گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس- محمد زرچینی؛ یگان‌های پدافند هوایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی دهه‌های اخیر با صلابت از حریم هوایی کشور حفاظت و حراست کرده و در این زمینه اقدامات گسترده‌ای را برای تقویت توان تجهیزاتی و رزمی خود انجام داده‌اند.
پدافند هوایی ایران در جنگ ۱۲ روزه عملکرد مطلوبی داشت؛ هرچند که باید نقاط ضعف آن احصا، ارزیابی و در اسرع وقت برطرف شود تا در صورت شرارت مجدد دشمن، با توانمندی بیشتری به او پاسخ داده شود. بر این اساس و به مناسبت دهم شهریور (روز پدافند هوایی) به بررسی تعدادی از سامانه‌های پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران پرداخته‌ایم.
سامانه پدافند هوایی مرصاد
این سامانه پدافند هوایی، اهدافی را تا برد ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر هدف قرار داده و می‌تواند برای مقابله با تهدیدات هوایی مانند هواپیماها، بالگردها و پهپادهای مدرن در ارتفاع کم تا متوسط به کار گرفته شود.
سامانه پدافند هوایی تور-ام ۱
این سامانه‌ها که از مراکز حساس پشتیبانی می‌کند، در سال ۱۳۸۶ وارد چرخه عملیاتی شد. گزارش منابع رسانه‌ای نشان می‌دهد که تور‌ام-۱ با برد عملیاتی ۱۲ تا ۲۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری ۱۰ تا شش هزار متر، مجهز به ۸ موشک ۱۶۷ کیلوگرمی با کلاهک ۱۵ کیلوگرمی و سرعت ۲.۸ ماخ است.
سامانه دفاع موشکی مجید
سامانه دفاع موشکی «مجید» با برد قریب به ۲۰ کیلومتر یک سامانه دفاع موشکی پیشرفته است که در جنگ ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی درخشش چشمگیری داشت. این سامانه توانست تعدادی از هواپیما‌های بدون سرنشین دشمن را هدف قرار داده و آنها را نابود کند. سامانه مجید برای مقابله با تهدیدات هوایی مانند پهپادها، موشک‌های کروز و بالگردها توسعه یافته و با برد ۱۸ کیلومتر (برد درگیری ۸ کیلومتر) و ارتفاع درگیری تا ۶ کیلومتر، توانایی انهدام اهداف با سرعت ۲ ماخ را دارد.
سامانه پدافند هوایی سوم خرداد
سامانه پدافندی «سوم خرداد» یک سیستم موشکی زمین‌به‌هوای برد متوسط و دوربرد ایرانی است که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران توسعه یافته و در سال ۱۳۹۳ رونمایی شد. این سامانه، مشابه سامانه بوک M۲/M۳ روسیه بوده و برای مقابله با جنگنده‌ها، بمب‌افکن‌ها، موشک‌های کروز و پهپادها طراحی شده است. سوم خرداد از موشک‌های طائر-۲ B، صیاد-۲ و صیاد-۳ استفاده می‌کند که برد آنها از ۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر (در نسخه‌های ارتقایافته) و ارتفاع درگیری آن از ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر متغیر است.
سامانه پدافندی طبس
سامانه پدافندی «طبس» یک سیستم موشکی زمین‌به‌هوای میان‌برد و ارتفاع متوسط است که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران توسعه یافته و در سال ۱۳۹۳ رونمایی شد. این سامانه، نسخه اقتصادی‌تر سامانه سوم خرداد است که برای مقابله با هواپیما‌های تاکتیکی و استراتژیک، بالگردها، پهپادها و موشک‌های کروز طراحی شده و می‌تواند در فاصله ۱۲۰ کیاومتری اهداف متخاصم را مورد اصابت قرار دهد.
سامانه پدافند هوایی رعد
سامانه پدافندی «رعد» یک سیستم موشکی زمین‌به‌هوای برد متوسط است که در سال ۱۳۹۱ رونمایی شد. این سامانه برای مقابله با جنگنده‌ها، بالگردها، پهپادها و موشک‌های کروز در ارتفاع کم تا متوسط طراحی شده و به‌عنوان یک پلتفرم منعطف، پایه‌ای برای سامانه‌های مشتق مانند طبس و سوم خرداد محسوب می‌شود.
