گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، مصطفی خدابخشی: با آزادسازی شهرهایی از کشور عراق و سوریه از دست داعش فضا برای کار فیلم سازان و مستندسازان فراهم شده است تا با استفاده از این موقعیت بهترین فیلم ها با موضوع مدافعان حرم تولید و به جامعه ارائه گردد اما آن چیز که نشان می دهد هنوز هیچ یک از مسئولین و متولیان فرهنگی برای ورود به این موضوع از خود علاقه و برنامه ای نشان نمی دهند. در بخش دوم مصاحبه دفاع پرس با دبیر جشنواره فیلم مدافعان حرم به این موضوع توجه شده است.
دفاع پرس: عربستان چند وقتی هست که در منطقه با موج سازی رسانه ای به دنبال تضعیف جبهه مقاومت حرکت می کند و موج مقاومت را به برخورد شیعه و سنی هدایت می کند.آیا این جشنواره توانست با این تزریق تفکر انحرافی برخورد کند؟
حمید یادروج:اتفاقا یکی از فیلم هایی که در این جشنواره جایزه گرفت فیلمی با نام خالد و مجتبی کار آقای روح الله رفیعی بود که در همین موضوع ساخته شد. در این فیلم یکی از شخصیت های اصلی شیعه است و دیگری سنی. برای خود من جالب است در مورد جنگ مذهبی بیشتر فیلم ساخته شود و حقایق و پشت پرده های این جریان که در منطقه در حال شکل گیری است بیشتر معرفی شود. من دو سال پیش یعنی سال 2014 در زمان انتخابات ریاست جمهوری به سوریه رفتم و در همین زمینه مستندی به نام 2014 را ارائه دادم.
این همیشه برای من جای سوال بود که می گفتند مذاهب در غرب آسیا با یکدیگر اختلاف دارند لذا علاقه داشتم از نزدیک ببینم این اختلاف به چه شکل است. اما چیزی که دیدم و در مستند آمد متفاوت از تبلیغات صورت گرفته بود. در سوریه که شما تشریف ببرید همه این آدمها چه شیعه، چه سنی و چه مسیحی همه در کنار هم زندگی میکنند و هیچ اختلافی ندارند. شما بروید در محله مسیحیها قدم بزنید، خانه اجازه کنید و ...؛ زندگی عادی است و مرز بندی خاصی بین ادیان در این کشور وجود ندارد تا زندگی را برای آنان مختل کند.
این حرف ها که می گویند اختلاف وجود دارد زاییده فکر رسانه های عربی و غربی است.
ما در فیلم های ساخته شده می بینیم که تکفیری ها به مسیحیان و کلیساها حمله کرده و همه چیز را به نابودی کشیدهاند. حتی در بعضی از پلانها میبینیم که به علامت صلیب مسیحیان هم رحم نکردهاند. این نشان میدهد که جنگ اینها اصلا این مفاهیم نیست اما در جنگ روانی که به راه میاندازند و خوب هم در این زمینه سرمایهگذاری کرده اند به نحوی جوری جلوه میدهند که این جنگ شیعه و سنی و مسلمان و مسیحی است.
همه ما اعتقادمان بر این است که همه مدافعان برای دفاع از حرم و حریم رفتند. اگر ما در آن نقطه جغرافیایی دفاع نکنیم قطعا باید در مرز خود و کشور خودمان دفاع کنیم. این موضوع را دیگر خیلیها پذیرفتهاند. اگر این حرف را شاید هفت ماه پیش مسئولین نظامی ما میزدند خیلیها میگفتند شعار است و دارند توجیه میکنند ولی الان خیلیها متوجه شده اند. شما آیا حاضر میشوید که موشکی به خانه هم وطنت در کردستان بخورد؟ راضی میشوید در اهواز و دیگر اماکن اتفاقی بیوفتد؟
ولی خدای شکر با تدبیر اتخاذ شده هم اکنون امنیت در تمامی ابعاد در کشور وجود دارد این در حالی است که هم اکنون در اروپا همزمان با برگزاری مسابقات یورو 2016 ترس و لرز بر نهادهای امنیتی افتاده است.
دفاع پرس: آیا بعد از جشنواره فضا را رصد کردید ببینید موضع گیری کشورهای مختلف نسبت به این جشنواره چه بود؟
حمید یادروج:واکنش چندانی از سوی دیگر کشورها صورت نگرفت به عبارت بهتر می توان گفت که این جشنواره از سوی آنها بایکوت شد. قطعا رسانه هایی مثل بیبیسی و رسانههای سعودی بیکار نمینشینند و به دنبال رصد کردن همین اتفاقات هستند که بتوانند پاسخی به این فیلمها بدهند.
در اینجا باید نکته ای را مطرح کنم. رهبر انقلاب همیشه فرمودند که ایران کشور مهاجم نخواهد بود ولی دفاع می کنیم و دفاع ما هم همه جانبه و سخت در برابر دشمنان است.
