حسن صادقیان کارشناس مسائل ترکیه و علویون در گفتوگو با خبرنگار بینالملل دفاع پرس حضور نظامی ترکیه در موصل عراق را از دو بعد داخلی و خارجی بررسی کرد و افزود: از زمان شروع بحران در غرب آسیا، دولت ترکیه بهبهانه کنترل و محافظت از مرزها و پناهندگان بهدنبال ایجاد منطقهای امن در خاک سوریه بود که در واقع هدف اصلی، تحت قیمومیت درآوردن بخشی از خاک سوریه بود. اما مخالفت دولتهای غربی و منطقهای، دولت ترکیه را در تحقق این امر ناکام گذاشت. به همین دلیل دولت ترکیه نیازمند بهانه و دلایل دیگری برای دست یافتن به خواستهایش بود.
صادقیان گفت: تأکید بر موضوعات «بازگشت به میثاق ملی، جلوگیری از تغییر دموگرافی موصل و قدرتگیری کردها» دلایل تازهای هستند که دولت ترکیه بهبهانه آنها اینبار وارد خاک عراق شد تا موصل را تحت قیمومیت خود قرار دهد.
وی در ادامه به مفاد هفتگانه میثاق ملی بسته شده در سال 1920 میلادی اشاره کرد و افزود: در ماده نخست میثاق ملی از سرزمینهایی سخن به میان میآید که اگر تحت اشغال نیروهای در حال جنگ نبوده باشند بهعنوان بخشی از سرزمین ترکیه (آناتولی) محسوب میشوند. در واقع اردوغان با مستمسک قرار دادن بند یک میثاق ملی، چنین فرض میکند که موصل در جنگ طرفین بیصاحب مانده و این وظیفه دولت ترکیه است که بر اساس ماده یک میثاق، به خاک عراق لشکرکشی کرده و مدیریت را بدست بگیرد.
کارشناس مسائل ترکیه با بیان اینکه اردوغان ماده سه میثاق ملی را فراموش کرده است، گفت: در ماده سه میثاق ملی آمده است، در صورتی که در درجه اول حکومتهای حاکم بر سرزمینهای عراق توانایی کنترل و مدیریت بخشهایی از سرزمینشان را نداشته باشند، در درجه دوم این
ملت اعراب هستند که سرنوشت خودشان را تعیین خواهند کرد.
صادقیان خاطرنشان کرد: شرایط ژئوپلتیکی ترکیه بر اساس میثاق ملی قابل تغییر نیست، چراکه قرارداد امضاء شده میثاق ملی در سال 1920 در تاریخ 1923 طی «عهدنامه لوزان» قطعیت یافته است. لذا هر دو عهدنامه دارای جنبههای حقوق بینالمللی بوده و ملزم به رعایت میباشند.
کارشناس مسائل ترکیه تصریح کرد: ادعاهای جدید کشور ترکیه در خصوص «بازگشت به میثاق ملی و عدم پذیرش عهدنامه لوزان» طرح جدیدی از سوی حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان است تا زمینه تحقق سیاستهای داخلی دلخواهشان فراهم شود. هدف اصلی، ایجاد شرایط لازم برای تشکیل هیجان ملی در داخل کشور و آمادهسازی اذهان برای عبور از تغییر قانونی اساسی و رسیدن به سیستم ریاستی است. زیرا ادعای وی در خصوص مناطق موجود در شمال عراق و سوریه فاقد هرگونه وجهه حقوقی در قالب بینالمللی است.
وی با بیان اینکه شمال عراق و سوریه نه منطقه جنگی غیر قابل کنترل دولتهای عراق و سوریه است و نه سرزمینهایی است که محل معارضه ترکیه با آن کشورها باشد، افزود: اردوغان حساسیت خاصی به موضوع جمهوریت و نظام پارلمانی دارد. هرگاه در سیاست داخلی دچار بنبست و یا مشکلی میشود و یا اینکه وضعیت حزبش را بحرانی میبیند، با تولید یکسری شکاکیتها، انگشت اتهام را به اصول نظم جمهوریت و نظام پارلمانی نشانه میرود و بدین طریق با کسب حمایت ملی سیاستهای مدنظرش را به تصویب میرساند.
صادقیان در ادامه به انتخابات پارلمانی ترکیه در سال 2015 اشاره و تصریح کرد: به دلیل کاهش آراء حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی 2015 ترکیه، رجب طیب اردوغان چنان جو هولناکی را در کشور فراهم کرد که حفظ تمامیت ارضی کشور برای هر کسی حتی مخالفان، به امری مسجل مبدل شد. لذا در انتخابات زودهنگام همان سال بیش از 5 میلیون رأی به مجموع آرا حزب عدالت وتوسعه افزوده شد.