به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، دی ماه امسال هفتمین دوره جشنواره مردمی فیلم «عمار» برگزار می شود. جشنواره ای که در آغاز با مشکلاتی رو به رو بود و عده ای بر این باور بودند که، محفلی برای خودی ها است اما با وجود همه این مشکلات حالا توانسته محلی برای نمایش آثار افرادی باشد که تا پیش از آن توجهی به آنها نمی شد. البته به گفته دست اندرکاران، این رویداد فرهنگی آورده های مالی هم برای سینمای انقلاب داشته است. نکته حائز اهمیت این است که جشنواره عمار زمانی پا به میدان گذاشت که به گمان بسیاری سینمای انقلاب در حال فراموشی بود. به هرحال هرچند این جشنواره مانند تمام جشنواره ها نواقصی دارد اما توانسته ظرفیت های جدیدی را برای سینمای ایران به وجود بیاورد.
به همین منظور با سید رسول منفرد دبیر اجرایی جشنواره فیلم «عمار» درباره چند و چون این دوره از جشنواره به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید:
در حال حاضر جشنواره فیلم «عمار» کدام یک از برنامه های خود را پیش می برد؟
در حال حاضر ما مشغول تنظیم فراخوان هفتمین دوره جشنواره فیلم «عمار» هستیم. البته معمولاً قبل از انتشار فراخوان یکسری کارهای مشورتی انجام می شود و از فیلمسازان جوان جشنواره عمار، اکران کننده ها، خانواده های شهدا، فعالان جبهه فرهنگی انقلاب و علاقه مندان به این حوزه در برگزاری هرچه بهتر جشنواره کمک گرفته می شود بنابراین در این دوره هم سعی می کنیم از کمک های فکری آنها بهره ببریم. برای مثال از عده ای تنها با یک پیامک و از بعضی با برگزاری جلسه اختصاصی مشورت می گیریم. چند روز پیش هم یک جلسه اختصاصی تشکیل دادیم و از کمک های دوستان بهره بردیم. به هرحال تلاش ما بر این است که فراخوان جشنواره را زودتر منتشر کنیم تا فیلمسازان فرصت بیشتری برای تولید داشته باشند. ما فراخوان جشنواره عمار را سال گذشته در ۱۶ شهریور ماه منتشر کردیم و امسال در تلاش هستیم این فراخوان حداکثر تا ۲۰ مردادماه منتشر شود و امیدواریم زمان انتشار آن به عقب تر نیفتد.
آیا تغییراتی در فراخوان جشنواره ایجاد شده است؟
با توجه به اینکه هنوز فراخوان ما نهایی نشده بهتر است به بندهای آن اشاره ای نکنم چون ممکن است این بندها تغییر کنند، اما به طور کلی فلسفه وجودی جشنواره «عمار» این است که خود را نسبت به زمان و مکان به روز کند. اصلا نام عمار به شخصیتی اشاره دارد که متناسب با زمان و مکان و تغییرات شرایط اجتماعی و سیاسی دست به روشنگری می زد. جشنواره «عمار» هم به لحاظ موضوعی و محتوایی باید سراغ قالب های جدید برود. به همین دلیل در حال حاضر مشغول بررسی پیشنهادها درباره این قالب ها هستیم. ممکن است امسال جشنواره عمار روی یک طرح جدید تمرکز کند. برای مثال سال گذشته به بخش گرافیک و بازی های رایانه ای ورود و روی بخش بین الملل تمرکز بیشتری کرد به طوری که آن بخش تبدیل به یک جشنواره مستقل شد. به همین ترتیب ممکن است در این دوره بخش نمایشنامه های صوتی به جشنواره فیلم عمار اضافه شود و یا بخشی را برای شبکه های اجتماعی در نظر بگیریم. همانطور که گفتم پیشنهادهای مختلفی شده است و ما در مرحله بررسی هستیم.
چه زمانی شروع به پذیرش آثار می کنید و جشنواره به طور رسمی از کی آغاز می شود؟
امیدواریم از ۳۱ شهریور ماه پذیرش آثار را آغاز کنیم. در تلاش هستیم که این زمان به عقب تر موکول نشود. افتتاحیه جشنواره فیلم عمار ۸ دی ماه برگزار می شود و از همان زمان به طور رسمی آغاز به کار می کند.