در عرصه دفاع از حرم هم همین شکل است. کسانی که برای دفاع رفتند عنوان جالبی برایشان انتخاب کردند من نمی دونم این عنوان اصلا از کجا شکل گرفت شاید خیلی خوب باشد آن فردی که این اسم را گذاشت پیدا کنیم و در مورد این انتخاب با او صحبت کنیم که این اسم از کجا شکل گرفت.
در حوزه جنگ نرم و فضای مجازی و رسانه ما باید مهاجم باشیم دفاع اینجا معنی ندارد به مانند اتفاقی که در مورد مستند بیبیسی افتاد. کار را ما تولید کرده بودیم ولی هیچ کس نیامد بگوید این ظرفیت پخش شدن را دارد و رسانه می تواند بیاید سراغش. این ضعف خودمان است و نباید این را بیاندازیم گردن کس دیگری. دولت و سازمان ها هستند ولی ما رسانه ای ها باید پیشرو در تفکر سازی باشیم و خودمان جلو برویم و حمله کنیم. شما ببینید داعش را؛ داعش نماد تهجر است و این را دیگر همه می دانند و حتی اروپایی ها هم این را متوجه شده اند.
داعش چگونه دارد از ابزار رسانه استفاده میکند و چه فیلم هایی را در یوتیوب منتشر میکند؟ جنگ روانی که به کار میگیرند چگونه است؟ ناگهان لیستی را منتشر می کنند که ما میخواهیم اینها را ترور کنیم. فیلم هایی می سازند که این کلیپ های دو سه دقیقه ای از تمام ابزارهای هالیوودی بهره برده است. نماد تهجر به خوبی ابزار خود را شناخته است.
دفاع پرس: آیا ما در این جشنواره مستندهایی داشتیم که با حضور در دل داعش تهیه شده باشد؟
حمید یادروج:ما فیلم سازهای جسوری داریم. همین مستند «پل» که بهترین فیلم جشنواره شناخته شد فیلم ساز بسیار جسوری دارد. من تبریک میگویم به آقای نوروزی. این فیلم در دل دشمن تهیه شده و چند متری داعش را به تصویر می کشد. این مستندساز برای ثبت وقایع جان خود را به خطر انداخت تا تصاویر را شکار کند. لحظه شهادت علی انصاری در این فیلم است و پلان زیبایی دارد که شهید قبل از شهادتش میگوید " آمده اند دنبالم ". شاید این موضوع برای امثال ما زیاد قابل فهم نباشد ولی هم اکنون در این فیلم این موضوع را می بینیم.
من از تمام دوستان تقاضا دارم این فیلم را ببینند و دقت لازم را در لحظه شهادتین خواندن شهید را ببینند که میگوید «آمدهاند دنبال من». شاید برخی بگویند که این یک شوخی یا یک فیلم است. اما واقعیت است، لحظاتی بعد ایشان به فیض شهادت نائل می آیند.
دفاع پرس: دقیقا مثل شهید مجید قربان خانی که خالکوبی داشت و گفت خدایا یا خاکش کن یا پاکش کن
حمید یادروج:بله و خاکش کرد. همین موضوع یکی از فیلم هایی بود که در جشنواره حضور داشت و ما بخشی از آن را در خبرگزاری فارس به اشتراک گذاشتیم. امسال این آدم ها ما کم نداشتیم. مجید سوزوکیهایی که مختص مدافعان حرم هستند. این دسته بندی نیست که ما بگوییم فقط کسانی که ریش دارند برای دفاع از حرم رفتند بلکه همه هستند از هر قشر و تفکری. نباید فراموش کنیم که این حرکت برای حضرت زینب(س) شکل گرفته و همه حضرت را دوست دارند.
دفاع پرس: برای نشان دادن گستردگی و عمق رشادت این بزرگ مردان در حوزه سینما می طلبد تا به صورت منسجم و با جامعیت عمل اقدام کنیم. در بخش هنر چه می توان کرد تا به جامعیت دست یافت؟
حمید یادروج:ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که کارمان نسبت به 10 الی 15 سال پیش متفاوت است. باید توجه کنیم که این کار به هیچ وجه بخشنامه ای نیست و باید دلی انجام شود. همه کسانی که رفتن آنجا و فیلم ساختن کاملا دلی رفتند.این را نمی توان بخشنامه ای انجام داد و بگوییم اقای معاونت امور سینمایی این کار انجام دهید و 20 فیلم خروجی داشته باشد. ته این رویکرد هیچ چیز نخواهد بود.
اما نباید فراموش کرد که در این کار نمی شود دستگاه فرهنگی را کنار بگذاریم و آنها را محصور به دادن بیلان کاری کنیم.
