تحليلگران مي‌گويند كه اختلافات فزآينده در طول مرزهاي ايران و عراق ممكن است نشانه آغاز تغييري در جهت‌گيري ابرقدرت‌ها در " خاورميانه" و همچنين جنگ اقتصادي‌اي باشد كه مي‌تواند كاهش وابستگي غرب به نفت ايران را در پي داشته باشد.
نياز عراق به تكنولوژي برتر به ويژه براي اكتشاف و استخراج نفت و يك احساس عرب‌گرايي در عراق كه از دعوت به وحدت اسلامي آيت‌الله خميني مهمتر است، ممكن است پيوندهاي نزديكتر [عراق] با آمريكا را خبر دهد.
در صورتي كه شوروي‌ها درصدد باشند كه با يك تغيير موضع از ايران حمايت كنند، همان گونه كه زماني حمايت خود را از سومالي متوجه اتيوپي كردند، آنها امتيازاتي همچون، دريافت نفتي بيشتر از نفت عراق، سواحلي طولاني‌تر در خليج فارس، دسترسي به اقيانوس هند و آشفتگي در ايران را به دست خواهند آورد.
استقلال و خودمختاري عراق در سال 1932 هنگامي كه مهاجران بريتانيايي آنجا را ترك كردند آغاز شد البته تأثير آنها به شكل يك حكومت خودكامه خارجي باقي ماند. آن رژيم در سال 1958 با بجا گذاشتن يك خلايي در واردات فناوري و ضروريات ديگر سرنگون شد.
پر كردن اين خلاء يكي از عواملي بود كه منجر به انقلاب 1963 و به وجود آمدن حزب بعث چپ‌گرا شد. اگر مشاجره بين ايران و عراق به يك جنگ تبديل شود، اساسا سلاح‌هاي ساخت شوروي در برابر تجهيزات آمريكايي نيروهاي ايران كه احتمالا مشكل نگهداري تجهيزات را دارند، قرار مي‌گيرد.
عراق با باز نگهداشتن برخي درهاي تجاري خود بر روي غرب از طريق فرانسه، واردات تكنولوژي سطح پايين غربي را از سال 1974 شروع نموده است. به موازات اين كه عراق به غرب نزديكتر مي‌گرديد، آمريكا را نيز ابتدا به عنوان يك منبع تأمين تكنولوژي و سپس به عنوان يك وزنه تعادل در برابر اتحاد شوروي مدنظر قرار داد.
شكاف در روابط روسيه و عراق هنگامي به وجود آمد كه مشخص شد روسيه فناوري پيشرفته از جمله مته‌هاي حفاري چاه نفت را در اختيار عراق نگذاشته است.
كارشناسان كنگره [آمريكا] مي‌گويند:" عراق در سال‌هاي اخير در هيچ يك از جنبش‌هاي خاورميانه براي محدود ساختن جريان [صدور] نفت شركت نداشته است. در واقع اين كشور با تحريم نفتي 1973 مخالف بود و در تلاش براي افزايش درآمدهاي نفتي بوده است." به عنوان بخشي از اين تلاش‌ها عراق يك سيستم صادراتي دو جانبه‌اي ايجاد كرد، امتيازي كه ايران هم از آن برخوردار نبود. نفت عراق علاوه بر اين كه از طريق تأسيساتي واقع در رأس خليج فارس صادر مي‌گردد، از طريق خطوط لول‌هاي كه نفت را از حوزه‌هاي مهم نفتي و با گذر از سوريه و لبنان به درياي مديترانه انتقال مي‌دهند نيز صادر مي‌گردد.
خط لوله نفتي تركيه نيز در نتيجه يك توافق دو سال قبل اضافه شده است.
يك محقق مي‌گويد كه منابع نفتي عراق 35 بيليون بشكه تخمين زده مي‌شود، همچنين عربستان 165 بيليون، كويت 60 بيليون و ايران نيز 60 بيليون بشكه ذخيره نفتي دارد. با اين حال اكتشافات نفتي در جنوب كشور نشانگر آن است كه عراق ممكن است توانايي رسيدن به سطح ايران و كويت را دارا باشد. تحليلگران مي‌گويند:" اگر جنگ بين ايران و عراق آغاز شود، موقعيت ميدان‌هاي تأسيسات نفتي ايران و عراق مي‌تواند با نحوه استفاده از نيروي نظامي ارتباط داشته باشد." آبادان كه پالايشگاه اصلي ايرانيان است و سوخت مصرف داخلي را فراهم مي‌كند، نزديك مرز و در 30 مايلي خليج فارس قرار دارد. در جنوب شرق، حوزه‌هاي نفتي زيادي قرار دارد كه خارج از برد توپخانه ها قرار دارد. خطوط انتقال نفت آبادان
به خارك ممكن است در برابر حملات نظامي آسيب‌پذير باشد. تأسيسات كشتيراني عراق مي‌تواند اهداف نظامي باشد.
ميدان‌هاي نفتي عراق
ميدان‌هاي نفتي عراق در شمال كشور حوالي كركوك و موصل و در گوشه جنوب غربي كشور متمركز شده‌اند. تنها يك ميدان نفتي كوچك در نزديكي مرزهاي ايران در شمال عراق قرار دارد. بغداد هم با فاصله 350 مايل در شمال غربي خليج فارس قرار دارد. عراق توسط مسلمانان سني اداره مي‌شود و مسلمانان شيعه گروه‌هاي فرعي هستند و وفاداري آنها به آيت‌الله خميني در سايه رقابت ديرينه اعراب و فارس‌ها رنگ مي‌بازد. اين موضوع خصومت كردها را تشديد مي‌كند. كردها كه در منطقه‌اي نزديك مرز ايران، عراق و تركيه زندگي مي‌كنند، خواهان خودمختاري هستند. اعراب خوزستان نيز با اعراب عراقي احساس
خويشاوندي مي‌كنند و براي ايران، مسأله اقليت‌ها مهمتر از مسأله مرزها مي‌شود.
ادامه دارد...
منيع: ايسنا
