به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، برنامه تلویزیونی صد درصد با شعار «فرهنگ از آنچه میبینید به شما نزدیکتر است» از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، به مدت 13 هفته و بهصورت ویژه در شبکه اصفهان پخش شد.
آخرین قسمت از این فصل برنامه تلویزیونی با حضور غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حالی برگزار شد که فصل نخست آن با دارا بودن شاخصههای فرهنگی سعی کرد در طول ضبط و پخش برنامه، ارکان و کلیات مؤثر در فرهنگ را به جامعه منتقل و برای جوانان و مسئولان دغدغه آفرینی کند.
غلامعلی حدادعادل عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس مرکز فرهنگستان ادب فارسی با حضور در این برنامه علت سفر خود به اصفهان را اینگونه بیان کرد: علت اول سفر من به اصفهان این بود که به قول شاعر بلند آوازه ایران فردوسی همه جای ایران سرای من است؛ علت دیگر، حضور در این برنامه تلویزیونی بود که در اصفهان تهیه شده و یک برنامه ابتکاری و مستقل در صداوسیما است که رضایت مردم را در پی داشته است.
وی درباره شعار برنامه با عنوان «فرهنگ از آنچه میبینید به شما نزدیکتر است»، گفت: احتمالاً کسانی که این شعار را میخوانند به یاد تعبیر مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) میافتند که فرمودند فرهنگ مانند هوا برای ما ضروری است، هوا آنقدر به ما نزدیک است و با آن انس گرفتهایم که حضورش را متوجه نمیشویم، فرهنگ هم همینگونه است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: فرهنگ مانند خود انسان است که همیشه در همهجا همراه اوست و ما نسبت به آن خودآگاهی نداریم و زمانی متوجه حضور آن میشویم که دیگر آن را نداشته باشیم، درست مصداق این حرف که در زمان قدیم که ما فرهنگ داشتیم حرفی برای گفتن نداشتیم و اکنونکه حرفی برای گفتن داریم، متأسفانه از فرهنگ بازماندهایم.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا همه مردم یک جامعه در شکلگیری و توسعه فرهنگ نقش دارند یا این فعالیت مربوط به یک دستگاه دولتی و قشر خاص است، تصریح کرد: من فرهنگ را به هوا تشبیه کردم پس باید گفت هوا برای همه افراد جامعه است منتها در این میان بعضی برای آن ارزش قائل هستند و سعی در پاکیزه نگهداشتن آن دارند و بعضی اینگونه رفتار نمیکنند؛ عدهای فرهنگ شناس و فرهنگپرور هستند وعدهای کار ضدفرهنگی میکنند و هیچکس از این دایره بیرون نیست.
رئیس بنیاد سعدی درباره لفظ «ولنگاری فرهنگی» که از سوی مقام معظم رهبری استفاده شده است، خاطرنشان کرد: این اصطلاح یک عبارت جدید بود و برداشت من اینگونه است که این لفظ بدان علت استفاده شده است که بر فضای فرهنگی کشور مدیریت لازم اعمال نمیشود.
وی بیان کرد: برای نمونه فضای مجازی تلگرام بهتنهایی بهعنوان یک صداوسیما عمل میکند و هر فرد میتواند با هر سطح دانش در زمینهٔهایی چون مکتوب، ملفوظ، ویدیو، عکس و نماهنگ و غیره فعالیت کند و افکار عمومی را به بازی گیرد.
حداد عادل ادامه داد: این در حالی است که ما در سالهای گذشته رسانه را دست هر کس نمیدادیم و در هر کشوری عدهای از نخبگان هر سبک فکری را دعوت میکردند و به او اختیار رسانهای برای نشر تفکر خود در چارچوب قانونی را میدادند، اکنون وضع به نحوی شده که هر فرد با هر سطح بینش و آگاهی خود، میتواند در عرصههای مختلف تأثیرگذار باشد و به عبارتی هر فرد یک رسانه است.
وی در ارتباط با بحران فضای مجازی بیان کرد: اداره این فضا به دست افرادی افتاده که غالباً صلاحیت هدایت جامعه را ندارند و در واقع هر کس قادر است، هرچه دوست دارد را در اینترنت نشر دهد که این مصداق ولنگاری فرهنگی بوده و نشان میدهد کار رها شده است.
حداد عادل با اشاره به این نکته که طبیعت فضای مجازی اینگونه است که هر کس در آن بتواند فعالیت کند، گفت: بنده و امثال بنده که مسئول هستیم، از خودمان نمیپرسیم که شیر آبههای فضای مجازی، اینستاگرام، تلگرام و غیره در کجا پخش میشود و کدامیک از آنها سالم و کدامیک ناسالم است، از سوی دیگر به نظر میرسد که ما یا آن را رها کردهایم و یا جرأت بیان مشکلاتش را نداریم چون عدهای آن را مخالف آزادی میدانند.
