به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، «نمایش عروسکی» ازجمله هنرهایی است که مردم ایران از دیرباز به آن آشنا بودهاند. جای جای ایران به سبک و شیوههای خاص و متفاوت در آداب و رسوم دینی و مذهبی از هنرهایی در قالب نمایش عروسکی استفاده میکردند.
بهرام بیضایی، پژوهشگر و فیلمساز صاحب سبک سینما در کتاب «نمایش در ایران» با اشاره به تاریخچه نمایش عروسکی در ایران معتقد است که نمایش عروسکی در دوره اسلامی توسط شاعران مورد اشاره مستقیم قرار گرفته است و درباره تاریخچه پیش از آن اطلاعات دقیقی در دست نیست.
مردم ایران در اغلب مراسمهای خود به نوعی از گونههایی از عروسک و نمایش عروسکی استفاده میکنند. تکمگردانی عید نوروز آذربایجانیها، مراسم تمنای باران با چمچمه، کتراکیشه و بازی دختران گیلانی و نمادهای تشییع پیکرهای شهدای کربلا ازجمله گونههایی از نمایش عروسکی است که مردم به طور خودجوش در مناطق مختلف انجام میدهند.
برخی از نمایشهای عروسکی در دوران حکومت عباسیان توسط عامه مردم در روستاها و مناطق مختلف برگزار میشد. در این نمایشها که شخصیتها و کاراکترهای نمایش دیالوگهای طنزآمیزی داشتند حکومت عباسی را مورد نقد قرار میدادند. آنچه از همه این نمایشهای عروسکی برداشت میشود ریشههای دینی و مذهبی آن بوده است. اکثر نمایشهایی که در نقاط مختلف کشور رواج داشته است، به گونهای ترویجدهنده یک فرهنگ دینی و ملی بوده است.
خیمهشببازی بهعنوان متعالیترین و به زبان دیگر جاافتاهترین شکل نمایش عروسکی در ایران از قرن ششم و هفتم هجری نمایش داده میشد که در عین سادگی و بی پیرایگی تاثیرگذار و جالب است و اغلب توسط نمایش گران دوره گرد به اجرا درمیآمد. استفاده از موسیقی و قهرمانان مختلف در داستانهای این نمایشها جذابیت فوقالعاده را در بین مردم ایران ایجاد کرده بود.
امروزه با ظهور رسانههای دیجتالی توجه به این نمایشها بیشتر شبیه به آیینها و مراسمهایی تشریفاتی شده است. عدم سرمایهگذاری و برنامهریزی درست متولیان فرهنگی دلیل فراموش شدن بیشتر این نمایشهاست. توجه به عروسک و نمایشهای عروسکی بازگشت به فرهنگی غنی مورد نیاز تربیتی کودکان است. سرمایهگذاری در این مسیر میتواند بسترساز حضور جدی فعالان تولید عروسک در ایران باشد.
نکته قابل توجه و تأمل درباره نمایش عروسکی ظرفیت مناسب این هنر برای معرفی و نمایش شخصیتهای تاریخ معاصر و انقلاب است. در نمایش عروسکی به راحتی میتوان قهرمانان ملی را مستقیم و غیرمستقیم در قالب داستانهای جذاب به کودکان معرفی کرد. شانزدهمین جشنواره «تئاترعروسکی تهران مبارک» با دبیری «مرضیه برومند» شب گذشته در تئاتر شهر به کار خود خاتمه داد؛ که جای خالی نمایش عروسکی درباره قهرمانان تاریخ معاصر و انقلاب از جمله کمبودهای این جشنواره بود.
کشورمان علیرغم بهرهمندی از هنرمندان بزرگی چون «بهروز غریبپور» در عرصه نمایش عروسکی که امسال اپرای سعدی را به نمایش گذاشت، میتواند حرفهای جدیدی را در هنر نمایش عروسکی داشته باشد. بهروز بودن و معرفی شخصیتها و قهرمانان ملی و مذهبی میتواند دستاورد مهم و جدید این جشنواره باشد؛ که در این دوره مورد غفلت قرار گرفت.
انتهای پیام/ 121
