دیدم، از پدرشان پرسیدم آقا! بچه چه شد؟ فرمود: آن کس که از تو و ما به او نزدیک تر است، او را برد.

در این روایت حکیمه خاتون می گوید: چون روز چهلم شد، به حضور امام حسن عسکرى (علیه السلام) شرفیاب شدم، دیدم امام زمان (علیه السلام) در خانه راه می رود. صورتى نیکوتر از رخسار او و کلامی فصیح تر از گفتار او ندیدم. امام حسن عسکرى (علیه السلام) فرمود: «عمه! این مولود پیش خدا بسیار عزیز است.» عرض کردم: آقا آنچه باید ببینم از چهل روزۀ او می بینم. امام (علیه السلام) تبسّمى کرد و فرمود: «عمه جان! نمی دانى که رشد یک روز ما ائمه برابر رشد یک سالۀ دیگران است؟» پس من برخاستم و سر آقا را بوسیدم و برگشتم، چون وقتى دیگر آمدم او را ندیدم! از امام (علیه السلام) جویا شدم فرمود: «او را به کسى سپردم که مادر موسى فرزند خود را به او سپرد.»

* نیمه ماه شعبان، شب پرستش

ماه شعبان باعظمت و بسیار ارزشمند است. در این ماه، شب نیمه شعبان از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ همان گونه که در شبهای ماه رمضان، شب قدر اهمیّت فوق العاده ای دارد. در این شب با عظمت، عباداتی وارد شده که اکنون به مواردی می پردازیم:

1. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل می کنند که شب نیمه شعبان خواب بودم که جبرئیل نازل شد، به من گفت: ای محمد! آیا در چنین شبی می خوابی؟ سؤال کردم: مگر این شب چه شبی است؟ جبرئیل جواب داد: شب نیمه شعبان است ای محمد برخیز. او مرا بلند کرده با خود به بقیع برد، سپس گفت: سر بلند کن، این شبی است که درهای آسمان گشوده می شود؛ در نتیجه درهای رحمت، رضوان، مغفرت، فضل، توبه، نعمت، بخشش و احسان باز می شود... .(4)

2. سَأَلْتُ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا (علیه السلام) عَنْ لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ: هِیَ لَیْلَةٌ یُعْتِقُ اللهُ فِیهِ الرِّقَابَ مِنَ النَّارِ وَ یَغْفِرُ فِیهَا الذُّنُوبَ الْکِبَارَ. قُلْتُ: فَهَلْ فِیهَا صَلَاةٌ زِیَادَةً عَلَى صَلَاةِ سَائِرِ اللَّیَالِی؟ فَقَالَ: لَیْسَ فِیهَا شَیْ ءٌ مُوَظَّفٌ وَ لَکِنْ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَتَطَوَّعَ فِیهَا بِشَیْ ءٍ فَعَلَیْکَ بِصَلَاةِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ أَکْثِرْ فِیهَا مِنْ ذِکْرِ اللهِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَإِنَّ أَبِی (علیه السلام) کَانَ یَقُولُ الدُّعَاءُ فِیهَا مُسْتَجَابٌ؛ از امام رضا (علیه السلام) در مورد شب نیمه شعبان سؤال کردم، آن حضرت فرمودند: شبی است که خداوند افراد را از آتش جهنم آزاد می کند و گناهان کبیره را می آمرزد. سؤال کردم: آیا نمازی علاوه بر نمازهای عادی شب های دیگر در این شب آمده است؟ فرمودند: نماز واجبی وارد نشده؛ لیکن اگر خواستی مستحبی را به جا آوری، پس نماز جعفر ابن ابی طالب (علیه السلام) را بجا آور و زیاد کن یاد خدا و استغفار و دعاء را، به درستیکه پدرم (علیه السلام) زیاد می فرمود: دعاء در شب نیمه شعبان مستجاب است. (5)