وی افزود: مشکل ما این است که نسلهای خود را در دست رسانههای تعریف نشده، دادهایم، باید دقت کرد ما تماشاچی نیستیم و نتیجه این اعمال خود را خواهیم دید و فردا باید پاسخگوی مردم باشیم.
وی با اشاره به اهمیت مهندسی فرهنگی در حیطه عمل اظهار داشت: در مهندسی فرهنگی ما نیازمند مقداری عزم، شناخت و قدری هماهنگی بین دستگاههای مختلف هستیم، اگر ارگانهای مختلف با اراده قوی و مصمم وارد میدان عمل شوند و تصویر درستی از واقعیات داشته باشند، میتوانند هرکدام متناسب با فعالیت خود یکگوشه کار را دست بگیرند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد نهادهای مقصر در پیش آمد ولنگاری فرهنگی اظهار داشت: نمیتوان اسم شخص آورد ولی به نظر میرسد مقصر اصلی در بدتر شدن این اوضاع کسانی هستند که به قول رهبر معظم انقلاب، چهره آمریکا را بزک شده به ما نشان میدهند.
وی ادامه داد: رفتار برخی افراد به نحوی است که گویا ما باید هر چیزی از خارج کشور وارد ایران شود، روی سرمان قرار دهیم و از داشتههای خودمان دوری کنیم و همین باعث میشود روحیه مسئولان در خصوص اطلاعرسانی معضلات سست شود.
حداد عادل تأکید کرد: متأسفانه اکنون ولنگاری فرهنگی در جامعه وجود دارد ولی نباید بهگونهای هم باشد که در دنیا را ببندیم و بگوییم از هیچکس تقلید نکنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه مقوله فرهنگ از سیاست جداست، خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی افراد فرهنگ را خرج میکنند تا در سیاست به پیروزی برسند مثل وقتیکه از کیسه امنیت ملی برای پیروزیهای زودگذر در عالم سیاست خرج میکنند و متوجه نیستند که این مورد هرچند در کوتاهمدت میتواند نتیجهبخش باشد ولی در درازمدت فرهنگ را دچار مشکل خواهد کرد.
وی در خصوص مدیریت فرهنگی عنوان کرد: اگر در حیطه فرهنگ همهچیز را به حال خود رها کنیم، اوضاع شبیه جنگل میشود ولی اگر با مدیریت همراه باشد، آن را به بوستانی زیبا تبدیل میکند. من به مهندسی فرهنگی اعتقاد دارم و میگویم همانطور که در ساخت خانه مهندسی میشود، حکومت در زمینهٔ فرهنگ هم وظیفه مهندسی را بر عهده دارد.
به گفته رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مقوله فرهنگ مانند یک نمایش است که در آن هر کس باید بداند چه نقشی را ایفا کند و چه دیالوگی بگوید؛ ضمن اینکه تعداد مدیرانی که به عمق ارزشهای فرهنگی پی برده باشند، کم است و یکی از نقاط ضعف کشور ما فقدان مدیران فرهنگی است.
وی در این خصوص تصریح کرد: یکی از واجبات کشور، تربیت مدیران فرهنگی است که ریشه این تربیت در دوران دبیرستان و رشته علوم انسانی و در دبستان به شمار میرود برای همین ما ملزم هستیم از همان ابتدا نخبگانی را برای این امر تربیت کنیم.
حداد عادل ادامه داد: امروزه اگر بخواهیم برای استخدام از پزشکان و مهندسان دعوت کنیم، با استقبال زیادی روبرو خواهیم شد ولی کافی است برای اداره یک فرهنگسرا نیاز به یک مدیر فرهنگی داشته باشیم، در آن زمان متوجه قحطی خواهیم شد. ما باید بدانیم شاخصههای یک مدیر فرهنگی چیست و لازم است خود فرد هم از معارف ملی و جهانی، تاریخ، ادبیات و ارزشهای مختلف شناخت کامل داشته باشد.
حداد عادل با بیان تفاوت آسیبهای فرهنگی با اقتصادی و غیره عنوان کرد: آسیب اقتصادی مانند بیماری جسمی است که عوامل آن فوراً در ظاهر بروز میکند و برای درمان به دکتر مراجعه میشود و در مدت زمان کوتاهی بهبود مییابد منتها آسیب فرهنگی همانند بیماریهای روانی است که هم در زمینهٔ تشخیص و هم درمان مدتزمان طولانی صرف میشود چراکه در این مقوله، مدیریت ذهنی فرد آسیب دیده و روند درمان مشکلتر خواهد بود.
