به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، آیت الله سید جواد خامنه ای پدر حضرت آیت الله خامنه ای در جمادی الآخر 1313 در نجف اشرف به دنیا آمد. وی فرزند پدری فقیه و عالم به نام حاج سید حسین بود. نسب آیت الله جواد خامنه ای به امام سجاد(ع) برمی گردد. در همین رابطه آیت الله سید محمد خامنه ای فرزند ارشد ایشان می گوید: «والد ما در نوجوانی تحصیلات ابتدایی خود را طبق مرسوم آن زمان در مکتبخانهای در تبریز شروع میکند و پس از طی مقدمات علوم حوزوی، بعد از فوت پدرش به مشهد و سپس به عراق میرود و تحصیلاتش را در حوزه نجف ادامه میدهد. در حدود سالهای ۱۳۳۷ـ ۱۳۳۶ق دوباره سفری برای زیارت به مشهد میرود و حال و هوای علمی مشهد و حوزه علمیه را بررسی میکند».
سیدمحمد خامنه ای ضمن بیان ماندگاری آیت الله سیدجواد خامنه ای در مشهد افزود: حوزه علمیه مشهد در آن ایام حوزه بسیار پررونقی بوده و علمای بزرگی در آنجا درس فقه و حکمت میگفتند؛ مثل میرزا محمد معروف به آقازاده خراسانی (پسر آخوند خراسانی) و حاجآقا حسین قمی در فقه و اصول و حاج آقا بزرگ حکیم شهیدی در حکمت و علوم عقلی. از این رو والد ما علاقهمند به ماندن در این شهر میشود. بعد از مدتی، با شنیدن خبر فوت مادرشان در شهر تبریز، به آن شهر برمیگردد و چون متأهل شده بود، همسر اول خود و فرزندانش را از تبریز به مشهد مقدس انتقال میدهد.
وی ضمن بیان تلمذ آیت الله خامنه ای در محضر علمای برجسته در نجف گفت: ابوی تا حدود سال ۱۳۴۶ق به همراه خانواده در شهر مشهد اقامت میکند و همان سال برای ادامه تحصیل دوباره راهی عراق و شهر نجف میشود. در نجف عمدتاً به درس میرزا محمدحسین نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی میرود و تا سال ۱۳۵۱ق نیز در نجف میماند که در این سال با گرفتن اجازه اجتهاد از آیات نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی و غروی معروف به «کمپانی» به ایران برگشته و به شهر مشهد میرود. در همین سال عیال اول ایشان فوت میکند و ایشان با همسر دومشان که مادر ما باشد ازدواج میکند.
فرزند ارشد آیت الله سیدجواد خامنه ای ضمن بیان برگزاری نماز جماعت به امامت آیت الله خامنه ای در مسجد ترک های مشهد به برگزاری مراسم های عزاداری در این مسجد اشاره می نماید و افزود: والد ما از جمله علمای باسواد امّا گوشهگیر مشهد به شمار میرفت و چون فصاحت و بلاغت کمی در گفتار داشت درس عمومی نمیگفت، امّا در جلسات خصوصی ایشان شاگردان فاضل معروفی مثل آقا میرزاحسین عبایی و حاج شیخ نصرالله شبستری تربیت یافتند. ایشان در مسجد جامع گوهرشاد و مسجد صدیقیها نماز میخواند. مسجد صدیقیها چون دستهها و مجالس ترکهای مقیم مشهد در آنجا برگزار میشد به نام «مسجد ترکها» معروف شده بود و گاهی دو ماه، محرم و صفر، یعنی شصت شب آنجا مجلس عزاداری بود. بسیاری از علما و فضلای شهرستانها وقتی برای زیارت به مشهد میآمدند در این مسجد با ایشان نماز میخواندند.»
همسر آیت الله خامنه ای نیز از خانواده ای عالم و صاحب فضل و دختر سیدهاشم نجف آبادی میردامادی بود. آیت الله خامنه ای صاحب چهار پسر و یک دختر به نام های سید محمد، سید علی، بدر السادات، سید هادی و سید محمد حسن بود.