رعد از موشک‌های طائر-۲ A، طائر-۲ B و صیاد-۲ بهره می‌برد که برد آنها بین ۵۰ تا ۸۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری تا ۲۵ کیلومتر است. رادار الکترواپتیکال و آرایه فازی آن با برد کشف ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر، قابلیت ردیابی و درگیری با اهداف کوچک با سطح مقطع راداری پایین را دارد. هر واحد شامل پرتابگر‌های عمودی با ۳ تا ۶ موشک و یک خودروی کنترل است.
سامانه پدافند هوایی ۹ دی
سامانه پدافندی «۹ دی»، یک سیستم موشکی زمین‌به‌هوای برد کوتاه تا متوسط است که در اواسط دهه ۹۰ رونمایی شد. این سامانه برای مقابله با هواپیما‌های جنگنده، پهپادها، بالگردها و موشک‌های کروز در ارتفاع کم تا متوسط طراحی شده و به‌عنوان بخشی از خانواده سامانه‌های پدافندی رعد، مکمل سامانه‌هایی مانند سوم خرداد و طبس است. سامانه ۹ دی از موشک‌های صیاد-۲ بهره می‌برد که برد آنها بین ۷۵ تا ۱۲۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری تا ۲۷ کیلومتر است.
سامانه ۱۵ خرداد
سامانه پدافندی ۱۵ خرداد، یک سیستم موشکی زمین‌به‌هوای برد متوسط تا بلند است و در سال ۱۳۹۸ رونمایی شد. این سامانه برای مقابله با جنگنده‌ها، بمب‌افکن‌ها، پهپادها و موشک‌های کروز در ارتفاعات مختلف طراحی شده و توانایی درگیری با اهداف پنهان‌کار را دارد. سامانه ۱۵ خرداد از موشک‌های صیاد-۳ و صیاد-۴ استفاده می‌کند که برد آنها بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلومتر و ارتفاع درگیری‌شان تا ۳۰ کیلومتر است.
سامانه دفاع موشکی برد بلند باور ۳۷۳
عبارت «باور ۳۷۳» از دو بخش «باور» و «۳۷۳» نشأت می‌گیرد که «باور» به معنای اعتقاد قوی و باور داشتن به انجام کاری است که در حقیقت معنی آن مشخص بوده و عدد ۳۷۳ هم طبق حروف ابجد، برگرفته از نام «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)» است که با استعانت از نام نامی رسول‌الله (ص)، این سامانه ساخته شده است.
«باور ۳۷۳» دارای قطعات مختلفی از جمله رادار، سنسور و لانچر‌های پرتاب موشک بوده که خصوصیات ویژه‌ای را به این سامانه داده است. این سامانه اولین بار در سال ۱۳۹۸ و با حضور رئیس جمهور وقت رونمایی شد. برد سامانه «باور ۳۷۳» به بیش از ۳۰۰ کیلومتر می‌رسد و این مهم، به امن‌ترشدن آسمان ایران کمک مؤثری می‌کند.
برد سامانه «باور ۳۷۳» که نشان‌دهنده یک باور ایرانی و اسلامی است از سایر سامانه‌های دفاع موشکی در منطقه بیشتر است. برای مثال، برخی سامانه‌های دفاع موشکی قدرت‌های فرامنطقه‌ای نهایتاً ۲۰۰ کیلومتر برد دارند؛ حال آن‌که سامانه باور عملکردی به مراتب بهتر را در این زمینه به ثبت رسانده که یکی از تست‌های موفق آن در رزمایش مدافعان آسمان ولایت سال ۱۳۹۹ بوده است.
عملکرد پدافند هوایی در جنگ‌ها نقشی سرنوشت‌ساز دارد و اگر بودجه و امکانات لازم در این زمینه لحاظ شود از ویرانی زیرساخت‌های حیاتی کشور به دست دشمنان جلوگیری و کارکرد آنها به صورت معمول، دنبال خواهد شد.
انتهای پیام/ 281