* نیمه شعبان و شب زنده داری

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «مَنْ أَحْیَا لَیْلَةَ الْعِیدِ وَ لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ؛ کسی که شبهای عید فطر و نیمه ماه شعبان را احیاء بدارد، در روزی که قلبها می میرند قلب او نمی میرد.» (6)

از علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) نقل شده که فرمود: «کَانَ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَا یَنَامُ ثَلَاثَ لَیَالٍ لَیْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَیْلَةَ الْفِطْرِ وَ لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ وَ فِیهَا تُقَسَّمُ الْأَرْزَاقُ وَ الْآجَالُ وَ مَا یَکُونُ فِی السَّنَةِ؛ علی (علیه السلام) همواره سه شب را نمی خوابید: شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان و شب عید فطر و شب نیمه شعبان و در این شب روزی ها تقسیم و اجلها معلوم می گردد و مانند آن در سال نیست.» (7)

و نیز در روایتی نقل شده: «رَوَى زَیْدُ بْنُ عَلِیٍّ (ع) قَالَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) یَجْمَعُنَا جَمِیعاً لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ ثُمَّ یُجَزِّئُ اللَّیْلَ أَجْزَاءً ثَلَاثَةً فَیُصَلِّی بِنَا جُزْءاً ثُمَّ یَدْعُو فَنُؤَمِّنُ عَلَى دُعَائِهِ ثُمَّ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ نَسْتَغْفِرُهُ وَ نَسْأَلُهُ الْجَنَّةَ حَتَّى یَنْفَجِرَ الْفَجْرُ؛ زیدبن علی می گوید: امام سجاد (علیه السلام) در شب های نیمه شعبان همۀ ما را جمع، سپس شب را سه قسمت می کرد؛ در یک بخش با ما نماز می خواند بعد از آن در بخش دیگر دعا می فرمود و ما آمین می گفتیم و در جزء آخر، استغفار می کرد و ما هم استغفار می کردیم و تا طلوع صبح از خدا بهشت را طلب می کردیم.» (8)

* زیارت امام حسین (علیه السلام)

یکی از اعمالی که در نیمه شعبان خیلی بر آن تأکید شده زیارت امام حسین (علیه السلام) است؛ ابی بصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند که فرمودند: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ یُصَافِحَهُ مِائَةُ أَلْفِ نَبِیٍّ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِیٍّ فَلْیَزُرْ قَبْرَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه السلام) فِی النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَإِنَّ أَرْوَاحَ النَّبِیِّینَ (علیهم السلام) تَسْتَأْذِنُ اللَّهَ فِی زِیَارَتِهِ فَیُؤْذَنُ لَهُمْ؛ کسی که دوست دارد با صد و بیست هزار پیامبر مصافحه کند، باید در نیمه شعبان قبر امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند؛ هر آینه ارواح پیامبران (علیهم السلام) از خداوند اجازه می خواهند که امام حسین (علیه السلام) را زیارت کنند و خداوند به آنان اجازه زیارت عنایت می فرماید.» (9)

همچنین از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: «إِذَا کَانَ لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ نَادَى مُنَادٍ مِنَ الْأُفُقِ الْأَعْلَى زَائِرِی الْحُسَیْنِ (علیه السلام) ارْجِعُوا مَغْفُوراً لَکُمْ ثَوَابُکُمْ عَلَى رَبِّکُمْ وَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکُمْ؛ هنگامی که شب نیمه شعبان فرا رسد، منادی از افق اعلی ندا دهد: ای زائرین امام حسین (علیه السلام) برگردید در حالی که گناهانتان بخشیده و پاداش شما بر خدای شما و پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.» (10)

در جای دیگر نیز از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَرَفَةَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ حَجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ وَ أَلْفَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ وَ مَنْ زَارَهُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ فَکَأَنَّمَا زَارَ اللَّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ؛ کسی که در شب نیمه شعبان امام حسین (علیه السلام) را زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را می بخشد و کسی که آن حضرت را در روز عرفه زیارت کند خداوند برای او هزار حج مقبول و هزار عمره مبرور می نویسد و کسی که در روز عاشورا آن بزرگوار را زیارت کند، مانند آن است که خداوند را بالای عرش زیارت کند.» (11)

