به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، فلوجه نامی است که حداقل در تاریخ یک دهه اخیر عراق، همواره با درگیری و جنگ با تروریسم عجین بوده است. شاید کمتر کسی پیدا شود که نام این شهر استان الانبار عراق را نشنیده باشد یا تصاویر منسوب به آن را در فیلمهای هالیوودی ندیده باشد.
فلوجه چه در زمان صدام، چه در زمان اشغال عراق توسط نیروهای بیگانه و چه امروز که حکومت فدرال عراق برقرار است، همواره در ردههای بالای جدول اهمیت بوده و چه دولتها و چه گروههای شبه نظامی تلاش میکنند کنترل آن را به دست بگیرند.
چند روز قبل (28 خرداد)، مجاری رسمی اخبار در عراق به نقل از نخست وزیر این کشور خبر از آزادسازی شهر فلوجه را دادند. شهری که از ابتدای سال 2014 میلادی در اشغال تکفیریهای داعش بود و تروریستها فعالیت زیادی برای در اختیار گرفتن آن نکردند زیرا بخشی از اهالی شهر از طرفداران آنان بودند و راه را برای ورود پیروان البغدادی باز کردند. اشغال شهر زمان زیادی نبرد و با حمله به مرکز پلیس این شهر، محل پرورش تروریستهای عراق به دست داعش افتاد تا مهمترین مقر خود را در آن بنا کند.
فلوجه، نقطه قدرتنمایی
از زمان اشغال تا پایان ماموریت نیروهای آمریکایی در خاک عراق، شورشها یکی از معضلات اصلی اشغالگران و عامل اصلی گرفتن تلفات از آنان بود. فلوجه یکی از مراکز مهم و اصلی این درگیریها بود و ائتلاف ضد تروریسم و در رأس آن ایالات متحده آمریکا، مشکلات زیادی در این شهر داشت. آن زمان شاخه القاعده در عراق که خمیرمایه ابتدایی تشکیل داعش شد، بسیار فعال و فلوجه را مرکز تحرکات خود قرار داده بود. نوع اعتقادات بخشی از مردم فلوجه راه را برای فعالیت تروریستها هموار کرده بود و از آنجا که فاصله فلوجه تا پایتخت کمتر از 65 کیلومتر است، تهدیدی برای مرکز کشور به حساب میآمد.
اهمیت فلوجه در دوران اشغال به اندازهای بود که آمریکاییها تلفات دو درگیری سنگین که با نامهای نبرد اول و دوم فلوجه شناخته میشود را به جان خریدند تا سیطره نسبی بر این شهر پیدا کنند. سرگذشت نیروهای ائتلاف ضد ترور در فلوجه به اندازهای در خاطرات آنان ماند که هالیوود فیلمهای زیادی در این خصوص تولید کرد.
امروز فلوجه نقطه قدرتنمایی نظامی و ایدئولوژیک داعش در عراق است و در کنار موصل که ژست سیاسی و دولت بودن تروریستها را نگه میدارد، ترکیب مناسبی را برایشان ایجاد کرد. فلوجه امروز همان بستری را برای داعش فراهم کرد که در زمان اشغال عراق، زیر پای القاعده گستراند.
ظرفیتهای افراطی موجود در فلوجه راه را برای نفوذ داعش در غرب پایتخت باز کرد تا داعش بتواند در کوچه پس کوچههای این شهر رخنه کند. معروفترین شهری که در جاده فلوجه به بغداد قرار دارد، ابوغریب است که این شهر نیز بستر مناسبی برای تروریستها دارد. اگر فلوجه آزاد نمیشد و نیروهای عراقی آن را باز پس نمیگرفتند، حتی اگر تمام عراق نیز آزاد میشد، باز تهدیدی در کمتر از 70 کیلومتری پایتخت کمین کرده و حکومت عراق را تهدید میکرد.
چرا فلوجه؟
شاید برخی ناظران به خصوص آنانکه به طیف مخالف مقاومت تعلق دارند این ایراد را به حکومت عراق بگیرند که چرا فلوجه را در الویت عملیاتی قرار دادند و از آن مهمتر چرا از نیروهای بسیج مردمی عراق موسوم به الحشد شعبی در این علمیات استفاده کردند.