از دیدگاه مدیران اجرایی روند پیشرفت جشنواره عمار طی چند سال اخیر تا چه اندازه رضایت بخش بوده است؟
درباره این موضوع باید دیگران اظهار نظر کنند، زیرا ممکن است ما خروجی جشنواره را به شکل دیگری ببینیم. جشنواره عمار توانسته ظرفیت ها و فرصت هایی را برای سینمای ایران ایجاد کند. هرچند این فرصت ها از قبل وجود داشتند ولی دیده نمی شدند و از قلم افتاده بودند. فارغ از اینکه آیا جشنواره عمار در اجرای خود موفق بوده یا نه، وقتش رسیده که دیگران بپذیرند سینمای ایران از بخش بزرگی از ظرفیت های خود غفلت و بسیاری از افراد را از دایره مخاطبان خود حذف کرده که ممکن است بخشی از این موضوع آگاهانه و بخشی ناآگاهانه باشد اما به هر حال این موضوع تأثیر خود را در تولید گذاشته است. به نظرم خوب است که سازمان ها و مجموعه های رسمی سینمای ایران تکلیف خود را با این افراد حذف شده، مشخص کنند. البته سازمان سینمایی برنامه ای برای فعال سازی سینماهای سیار دارد که به نظرم یک نقطه قوت است، اما می شود بیشتر از این هم مانور داد.
به خصوص حالا که جشنواره بلیت فروشی هم می کند این موضوع نشان می دهد همین مخاطبانی که به رسمیت شناخته نشده بودند ظرفیت اقتصادی هم دارند و می توانند به تولید آثار بعدی فیلمسازان کمک کنند. به نظرم باید درباره این موارد بحث و گفتگو شود زیرا فلسفه وجودی جشنواره عمار به این شکل نیست که در سینماهای مختلف برگزار شود و به فکر توسعه سینماهای خود باشد. جشنواره فیلم عمار یک برنامه مرکزی دارد. زیرا به هر حال فیلمساز توقع دارد که اثر او به نمایش گذاشته شود، اما به طور کلی هر سال سایر اکران های آن در مکان های مختلف و حتی در مساجد هم انجام می شود. برای مثال سال گذشته فیلم های ما در همین تهران همزمان با ایام جشنواره در چند شهرستان دیگر هم به نمایش در آمد. همان طور که گفتم سیاست جشنواره عمار این است که یک برنامه مرکزی داشته باشد و مابقی کارها را به مردم واگذار کند تا با این روش هم فعالیت های فرهنگی شکل گیرد و هم این نکته یادآوری شود که چنین افرادی وجود دارند و می توانند به کمک سینمای ایران بیایند منتهی تاکنون کسی به سراغ آنها نرفته و ساز و کاری برای مشارکت آنها ایجاد نشده است. پس سیاست جشنواره عمار توسعه فعالیت های ستاد مرکزی آن نیست.
به هرحال عده ای فکر می کنند جشنواره عمار جشنواره خودی ها است. چه تدبیری برای جذب حداکثری افراد در نظر گرفته شده است؟
شاید بخشی از این تلقی به این خاطر باشد که هدف جشنواره عمار موازی کاری با یک سازمان رسمی فعال در سینما و هنر نیست. یعنی برای مثال قرار نیست جشنواره عمار همان کاری را کند که سازمان سینمایی انجام می دهد. هدف جشنواره عمار این است که سراغ بخش ها و افرادی برود که پیشتر دیگران نرفته اند، چه در تولید، چه در تقاضا، چه نمایش، محتوا و موضوع.
ماموریت جشنواره عمار این است که به سراغ مواردی برود که دیگران از آن غفلت کرده اند. از این جهت شاید دیگران بگویند که چرا جشنواره عمار به سراغ فیلمسازان شناخته شده نمی رود؟ من در پاسخ می گویم که چنین افرادی راه خود را پیدا کرده اند و برای خود یک مجموعه، جشنواره و سازمان دارند. بنابراین قرار است ما برای کسانی که در دایره دید سازمان ها، قوانین، آیین نامه ها و بودجه بندی ها نیستند، کاری کنیم. در این زمینه موفق هم بوده ایم برای مثال جشنواره عمار در دوره های اول هیچ تولیدی نداشت اما به تدریج فیلمسازانی که در بدنه سینما فعالیت می کردند به سراغ تولید رفتند. پس فیلمسازان جشنواره عمار از قشر خاصی نیستند بلکه افرادی هستند که پیشتر در سینمای ایران به آنها کمتر توجه می شد. با این وجود چهره های مطرح سینما هم تا حدی در این جشنواره فعالیت دارند منتها تمرکز جشنواره روی آنها نیست. ما واقعا نیاز داریم که رسانه ها به این بعد از جشنواره توجه بیشتری کنند.