*مهمترین برنامه های پیشنهادی در نیمه شعبان؛

با توجه به روایاتی که بیان شد و برخی از روایات دیگر و مواردی که در سیره معصومین (علیهم السلام) مطرح شده، می توان مواردی را جهت برنامه های نیمه شعبان، پیشنهاد کرد:

1. بیان ویژگی ها و فضائل امام زمان (علیه السلام) با بیانی شاد و جذاب؛

2. زمینه سازی برای تعمیق معرفت امام (علیه السلام)؛

3. تربیت انسان های منتظر با ملزومات مناسب آن؛

4. معرفی رفتارها و فعالیت های مناسب با انتظار و زمینه سازی جهت اجرای گروهی آن همراه با روحانی؛ از باب نمونه می توان صله ارحام یا رسیدگی به نیازمندان را مطرح کرده و برای هر فعالیت، اشخاص و یا فردی را معین نموده و زمان اجرای آن را مشخص ساخت و با مشارکت مردم به کارهای مورد رضای امام زمان (علیه السلام) پرداخته و لذّت آن فعالیت ها را به افراد چشاند.

5. شب زنده داری به صورتی کاملاً متفاوت؛ از باب نمونه می توان با الهام از امام سجاد (علیه السلام)، بخشی را به خواندن نماز، بخشی را به دعاء دسته جمعی و بخشی را به استغفار اختصاص داد.

6. برگزاری جلسات جشن و سرور با ملاک های دینی؛

7. تقدیر از نیروهای فرهنگی ـ مذهبی در اقشار مختلف اجتماعی که دارای نخبگی هستند؛

8. مدّاحی و بیان اشعار دقیق در فضائل اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) با صوت زیبا یا به صورت سرود؛

9. اجرای نمایش های زیبا با ملاک های شرعی با مضامین دینی و یا بر اساس تاریخ اسلام.

پی نوشت:

1)- الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج2، ص: 339.

2) اسراء/81.

3) «کَانَ لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ ... فَإِذَا أَنَا بِحِسِّ سَیِّدِی وَ بِصَوْتِ أَبِی مُحَمَّدٍ(علیه السلام) وَ هُوَ یَقُولُ یَا عَمَّتِی هَاتِی ابْنِی إِلَیَّ فَکَشَفْتُ عَنْ سَیِّدِی فَإِذَا هُوَ سَاجِدٌ مُتَلَقِّیاً الْأَرْضَ بِمَسَاجِدِهِ وَ عَلَى ذِرَاعِهِ الْأَیْمَنِ مَکْتُوبٌ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً فَضَمَمْتُهُ إِلَیَّ فَوَجَدْتُهُ مَفْرُوغاً مِنْهُ فَلَفَفْتُهُ فِی ثَوْبٍ وَ حَمَلْتُهُ إِلَى أَبِی مُحَمَّدٍ(علیه السلام) وَ ذَکَرُوا الْحَدِیثَ إِلَى قَوْلِهِ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّ عَلِیّاً أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ حَقّاً ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یَعُدُّ السَّادَةَ الْأَوْصِیَاءَ إِلَى أَنْ بَلَغَ إِلَى نَفْسِهِ وَ دَعَا لِأَوْلِیَائِهِ بِالْفَرَجِ عَلَى یَدَیْهِ ثُمَّ أَحْجَمَ.» بحارالانوار، ج51، ص19.

4) مستدرکالوسائل، محدث نوری، مؤسسه آل البیت، قم، 1408ق، ج6، ص285.

5)- عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج1، ص: 293.

6)- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص: 77

7)- مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج2، ص: 853.

8)- وسائل الشیعة، ج8، ص: 110.

9) تهذیبالأحکام، شیخ طوسی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش، ج6، ص48.

10)- تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، ج6، ص: 49.

11)- وسائلالشیعة، ج14، ص 469.
منبع : حوزه