وی متولیان عام فرهنگ را کلیه مردم دانست و بیان کرد: امر به معروف و نهی از منکر یعنی ارزش و ضد ارزش که در تعریف فرهنگ نیز آمده و همه به نوعی در برابر آن مسئول هستند؛ منکر یعنی ضدارزش و اگر مردم در برابر عملی ضدفرهنگی بیاعتنا باشند، به مرور زمان فرهنگ نیز دچار مشکلات فراوانی خواهد شد.
عضو هیئتعلمی دانشگاه تهران ادامه داد: اموری هم هست که جزو وظایف حاکمیتی است؛ مثل صداوسیما که متولی آن مدیران شبکهها و رئیس سازمان صداوسیما است و آنان وظیفهدارند در حیطه کاری خود با برنامههای ضعیف برخورد کنند همچنین که انجام وظایف آنها منافاتی با عملکرد مردم ندارد.
به گفته این استاد دانشگاه، باید توجه کرد در کشور متولی بودن دستگاههای دولتی به معنای بیمسئولیتی مردم نیست و هرکدام باید در ردیف خود به بهترین شکل انجاموظیفه کنند.
حدادعادل با اشاره به ضرورت مقاومت هرچه بیشتر در برابر هجمههای غربی خاطرنشان کرد: اگر درست عمل کنیم و ارزشهای فرهنگی جامعه خود را معرفی کرده و نسلی تربیت کنیم که نسبت به این ارزشها دلگرمی داشته باشد، میتوان در برابر این هجمهها مقاومت کرد. باید دید در فضای مجازی چه چیزهایی منتقل میشود چراکه همین موارد اگر رها شوند مصداق یک تهدید علیه جامعه و اگر مدیریت شوند معرف یک فرصت برای همگان است.
وی ادامه داد: ریشه ما در فرهنگ ماست و اگر بتوانیم چنین نسلی تربیت کنیم که با ارزشهای جامعه ما انس گرفته باشد، زمانی که با یک فرایند غربی و اروپایی مواجه شد، ذوقزده نمیشود و تقلید کورکورانه نخواهد داشت چراکه در آن موقع ما قدر فرهنگ خود را میدانیم و آن را ارزان نمیفروشیم.
وی درباره مقوله حجاب در کشور تصریح کرد: یکی از علل پسرفت در این زمینه نبودن وفاق و هماهنگی بین مسئولان بالادست بود؛ مثلاً در سالهای گذشته که هنوز معضل بدحجابی اینگونه نبود زمانی که نیروی انتظامی قصد برخورد با افراد خاطی را داشت و در اصل میخواست قانون را اجرا کند، یک ارگان دیگر میگفت این مسئله به ما ربطی ندارد یا دیگری میگفت نباید با هنجارشکنان برخورد کرد و باید بهجای آن کار فرهنگی انجام داد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: زمانی که وضع اینگونه بود، مردم فهمیدند هر کس ساز خود را میزند و هیچ روند رو به رشدی در زمینهٔ بهبودی وضع حجاب مشاهده نشد و اوضاع روزبهروز بدتر شد؛ اکنون هم اگر بخواهیم به نتیجه درستی برسیم باید در ابتدا دولت و قوه قضاییه و وزارت ارشاد و همه دستگاههای درگیر به یک هماهنگی واحد برسند سپس وارد مرحله اجرا و برخورد شوند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از نوشتن قرآن به زبان فارسی بهعنوان مهمترین کار فرهنگی خود یاد کرد و افزود: من برای ترجمه قرآن به زبان فارسی 9 سال وقت گذاشتم و امیدوارم جوانان با خواندن این ترجمه قابل فهم و پرکشش بیشتر با این کتاب الهی آشنا شوند.
مدیر فرهنگستان ادب در پایان صحبتهای خود با اشاره به دریافت حقوق نامتعارف توسط برخی مدیران خاطرنشان کرد: از روزی که انقلاب پیروز شد، تاکنون در سمتهای مختلفی خدمت کردهام ولی وقتم را صرف کسب درآمد نکردم و هدف اصلی من خدمت به مردم بوده و هست.
وی در پاسخ برخی افراد که سعی دارند وجهه اش را به بهانه داشتن سمتهای مختلف در جامعه خراب کنند، تصریح کرد: تمامی سمتهای من در یک ردیف قرار دارد و تنها منابع درآمدی من بهعنوان استاد هیأت علمی در دانشگاه تهران با پایه بالا مبلغ 8 میلیون و 100 هزار تومان و در فرهنگستان ادب هم میزان 3 میلیون تومان است.
حدادعادل ادامه داد: باید متذکر شوم بنده در کل دوران کارکردم در مجلس هیچ پولی دریافت نکردم و از مابقی بنیادهایی که در آنجا فعالیت میکنم نیز تاکنون دیناری نه به عنوان عیدی و نه حقوق و هیچچیز دیگر نگرفتهام.