جشنواره عمار رویداد متفاوتی از سایر جشنواره ها است و حتی نحوه برگزاری آن نیز این نکته را نشان می دهد. شما به عنوان مدیر اجرایی برای برگزاری استاندارد این جشنواره و همچنین رقابت آن با سایر جشنواره ها البته نه به قیمت شباهت با آنها چه تدبیری اندیشیده اید؟
هدف جشنواره فیلم عمار این نیست که متفاوت باشد بلکه می خواهد مأموریت خود را به سرانجام برساند این مأموریت هم از جنس کارهای روی زمین مانده است. پس طبیعتا یک مقدار متفاوت خواهد بود به نظرم مهمترین نکته این است که جشنواره فلسفه وجودی خود را فراموش نکند و سعی نکند خودش را با ملاک ها و معیارهای پذیرفته شده سینمای روشنفکری تطبیق دهد زیرا محصول سینمای روشنفکری همین سینمایی است که در حال حاضر شاهد آن هستیم؛ سینمایی که برخی از مخاطبان را فراموش می کند و در برخی از حوزه های آن فیلمی تولید نمی شود. برای مثال در حوزه تاریخ انقلاب به شدت کم کار هستیم. جشنواره فیلم عمار باید مراقب باشد در این ورطه نیفتد، زیرا ممکن است عده ای جشنواره فیلم عمار را با معیارهای سینمای ایران ارزیابی کنند. مهمترین موضوع این است که جشنواره مطابق با مأموریت خود حرکت کند. البته در کنار این موضوع باید یکسری تدبیرهای عمومی را هم در نظر داشته باشد. برای مثال دایره مشورتی خود را محدود نکند و سعی کند حرف های همه و حتی منتقدان جشنواره را هم بشنود. این الزامات عمومی هر جشنواره ای است. هر جشنواره ای ضمن توجه به آموزش باید دایره مشورتی خود را گسترش دهد و حواسش به تولید باشد.
برای برگزاری دوره جدید چه برنامه ریزی های مشخص و مدونی دارید؟
جشنواره در نظر دارد کار خود را در همین حوزه ای که در حال فعالیت است، تعمیق دهد به همین دلیل قرار نیست لزوما اتفاق جدیدی رخ دهد. البته احتمال دارد امسال به خاطر اهمیت پیدا کردن موضوع اقتصاد مقاومتی و تولید ملی بیشتر روی این موضوعات تمرکز و برنامه هایی تولید شود یا در حوزه اکران های خود به فکر تاسیس برخی نهادهای مردمی باشد. برای مثال ما به تشکیل نهادی به نام «سینما-مردم» در مساجد و محل ها فکر می کنیم یعنی هر کسی در اکران های مردمی در هر مکانی که فعالیت دارد، همانجا را به یک سینمای هفتگی تبدیل کند به طوری که به پاتوقی برای اکران فیلم های سینمای انقلاب تبدیل شود و این آثار در طول سال به نمایش دربیاید.
به هر حال جشنواره فیلم عمار می خواهد بستری ایجاد کند تا هرکدام از فیلمسازان سینمای انقلاب با تولید یک فیلم خوب در این چرخه بلیت فروشی کنند و سپس وارد شبکه نمایش خانگی و یا ارگان های دیگر شوند. بنای جشنواره بر این است که تمام در آمد حاصل از بلیت فروشی را در اختیار فیلمساز قرار دهد تا آنها بتوانند هزینه تولید فیلم بعدی خود را فراهم کنند. با این وجود در این دوره از جشنواره تغییرات اساسی نخواهیم داشت، زیرا همانطور که گفتم به فکر تعمیق جشنواره هستیم و به کیفیت بیشتر از کمیت و توسعه فکر می کنیم. ما زمانی به توسعه فکر می کنیم که خیالمان راحت شود در این حوزه ای که کار می کنیم به کیفیت لازم رسیده ایم. برای مثال جشنواره زمانی به سراغ گرافیک و بازی های رایانه ای رفت که احساس کرد در بخش فیلم به مخاطب اجتماعی رسیده و تا حدی موفق بوده است. البته ممکن است امسال در بخش فیلم یکسری تغییرات جزئی ایجاد شود. برای مثال ما سال گذشته بخش آگهی بازرگانی را به جشنواره فیلم عمار اضافه کردیم. جشنواره هر سال یک موضوع به عنوان موضوع ویژه در نظر می گیرد. به همین دلیل ممکن است امسال به اقتصاد مقاومتی و استفاده از کالای ایرانی توجه ویژه ای داشته باشد. باید به این نکته توجه کنیم که نوع تمرکز جشنواره عمار روی موضوعات مانند جشنواره های دیگر نیست.