آیت الله سید جواد خامنه ای فردی پارسا و اهل علم و فضل بودند به طوری که در احوالات وی آمده است: با وجود داشتن شاگردان متعدد ولی در خانه ای ساده و محقر زندگی می کردند به نحوی که بعد از مدتها تعدادی از شاگردان ایشان تصمیم گرفتند خانه آیت الله خامنه ای را وسعت دهند و اتاقی به منزل ایشان اضافه کنند. به لحاظ مالی نیز بسیار زاهدانه زندگی می کردند به طوریکه رهبر معظم انقلاب نقل می کنند: برخی از شبها را با نان و نمک سپری می کردیم و حتی گاهاً غذایی برای خوردن در خانه نداشتیم.
آیت الله سید جواد خامنه ای به عنوان فردی فعال در مبارزه با رژیم پهلوی شناخته نمی شود ولی همواره در موضع تقابل و مخالفت با این رژیم برمی آمد به نحوی که نقل است: دی ماه سال 1345 ه.ش، ساواک دستور مراجعت ایشان به شهربانی را صادر می نماید. به همین منظور رئیس شهربانی مشهد به خدمت آیت الله سیدجواد خامنه ای می رسد و پس از دست بوسی از ایشان درخواست می کند که با دو قطعه عکس به محل شهربانی مراجعت نماید ولی وی از این اقدام امتناع می ورزد و می گوید: مرا با شهربانی کاری نیست.
این حالت اکراه و امتناع آیت الله سیدجواد خامنه ای ادامه می یابد تا اینکه بعد از سه سال با تهدید شدید ساواک مواجه می شود. بعد از آن، آیت الله خامنه ای به شهربانی مشهد می رود و در مورد بازجویی از ایشان نقل شده است که از میان 22 سوالی که از وی پرسیده می شود تنها به 19 سوال پاسخ می دهد و آن هم به صورت کوتاه و جواب های یک، دو یا سه کلمه ای.
البته فرزندان ایشان افرادی انقلابی و مبارز فعال محسوب می شدند به نحوی که گاهاً پیش می آمد سه نفر از فرزندان آیت الله خامنه ای در زندان به سر می بردند. به خصوص از دهه چهل با فزونی یافتن رفت و آمدهای آیت الله سیدعلی خامنه ای به شهربانی، حساسیت های ساواک به این خانواده نیز افزایش پیدا می کند و این خانواده در معذوریت های فراوان قرار می گیرد.
آیت الله سیدجواد خامنه ای همچنین با امام خمینی (ره) آشنایی داشت، به نحوی که در کتاب "شرح اسم" آمده است: امام خمینی در یکی از سفرهای زیارتی خود به مشهد، میهمان حاج شیخ علی اکبر نوغانی بود. آقای نوغانی مقدمات دیدار آیت الله سیدجواد خامنه ای با امام را فراهم کرد و حاج سید جواد به همراه حاج سید هاشم، پدر زن خود به دیدار حاج آقا روح الله رفتند. جذابیت منش و متانت و سلوک امام خمینی همواره در یاد و ضمیر حاج سید جواد باقی بود و از آن یاد می کرد.
آیت الله سیدجواد خامنه ای پس از سال های ریاضت معنوی و زندگی سلوکانه ای که داشتند در نهایت درسن93 سالگی در 14 تیر 1365 در مشهد دارفانی را وداع گفتند.
امام خمینی نیز پیامی به مناسبت درگذشت ایشان خطاب به آیت الله خامنه ای(رئیس جمهور وقت) صادر کردند. متن پیام بدین شرح است:
جناب حجت الاسلام آقای حاج سید علی خامنه ای رییس جمهور محترم دامت افاضاته
رحلت والد معظم جنابعالی که عمری با علم و تعهد و تقوا به سر بردند ، موجب تأسف گردید. این مصیبت را به جنابعالی و اخوان محترم و خاندان جلیل تسلی گفته ، سلامت و موفقیت آن جناب را از خدای تعالی مسئلت دارم.
والسلام علیکم و رحمة الله
28 شوال المکرم 1406
روح الله الموسوی الخمینی
15 تیر 1365
