به گزارش سايت ساجد ، آزادسازي شهر مهران به منزله شکست استراتژي دفاع متحرک عراق بود . شکستي که رژيم عراق در گام اول خود با عدم موفقيت در تأمين اهداف مورد نظرش با آن رويارو شد و سرانجام با از دست دادن مهران ، چشم اندازي جديد از ناتواني و ضعف اين کشور در موضع آفند و پدافند ترسيم و نمايان گرديد . خبرگزاري فرانسه در پي آزادسازي شهر مهران ، گزارش داد:« ناظران در خليج فارس عقيده دارند که اشغال مهران به دست قواي ايران ، شکست پذيري رژيم عراق- به ويژه استراتژي نظامي جديد آن موسوم به دفاع متحرک – است.»
در ميان مناطقي که در تصرف دشمن قرار گرفت ، شهر مهران از اهميت خاص سياسي- تبليغاتي برخوردار بود و براي عراق به عنوان جبران شکست فاو و نيز عامل افزايش دهنده روحيه نيروهاي آسيب ديده ارتش عراق تلقي مي شد ؛ لذا آزادسازي آن ، گذشته از اينکه شکست دشمن در استراتژي تازه خود محسوب مي شد ، آسيب هاي عمده ديگري را در آن مقطع و بعد از آن متوجه ارتش عراق کرد . چنانکه وقتي مهران بازپس گرفته شد ، رسانه هاي گروهي جهان به انحاء مختلف به بعد رواني مسئله اشاره کردند . از جمله نشريه فارين ريپورت ، چاپ لندن ، نوشت :
«مهران به خودي خود فاقد اهميت است ، تهاجم به مهران نه از جهت استراتژيکي ، بلکه از نقطه نظر رواني ، واجد اهميت مي باشد.»
راديو آمريکا نيز به نقل از کارشناسان نظامي ، اظهار کرد :
«شکست عراق ممکن است از نظر رواني اثر مهم و شگفت انگيزي داشته باشد ؛ چرا که عراقي ها بيشتر به خاطر جبران شرمساري ناشي از تصرف بندر عراقي فاو به دست ايراني ها دست به حمله زده بودند.»
همچنين خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از راديو بي بي سي گزارش داد :
«برخي از مفسران و ناظران آگاه به مسائل نظامي اعتراف کردند که با آزادسازي مهران ، ايران نشان داد که توانايي پيشروي هاي محدود را دارد حال آنکه عراق نشان داده است که نمي تواند در مقابل اين گونه تهاجمات در خاک ايران ايستادگي کند و در نتيجه يک بار ديگر به پشت مرزهاي دفاعي که در نقاط فوق العاده آسيب پذيري در اطراف مرز ساخته ، عقب نشيني کرد.»
گذشته از اين درهم شکسته شدن خطوط دفاعي عراق در فاو و ناتواني اين کشور دربازپس گيري آن ، رژيم صدام را نزد غرب و حاميان منطقه اي خود به طور اساسي به زير سوال کشيد و اين واقعيتي بود که حاکمان بغداد مايل به تن دردادن به آن نبودند و به منظور اثبات توانايي و حفظ برتري خود ، مبادرت به اتخاذ استراتژي موسوم به دفاع متحرک نمودند . براين اساس به خوبي روشن است که شکست مهران مي تواند چه تبعاتي در بي اعتمادي حاميان و متحدين رژيم بغداد فراهم آورد.
روزنامه نيوزويک چاپ آمريکا پس از آزادسازي مهران نوشت :
«بازپس دادن مهران(پس از فاو) ، اعتماد مقامات آمريکايي را به رژيم عراق به شدت کاهش داد و گفته مي شود که آمريکا کمک هاي تسليحاتي خود را به اين رژيم محدود کرده است.»
فتح فاو به دست قواي نظامي ايران ، موقعيت و فضايي جديد در جنگ به وجود آورد که توأم با واقع نگري از سوي رسانه هاي جهاني درباره توانايي هاي بالفعل و بالقوه جمهوري اسلامي و نيز ناتواني رژيم عراق مبني بر ادامه جنگ و رويارويي با تهاجمات ايران بود . تثبيت وضعيت يادشده قطعاً نيازمند پيروزي هاي ديگري بود که تنها قسمتي از آن با فتح مهران و پس زدن نيروهاي دشمن تأمين گرديد.
در اين باره آنچه که در رسانه هاي غربي منعکس شد عمدتاً حول محور توانايي و برتري نظامي ايران دور مي زد ، گذشته از اين ، حفظ برتري در فاو و انجام عمليات در مهران ، نشان دهنده ي نوعي افزايش توان نظامي ايران تلقي شد ؛ به طوري که راديو بي بي سي به نقل از مفسر بخش شرقي خود گفت :
« اگرچه تسخير مهران از نظر تعيين نهايي جنگ نقش قاطعي نخواهد داشت اما نيروهاي ايراني نشان دادند که ضمن حفظ مواضع خود در فاو ، در مقابل حمله هاي پي در پي عراق مي توانند نيروهاي عراقي را از بخش مرکزي جبهه نيز بيرون برانند و خطر مهمي را در آينده جنگ ترسيم نمايند.»