چقدر جشنواره مردمی عمار نه تنها در آثار بلکه در نحوه برگزاری نیز مردمی عمل کرده و مردم آن را از خود می داند؟
به این سوال می شود از جنبه های مختلف پاسخ داد. البته به نظر من بهتر است ابتدا مردم پاسخ این سوال را بدهند. ما تا جایی که ممکن است از مشورت های دیگران استفاده می کنیم. جشنواره توانسته به تنوع خوبی از سوژه ها در آثار برسد. برای مثال هر سال فیلم هایی برای کودکان و حتی کهنسالان می بینیم. این در حالی است که پیشتر به چنین موضوعاتی کمتر توجه می شد یا به یاد دارم طلبه ای که به آخوند چینی مشهور بود، به تبلیغ دین اسلام در چین می پرداخت که مستند او ۲ بار از تلویزیون پخش شد اما بعد از اینکه این مستند در جشنواره فیلم عمار به نمایش درآمد افراد زیادی با او تماس گرفتند و خواستند او را از نزدیک ببینند. نکته دیگر این است که در حال حاضر جشنواره عمار بالغ بر ۲۰ هزار اکران کننده مردمی دارد. کدام یک از جشنواره ها توانسته با این تعداد از مردم ارتباط بگیرد؟ این ۲۰ هزار نفر به عنوان سینمادار با ما همکاری می کنند. با این وجود به نظرم تاریخ مصرف و مرگ جشنواره زمانی می رسد که بخواهد از خودش راضی باشد. من معتقدم در حال حاضر نیز ظرفیت های بسیاری برای نمایش فیلم ها وجود دارد اما ما نتوانسته ایم با آنها ارتباط برقرار کنیم. برای مثال به یاد دارم در یکی از شهرها سه نفر از اعضای یک خانواده جزو اکران کننده های مردمی فیلم های جشنواره عمار بودند. حالا با این تفاسیر آیا در هر خانواده ایرانی سه نفر از آنها نمی تواند به دیده شدن فیلم های سینمای انقلاب کمک کند؟ به نظر ما می تواند. علاوه بر این ما ۸۵ هزار مسجد در سراسر کشور داریم در حالی که جشنواره تنها توانسته به تعداد کمی از مساجد دست یابد. بنابراین جشنواره نباید به این عدد و رقم ها راضی شود. هرچند این عدد و رقم ها کوچک نیستند اما ما ظرفیت های زیادی برای استفاده داریم. از این جهت راضی نیستیم و باید بیشتر کار کنیم.
سیاست کلی جشنواره برای انتخاب فیلم ها و نمایش آنها به چه ترتیب است؟ امسال چه تغییراتی نسبت به سال های گذشته داشته است؟
سیاست های جشنواره برای انتخاب آثار تغییر نمی کند، اما با این وجود سعی می کند توجه بیشتری به آثاری داشته باشد که موضوعات متنوعی را به تصویر کشیده اند، یعنی موضوعاتی که تاکنون در جشنواره عمار فیلمی از آن به نمایش گذاشته نشده است. این یکی از ملاک های جشنواره است. یا به فیلمی که به یک موضوع تحریف شده پرداخته باشد امتیاز ویژه ای تعلق می گیرد. اثری که فراگیری بیشتری داشته باشد هم امتیاز زیادی دارد. اینها سیاست های کلی جشنواره هستند و تغییری نمی کنند.
به عنوان نکته پایانی اگر مطلبی هست بفرمایید.
می خواستم از این فرصت استفاده کنم و درباره فیلم کوتاه «هنگامه» یکی از آثار موفق جشنواره فیلم عمار بگویم. ما برای «هنگامه» توانسته ایم ۴۶۰ اکران را فعال کنیم در حالی که تعداد افرادی که برای اکران آن اعلام آمادگی کرده اند خیلی بیشتر از این عدد است و ما باید به آنها فیلم برسانیم. اگر این اتفاق بیفتد این فیلم می تواند با آثار جدی سینمای ایران رقابت کند اما هدف ما صرفا نمایش فیلم نیست بلکه اولویت ما این است که بسترهای فعالیت های مردمی را فعال کنیم.
منبع: مهر