آمریکاییها و وابستگان سعودی از ابتدای عملیات در رسانههای خود این جریان را به راه انداختند که چرا نیروهای به تعبیر آنان شیعی باید فلوجه را آزاد کنند چرا که فلوجه در منطقه موسوم به مثلث سنی قرار دارد و عملیات نیروهای حشد الشعبی به درگیریهای منطقه دامن میزند.
نکته اول این است که نیروهای حشد الشعبی متعلق به طیف شیعیان عراق نیست و اگر اینگونه بود و نیروهای داوطلب و دولت عراق به دنبال سیطره شیعیان بر مناطق اهل سنت بودند، باید نام این مجموعه را حشد الشیعی میگذاشتند.
لازم به یادآوری است که چندین هزار نفر از اهل سنت، آشوریها و ایزدیهای عراق نیز زیر پرچم نیروهای مردمی با داعش میجنگند و رسانههای وابسته به عربستان و دیگر جریانهای معارض برای بهرهبرداری از بحران جاری در عراق نقش آنان را کمرنگ و شیعیان را پررنگتر میکنند.
همچنین نکته دیگری که در خصوص عملیات فلوجه وجود دارد این است که نیروهای حشد تنها یگانهای عمل کننده در این عملیات نبودند و آزادسازی فلوجه با ترکیبی از نیروهای عشایر، ارتش، پلیس فدرال و قوای داوطلب کلید خورد و به روایت دیگر، دولت عراق با تمام زیرمجموعههای نظامی خود پرچمدار این عملیات بود. به این موضوع نیز باید اشاره کرد که دولت آمریکا به طور رسمی از حضور مستشاران ایرانی در این عملیات ابراز نگرانی و آن را عاملی برای تشدید درگیریهای طایفهای عنوان کرد. سوالی که به ذهن میرسد این است که حضور نیروهای داوطلب و مستشاران ایرانی که به درخواست رسمی دولت بغداد در جنگ با داعش حضور دارند، در عملیات آزادسازی فلوجه به اندازهای بد است که حکومت نباید برای آزادسازی شهر وارد عمل میشد؟
مساله آخر اهمیت آزادسازی فلوجه به عنوان نقطهای راهبردی است. شاید برخی این ایراد را وارد کنند که موصل اهمیت بیشتری دارد و بغداد باید ابتدا برای آزادسازی این شهر وارد عمل میشد. اول اینکه با توجه به نکاتی که در سطور بالای این نوشتار آورده شد، اشغال فلوجه امنیت مناطق غربی بغداد به عنوان قلب حکومت عراق را به شدت تهدید میکرد و سیستمی که درگیر جنگی خزنده با تروریسم است باید تا حد امکان امنیت مرکز خود را تامین کند تا شالوده نظام حاکم حفظ شود.
دومین نکته که باز هم به طور مختصر در سطرهای پیشین به آن اشاره شد بحث بستر افراطی موجود در فلوجه است که راه برای پیشروی داعش هموار میکرد. مدتی پیش روزنامه تایمز انگلیس تصاویری منتسب به ابوبکر البغدادی سرکرده داعش منتشر کرد که نشان میداد وی برای اهدای جوایز به برگزیدگان یک مسابقه قرآن به یکی از مساجد فلوجه آمده که در فرهنگ عراق به شهر مساجد معروف است. جدای از اینکه تصاویر مذکور صحت دارد یا ندارد، باید این نکته را در نظر گرفت که انتشار خبر حضور خلیفه خودخوانده داعش در فلوجه پیامی به مراتب خطرناکتر از ایراد خطبه توسط وی در مسجد موصل است. این خبر، این پیام را به دولت بغداد مخابره کرد که سرکرده داعش تا چند ده کیلومتری پایتخت شما آمده و از این جلوتر نیز خواهد آمد. این پیام از آن جهت مهم است که موصل بیش از 400 کیلومتر با بغداد فاصله دارد اما فلوجه همسایه غربی پایتخت است و امنیت ناپایدار بغداد را بیش از دیگر نقاط تهدید میکند زیرا بستر افراطگرایی در آن گسترده است و هر لحظه میتواند ضربهای به پیکر حکومت وارد کند. بدین جهت است که میگوییم آزادسازی فلوجه اهمیتی کمتر از عملیات موصل ندارد.
