به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، دولت ترکیه در حال مرور مجدد در مناسبات خود با ناتو است ولی موازی با این چرخش ترکها، مناسبات ایران و روسیه در حال وارد شدن به مرحلهای جدید است. مقامات رسمی در روسیه میگویند که مسکو توانسته با تهران برای استفاده از پایگاه شهید نوژه همدان برای عملیات نظامی علیه تروریستهای داعش به توافق برسد و از این پایگاه عملیاتی هوایی علیه تروریستها انجام شدهاست.
در حالی که عملیات آزادسازی حلب به مرحلهای سرنوشتساز رسیده، توافق دو طرف برای به کارگیری این پایگاه، نشاندهنده جدیتر شدن همکاری ایران و روسیه برای یکسره کردن کار داعش است.
پایگاه خبری «المصدرنیوز» روز دوشنبه تصاویری از بمبافکنهای روسی منتشر کرد که بنابر گفته این سایت در فرودگاه هوایی نوژه واقع در غرب همدان مستقر شدهاند تا برای انجام عملیاتی علیه مواضع تروریستها در سوریه مورد استفاده قرار بگیرند.
پس از گذشت چند ساعت از انتشار این تصاویر، مقامات دولتی روسیه اعلام کردند که هواپیماهای روسی با پرواز از پایگاه نیروی هوایی ایران در همدان، مواضع تروریستها را در استانهای حلب، ادلب و دیرالزور بمباران کردهاند.
این برای اولین بار نیست که خبر استفاده جنگندههای روسیه از پایگاه هوایی نوژه علیه تروریسم در سوریه منتشر میشود، اما آنچه باعث میشود تا حملات بمبافکنهای روسی از فرودگاه نوژه این بار از حساسیت بیشتری برخوردار شود به تحولات میدانی حلب از یک طرف و همچنین تحولات دیپلماتیک پس از کودتای نافرجام ترکیه بر میگردد.
نبرد حلب طی یک ماه گذشته وارد مراحل حساسی شدهاست. در اواخر تیر ماه نیروهای ارتش سوریه با متحدان خود و با پشتیبانی هوایی روسیه موفق شدند بر جاده کاستلو مسلط شوند و مناطق تحت کنترل گروههای مسلح در شرق حلب را به صورت کامل در محاصره قرار دهند. نیروهای مقاومت پیشتر در بهمن ماه 1394 موفق شده بودند با رسیدن به شهرکهای نبل و الزهرا مناطق تحت کنترل تروریستها در غرب و شمال غربی حلب را در محاصره قرار دهند. حلب از اهمیت روانی، نمادین و استراتژیک زیادی برای هر دو طرف جنگ برخوردار است و به همین دلیل نیز به « جنگ مادرها» معروف شده است.
ناظران تکمیل محاصره تروریستها در شرق حلب را نقطه عطفی در جنگ سوریه عنوان کردند و گفتند که این مسئله میتواند به معنای پایان کار شورشیان باشد. در همان زمان ارون لوند، کارشناس مسائل سوریه در مؤسسه کارنگی در وب سایت تخصصی جوشا لندیس با اشاره به تحولات حلب نوشت: «این میتواند منجر به یک تغییر بزرگ شود، از طریق متقاعد شدن گروه شورشی مبنی بر اینکه در جنگ شکست خوردهاند».
گروههای مسلح و حامیان خارجی آنها طی یک ماه گذشته تلاش رسانهای، دیپلماتیک و نظامی گسترده برای بازگرداندن موازنه میدانی به کار گرفتهاند. باوجود این، تلاشهای آنها تاکنون نتوانسته منجر به ایجاد یک گذرگاه امن برای کمکرسانی به تروریستها در شرق حلب شود. در چنین شرایطی ورود بمبافکنهای روسی به معرکه نبرد نشان میدهد متحدین دمشق تصمیم گرفتهاند نبرد حلب را وارد مرحله جدیدی کنند.
ناظران معتقدند همکاری روسیه و ایران در مبارزه با تروریسم مرحلهای جدید از ثباتسازی در مناسبات دو طرف است و میتواند جایگزینی مقابل چارچوب مبتنی بر همکاری امنیتی بر محور ناتو باشد و حتی منجر به ایجاد ترتیبات جدیدی شود. آلستر کورک مأمور سابق سازمان جاسوسی برون مرزی انگلیس (MI6) از معدود تحلیلگران مستقل در هافینگتونپست مینویسد: «برای چند دهه گذشته ناتو تمامی تصمیمهای مربوط به جنگ و صلح را میگرفت و هیچ مخالف و رقیبی نداشت، مسائل جنگ صرفاً یک بحث داخلی در میان اعضای ناتو بود و مهم نبود که دیگران چه فکری میکنند. بهویژه در جنوب غرب آسیا (خاورمیانه) که قدرت مخرب آن کاملا آشکار بود اما دستاوردهای استراتژیک آن مشخص نبود.»
این تحلیلگر سپس با اشاره به اینکه همکاری ایران، روسیه، عراق، سوریه و حزبالله این انحصار تصمیمگیری را به چالش کشیده، آوردهاست: «جسارت ائتلاف 4+1 ممکن است خود را به عنوان یک قطب غیرغربی موفقیتآمیز اثبات کند. علاوه براین، هدف این ائتلاف دقیقا مقابله پروژههای تغییر رژیم به سبک ناتو است که نگرانی اصلی شانگهای نیز محسوب میشود. این چشم انداز قطعا ترتیبات امنیتی غرب را آزار داده و به صورت بالقوه خیلی از محاسبات ناتو را تغییر خواهد داد.»
همزمان که نیروهای متحد در حال تکمیل محاصره تروریستها در شرق حلب در جریان بودند اتفاق مهمی در ترکیه رخ داد که عواقب آن میتواند بیش از پیش به تضعیف ترتیبات آمریکایی در منطقه منجر شود. کودتای نافرجام عدهای از نظامیان ترکیه و وجود نشانههایی از دست داشتن بعضی متحدین آنکارا از جمله آمریکا در این کودتا باعث شده تا چرخشهایی در سیاستهای خارجی ترکیه صورت بگیرد. رجب طیب اردوغان که تا یک سال قبل ولادیمیر پوتین را دشمن خود میدانست چند روز پس از کودتا به روسیه رفت و همزمان نیز تنشهای آنکارا با غرب تشدید یافته است.
در همین حال روابط دیپلماتیک بین مسکو، تهران و آنکارا افزایش قابل توجهی یافتهاست و مقامات ترکیه آمادگی خود را برای حل سریعتر بحران سوریه از طریق همکاری ایران و روسیه اعلام کردهاند. چالش در روابط غرب و آنکارا شاید بیش از هر چیزی در پایگاه هوایی اینجرلیک نمود یافتهاست جایی که هواپیماهای جنگی در جریان تلاش برای کودتا از آنجا پرواز و پارلمان را بمباران کردند. رهبری این پایگاه هوایی در دست آمریکا قرار دارد و نیروهای ائتلاف بینالمللی آمریکاییها از این پایگاه برای انجام عملیات هوایی در خاک سوریه و عراق علیه داعش استفاده میکنند. پس از کودتای نافرجام 25 تیرماه عدهای از مردم ترکیه با تجمع در مقابل این فرودگاه خواستار تعطیلی آن شدند.
انتهای پیا/ 411