یکی از بهترین کارهایی که امروز جواب میدهد ساخت کلیپ و نماهنگ هست. ما این موضوع رو جدی نمی گیریم. امروز این شبکه های اجتماعی که همه ما داریم بهترین محمل است برای همین حرفها است. ببنید هنرمندان دارند در اینستاگرام و تلگرامشان با مردم حرف می زنند. هم اکنون ارتباطات بی واسطه شده و یک کلیپ در کوتاه ترین زمان کل کشور را متاثر می کند. کدام رسانه به این حد قدرتمند است؟
اگر بتوانیم یک یک کلیپ خوب بسازیم به یقین تاثیری به مراتب بیشتر از هزاران خبر دارد. این موضوع نیز نیاز به هزینه های آن چنانی ندارد. دستگاه های فرهنگی خصوصا صدا و سیما می طلبد در این موضوع ورود کند.
دفاع پرس: جشنواره در این موضوع ورود پیدا می کند؟
حمید یادروج:جشنواره بضاعتش کم است و از نظر مادی کم داریم. کاری که ما می توانستیم بکنیم این است که آثار برگزیده را در نوبت پخش صدا و سیما قرار دهیم. هم اکنون این کار در شبکه سه انجام شده و باکس ویژه ای را به دست آورده ایم. همین باعث می شود یک آگاهی بخشی مناسب انجام شود و اینکه ما بتوانیم رایزنی کنیم که کلیپ ساخته شود.
دفاع پرس: هم اکنون میبینیم که بازیگرها در مورد مدافعان حرم حرف می زنند و واکنش نشان میدهند. این خیلی زیبا و تاثیرگذار است.
حمید یادروج:واقعا این حرکت خوب و به جا است. هم اکنون امیر نوری به عنوان پیش قراول در خط مقدم حضور پیدا می کنند. این فوق العاده جالب است.
اما یک نکته نباید فراموش شود؛ ما نباید در بین مردم و هنرمندان خط کشی داشته باشیم این موضوع برای همه است. گلزار می آید دلی حرف میزند و ...چرا که به این موضوع اعتقاد پیدا کرده اند و آن را فهمیده اند. شاید یکسری از واکنش ها دیر هنگام باشد ولی اینکه بگوییم هنرمندان در این فضاها حضور ندارند درست نیست. بسیاری از هنرمندان هستند که شاید در ظاهرشان نتوان مفهوم مدافعان حرم را جستجو کرد ولی در باطنشون این موضوع موج می زند.
دفاع پرس: فیلم های حوزه دفاع از حرم مون چه باید براش کرد که سریع به مانند دیگر فیلم های جنگیمون عیارش کم نشه؟
حمید یادروج:این دقیقا نیاز به متولی دارد. در این زمینه نیاز به حمایت همه جانبه هست و نمی شود فقط دلی کار کرد. متاسفانه به این دست از فیلم ها بها داده نمی شه. ساخت یک فیلم یک میلیارد تا دو میلیارد هزینه می برد و ما در این زمینه تعارف نداریم. فیلم های دفاع مقدسی باید برایش خرج شود. ادوات، پلان، هزینه های میدانی، همه و همه نیاز به کمک رسانی ارگان ها دارد.
ما هم اکنون فیلم سازهایی داریم که علاقهمند به ساخت این دست از فیلم ها هستند اما از آنها حمایتی نمی شود. در طی زمان ظهور داعش ما شاهد تولید فیلم فاخر در این بخش نبودیم. دو سه کار ساخته شده که کارهای ضعیفی هستند. ما در این زمینه تعارف نداریم. ما می خواهیم فیلمی بسازیم که به این عزیزان ادای دین کند یا اینکه باری به هر جهت باشد؟
تلویزیون ما هنوز در این بخش ورود نکرده و این خلاء بزرگی است. یقینا در این بخش نه کمبود بودجه هست و نه نیروهای آماده به کار؛ بلکه عظم بر محتوا بخشی در این حوزه هنوز وجود ندارد. یک نگاهی به جشنواره فیلم فجر داشته باشیم. همین فیلم ایستاده در غبار توسط محمد حسین مهدویان که یک جوان دهه شصتی است ساخته می شود و همه تحسینش می کنند یا همان عبد و یک روز. این فیلم را هم یک جوان می سازد و همه تحسینش میکنند.
متاسفانه هم اکنون فیلم های زیر شانه تخم مرغی تا دلتان بخواهد در بازار به چشم می خورد. برای اینها پول هست و از اینها حمایت می شود ولی چنین چیزی در حوزه مدافعان حرم دیده نمی شود. ما هم اکنون لوکیشن زنده و بکر برای فیلم های مدافع حرم داریم اما چه کسی به خود زحمت حمایت از این فیلم ها را میدهد؟
شهر حمص آزاد شده و بهترین لوکیشین ها را در اختیار ما گذاشته است. چه کسی متولی حمایت برای این کار است؟
دفاع پرس: آیا جامعه هنری موضع گیری منفی در برابر جشنواره فیلم مدافعان حرم نداشت؟
من چنین چیزی را ندیدم. شاید نقدی انجام شد و گاها تصفیه حساب هایی سر موضوعاتی خاص صورت گرفت اما ما به اینها گفتیم اگر می خواهید تصفیه حساب کنید با خودمان تصفیه کنید و به مدافعان حرم کاری نداشته باشید.