«موسی حقانی»، رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در گفتوگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس با اشاره به مؤلفههای انقلابی شخصیت آیتالله طالقانی اظهار داشت: آیتالله طالقانی از چهرههای تاثیرگذار در بنیانگذاری و پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. برجستگی شخصیت ایشان به قدری است که امروز بعد از گذشت 37 سال از فوتشان ما هنوز خلأ ایشان را احساس میکنیم.
وی افزود: وقتی آثار آیتالله طالقانی بررسی و مطالعه میشود متوجه میشویم ناگفتههایی از اندیشههای ایشان وجود دارد؛ که هنوز تبیین نشده است. سیره، اندیشه و تفکر ایشان برای مردم، مسئولین، روحانیون، روشنفکران، گروههای سیاسی و احزاب حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران خاطرنشان کرد: متاسفانه گروههای مختلف تلاش کردهاند بخشی از اندیشه این شخصیت انقلابی را به سود خودشات مصادره کنند و از ایشان برای تایید و توجیه خط و مشیشان استفاده کنند.
اندیشه دینی طالقانی روشنفکران را به چالش میکشد
حقانی گفت: آیتالله طالقانی را میتوان بر اساس آثار و روایتها شناخت. باور و اندیشه دینی و ایمان بر حقانیت اسلام موضوع برجستهای است که مبنای انقلابی بودن ایشان به شمار میآید. این موضوع بخش عمده زندگی طالقانی است؛ که روشنفکران را به چالش میکشد. ایشان جداً به حقانیت اسلام و کارایی دین برای اداره جامعه قائل بود و بر اساس همین باور در تمام مبارزات تکیه بر قرآن و اندیشه دینی داشت.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: برخیها تازه متوجه شدهاند که چرا ایشان تاکید بر تبیین قبل از حرکت و روشن کردن هدف داشتند. آیتالله طالقانی سرنوشت سازمان مجاهدین (منافقین) و راهی که انتخاب کرده بودند را دید و به همین خاطر بسیار مقیّد به روشن شدن هدف بود.
وی خاطرنشان کرد: خیلیها در اوایل انقلاب به تبعات انقلاب فکر نکرده بودند و چندی پس از پیروزی انقلاب حرف از عادیسازی انقلاب و ارتباط با غرب میزدند.
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: بر اساس آثار و چارچوبی که در مؤلفههای انقلابی بودن ایشان وجود دارد، اگر ایشان هنوز در قید حیات بود، امروز همچنان طالقانیِ انقلابی، ضدغرب و معتقد به پاسخگویی دین نسبت به نیازهای جامعه بود.
حقانی با اشاره به بلند بودن اهداف آیتالله طالقانی درباره مسائل انقلاب عنوان کرد: ایشان انقلاب را در سرنگونی یک رژیم و روی کار آمدن رژیم دیگری نمیدانست. طالقانی در تفسیر سوره حدید که خیلی مورد سوء استفاده قرار گرفته نیز استقرار توحید در جهان را هدف میداند.
آیتالله طالقانی معتقد به پیروزی انقلاب در چارچوب امامت و اجتهاد شیعی بود
این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: پس از آزادی طالقانی از زندان، ایشان در سخنرانیهایشان کاملاً معتقد به پیروزی انقلاب در چارچوب امامت و اجتهاد شیعی است. ایشان میگوید اجتهاد رقیق شده نبوت است. ایمان به نصرت الهی از دیگر ویژگیهای طالقانی به شمار میآید؛ که تاکید دارد فقط با این نگاه میتوان با تمدن غرب مقابله کرد.
وی با اشاره به الزامات انقلابی بودن گفت: یکی از الزمات انقلابی بودن سادهزیستی است؛ که ایشان این مسئله را سرلوحه قرار داده بود و وقتی در مجلس خبرگان روی زمین نشست و خیلیها به او انتقاد کردند، بر اساس همین اعتقاد بود. طالقانی در دیماه 1357 با قاطعیت میگفت انقلاب پیروز خواهد شد و شما مردم وضعیت جهان را تغییر خواهید داد.
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران بیان کرد: طالقانی معتقد بود انقلاب ایران سرنوشت غرب آسیا و دنیا را تغییر خواهد داد و مکتب نوین و منطق جدیدی را در برابر مکاتب دیگر ایجاد خواهد کرد. ایشان با صراحت از تغییر خاورمیانه و جهان حرف میزد که ما امروز شاهد این تغییرات با محوریت انقلاب اسلامی هستیم.
تفاوت شدید مواضع آیتالله طالقانی و گروهک منافقین
حقانی درباره نوع نگرش آیتالله طالقانی نسبت به گروهک مجاهدین خلق نیز گفت: نگاه آیتالله طالقانی نسبت به این گروهک نگاه «جذب» بود. ایشان با این گروه تفاوت مواضع شدیدی داشت. وی معتقد بود انحرافات شدیدی در اعتقادات این گروه وجود دارد؛ که باید اصلاح شود.
وی گفت: سخنرانیهای دیماه آیتالله طالقانی خطاب به گروهک مجاهدین است؛ که خطاب به آنها تأکید دارد شما راه را عوضی رفتهاید. انقلاب نیاز به تبیین متکی بر قرآن دارد؛ که باید با مرجعیت شیعه هماهنگ باشد.
این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: آیتالله طالقانی در تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین سرسختانه ایستاد. او سعی کرد تا جایی که میتواند این جوانان را نگه دارد و اجازه ندهد وارد افراطیگری شوند. بعضی از خودیها فکر میکردند که آیتالله طالقانی با گروهکها نسبتی دارد، درحالیکه تفکر آیتالله طالقانی هیچ نسبتی با گروهک منافقین ندارد.
حقانی خاطرنشان کرد: رفتار و عملکرد گروهکها باعث تندی آیتالله طالقانی به مسعود رجوی شد. مسئله درگیری آیتالله طالقانی موجب شد رجوی جرأت نکند به آیتالله طالقانی نزدیک شود. آیتالله طالقانی هدفی جز این نداشت که گروهکها را در مسیر انقلاب اسلامی حفظ کند.
حمایت مؤثر آیتالله طالقانی از امام خمینی(ره)
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران بیان کرد: آیتالله طالقانی در نماز جمعه ماقبل آخرشان به حمایت مؤثر از امام خمینی(ره) و تهدید نسبت به گروهک منافقین پرداخت؛ که طی سخنانی برای ضدانقلاب خط و نشان کشیدند. آیتالله طالقانی بارها گفتند که من تمام تلاشم را کردم تا اینها گمراه نشوند. از مقطعی ارتباط آیتالله طالقانی کاملاً با گروهکها قطع میشود.
وی گفت: گروهکها تصمیم خودشان را گرفته بودند و وقتی که زمزمههای پیروزی انقلاب به گوش میرسید اعضای گروهک در زندان فعالیتهای ضد انقلابیشان را شروع کردند؛ که شما نمیتوانید انقلاب را مدیریت کنید و آیتالله طالقانی محکم در برابر آنها ایستاد.
حقانی خاطرنشان کرد: ریشه انحراف جریان سازمان منافقین مطالعه آثار مارکسیستی بود؛ که مربوط به برخی از کتابهای مهندس بازرگان بود. شخص بازرگان هم فکر نمیکرد کسانی که آثارش را مطالعه میکنند سر از تفکر مارکسیستی دربیاورند.
انتهای پیام/ 121