در همين زمينه خبرنگار ديگري از راديو آمريکا با مشاهده تحرکات اخير در ايران در خصوص فراخوان نيرو و نيز اظهارات مقامات تهران ، از نقشه هاي آينده ايران خبر مي دهد و مي گويد :
«نقشه کلي ايران در حال حاضر اين است که کليه منابع خود را بسيج کند تا از فرصت اخير خود بهره برداري کند و ايران را به يک پيروزي سريع در جنگ نايل سازد ، به ويژه آنکه محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تأکيد کرده که اگر به عراق فرصت داده نشود که پس از شکست هاي اخير تجديد قوا کند ، ايران مي تواند اميدوار باشد امسال جنگ را به پيروزي خاتمه بدهد. از سوي ديگر آيت الله خامنه اي نيز در خطبه هاي نماز جمعه تهران اعلام کرد که رژيم تهران از اين پس به حملات محدود اکتفا نخواهد کرد و قصد دارد با يک حمله گسترده آخرين ضربه را بر عراق وارد آورد.»
البته برخي از خبرگزاري ها اين موضوع را به ديده ترديد مي نگريستند. تحليل گران ديگر ، دليل حساسيت خود را به انعکاس اخبار در خصوص احتمال اجراي عمليات گسترده تر از سوي ايران ، به خاطر مشاهده نقل و انتقالات و به ويژه افزايش اعزام نيرو مي دانستند.
اين دسته از مفسران معتقد بودند که تمرکز اين نيروهاي نامتجانس و بي حرکت نگاهداشتن آنان براي مدتي طولاني مقدور نخواهد بود و رژيم تهران ناچار خواهد گرديد يا آنان را به عمليات و تحرک وادارد و يا به شهر و روستاهايشان بازگرداند و در مقابل ، ترديد نمي توان داشت که عمليات گسترده نيروهاي ايراني ، اعراب را اعم از موافق صدام يا مخالف وي در وضعي غيرعادي و حتي نقطه انفجار قرار خواهد داد ... آزادشدن شهر مهران از دست سربازان عراقي با وجود اهميتي که مي توان بر آن قائل شد براي ايجاد تحولي اساسي و کارساز در جنگ 6 ساله کافي به نظر نمي آيد . اما در عين حال کافي است که نگراني دلهره آوري را در سران عرب برانگيزد ، زيرا اين پيروزي محدود مي تواند مقدمه اي باشد بر حمله بزرگ که دولتمردان اسلامي تهران مدت ها است از آن سخن مي گويند . دراين باره خبرنگار روزنامه فايننشال با چاپ نقشه اي از منطقه عملياتي ، گزارش دا :
«نيروهاي مسلح ايران ، سربازان عراقي را از يک شهر مهم بيرون رانده اند . اين شهر يکي از استراتژيک ترين نقاط در جبهه 733 مايلي است و براي هرگونه تلاش ايران جهت حرکت به سمت بغداد بهترين گذرگاه است.»
پيروزي ايران در عمليات کربلاي 1 از ابعاد مختلف مورد توجه مفسران و ناظران آگاه قرار گرفت . مفسر راديو بي بي سي از منظري ديگر به درايت فرماندهان ايراني در تغيير تاکتيک نظامي اشاره کرد و گفت :
« رهبران نظامي ايران که در گذشته اتکاي زيادي به نيروهاي پياده نظام داشتند ، از تلفات سنگين اين شيوه جنگ ظاهراً درس گرفتند . به گونه اي که استراتژي فعلي آنان بيشتر به تشخيص نقاط ضعف ارتش عراق در امتداد جبهه ها متمرکز شده است . بنابراين اگر ايران در چندين حمله محدود به پيروزي برسد ، احتمال درهم کوبيدن خطوط دفاعي عراق محرز است ، گرچه معلوم نيست که با کمبود سلاح هاي سنگين بتواند ابتکار عمل را در اين مسئله به دست آورد يا نه؟»
خبرنگار بي بي سي نيز تصريح مي کند که تصرف شش هفته قبل مهران به دست ارتش عراق که نشانه تغيير روش اين کشور در جنگ بود و اميدوار بود آن را در ازاي فاو معامله کند ، سودي در برنداشت.
حتي با وجود حملات متقابل در منطقه فاو نتوانست نيروهاي ايراني را از شبه جزيره فاو بيرون براند . لذا از دست دادن مهران براي دولت عراق شکست ديگري محسوب مي شود .
از سوي ديگر طارق عزيز ، معاون نخست وزير و وزير امور خارجه عراق ، در اولين واکنش رسمي ، بدون اشاره به شکست نيروهاي ارتش کشورش در منطقه عملياتي مهران ، خواستار انزواي ايران در محيط بين المللي شد . او از تمام کشورهاي جهان خواست رژيم ايران را از خانواده جهاني منزوي کنند و از مجهز کردن تهران به سلاح و تجهيزات نظامي و متخصصان فن خودداري کنند تا بدين وسيله رژيم تهران را براي پايان جنگ و بازگشت صلح به منطقه تسليم اراده انساني نمايند.
اما برخي مفسران اين اميد عراق را برباد رفته اعلام نمودند. گزارشگر صداي آمريکا در تفسير خود درباره بازتاب عمليات و تلاش هاي ديپلماتيک عراق گفت :
«بر سر اين شهر تاکنون چندين بار جنگ در گرفته و شهر عملاً منهدم شده است . البته اين شهر از نظر استراتژيک اهميت چنداني ندارد ، اما بغداد کوشيد با اشغال مجدد آن و از طريق طرف هاي ثالث تهران را به مبادله مهران با شبه جزيره فاو در جنوب عراق ، که ايران آن را در فوريه تصرف کرده بود ، تشويق کند ، ولي ايران علاقه اي به اين کار نشان نداد و اساساً حاضر نيست تا زماني که دولت صدام حسين بر سرکاراست انجام گفت و گوهاي صلح را بررسي کند.»
