سبک زندگى و پیشرفت پایدار

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، هر مکتب و ایدئولوژى براى خود یک سلسله اصول براى زندگى دارد و ارزش هاى حاکم بر جامعه به شهروندان مى آموزند که باید چه کارى را انجام دهند. به عبارت دیگر سبک و شیوه زندگى جوامع، نوع جهان بینى و فرهنگ حاکم بر جامعه را نمایان مى سازد و بیانگر باورهاى رایج آنها نسبت به مسائل متنوعى همچون اجتماع، فرهنگ و امور اقتصادى است.

اهمیت سبک زندگى به حدى است که تحقق تمدن نوین اسلامى بدون آن امکان پذیر نیست و ناقص خواهد ماند و در صورت گفتمان سازى و عملیاتى کردن آن جامعه و شهروندان با پویایى بیشترى به فعالیت و تدبیر امور خواهند پرداخت. به همین دلیل است که سبک زندگى را معادل "عقل معاش" در نظر گرفته اند. البته باید توجه داشت که گزینش سبک زندگى امرى نیست که با شتاب و عجله صورت پذیرد بلکه نیازمند فضایى آرام و دور از تنش هیجانى است و باید توسط نخبگان دانشگاهى و حوزوى صورت بگیرد. مکتب اسلام از چنان بستر مناسبى برخوردار است که تمامى نیاز و حوایج بشرى را در خود نهادینه دارد و فقط باید آنها را استخراج نمود و برخلاف سبک زندگى غربى به دو ساحت مادى و روحانى توجه دارد و به همین دلیل بازاندیشى و بازخوانى سبک زندگى اسلامى ایرانى حائز اهمیت است.

ضرورت توجه به سبک زندگى

سبک و شیوه زندگى جوامع، نوع جهان بینى و فلسفه و فرهنگ حاکم بر آن جامعه را نشان مى دهد. مهم ترین عوامل حفظ فرهنگ و استمرار سنت ها در طول سده هاى طولانى سلوک زندگى اعضاى جامعه است که به سنن و آداب و رسوم کهن اجتماعى معنا و محتوابخشد. سبک زندگى موجب زنده شدن باورها و اعتقادات سنتى و فرهنگ جامعه مى شود. شیوه و روش هاى زندگى مهم ترین بخش از شخصیت و حیات اجتماعى افراد را تشکیل مى دهند.

سبک زندگى به تمامى اصول و مسائلى که متن و بطن حیات اجتماع و انسان را شکل مى دهند اطلاق مى شود که از ارزش هاى دینى و عرفى جامعه الهام مى گیرد. شیوه سلوک اسلامى و بومى مقدمه اى براى نیل به پیشرفت و توسعه اسلامى است. به لحاظ اهمیت سبک و سلوک زندگى همواره دشمنان هر جامعه اى با تغییر نگرش ها و سبک زندگى افراد درصدد تسلط بر آن جامعه اند. در جهان امروزى با وجود تهدیدهاى فرهنگى و اعتقادى استکبار جهانى پایبندى به شیوه زندگى اصل مهمى است.

نفوذ نوع و شیوه زندگى غربى، مهم ترین عامل حفظ نظام سلطه غرب بر کشورهاى در حال توسعه محسوب مى شود. یکى از شیوه هاى نوین استعمار تهاجم سبک و شیوه زندگى در جوامع اسلامى است تا از طریق تغییر نوع و سلوک زندگى زمینه براى تسلط اقتصادى و سیاسى فراهم شود. تغییر سبک زندگى معمولاً به صورت نرم و نامحسوس صورت مى گیرد. قبل از تغییر سبک زندگى، نگرش و دیدگاه افراد نسبت به مسائل اجتماعى و فرهنگى دگرگون مى شود و با تغییر رفتار و جهان بینى فرد زمینه براى تغییر شیوه زندگى فراهم مى شود.

از سوى دیگر مهم ترین بخش سبک زندگى نوع نگرش، احساس، رفتار، باورها و ارزش هاى فردى و اعتقادى را شامل مى شود. از آنجایى که جامعه ما بر نظام دینى و ارزشى تکیه دارد باید سلوک زندگى اجتماعى و فردى بیانگر این اصول و مبانى باشد. آموزه ها و تعالیم اسلام در باب شیوه و سلوک زندگى مسلمانان احکام و قواعد کاملى دارد که رعایت این اصول و قوانین لازم و ضرورى است. بنابراین حفظ سبک زندگى اسلامى و پایبندى به آن مهم ترین عامل در حفظ فرهنگ و ارزش هاى اعتقادى قلمداد مى شود.

سبک زندگى و تمدن سازى اسلامى

رهبر معظم انقلاب اسلامى سبک زندگى را بخش حقیقى پیشرفت و تمدن سازى نوین اسلامى مى دانند و تأکید دارند: "پیشرفت در علم و صنعت و اقتصاد و سیاست که بُعد ابزارى تمدن اسلامى را شکل مى دهد وسیله اى است براى دستیابى به سبک و فرهنگ صحیح زندگى و رسیدن به آرامش، امنیت، تعالى و پیشرفت حقیقى."

ایشان، سبک زندگى را بخشى لاینفک از امر مهم پیشرفت پایدار مى دانند: "در هر برداشتى (چه مادى و چه معنوى) از مفهوم توقف ناپذیر پیشرفت، سبک زندگى، رفتار اجتماعى و شیوه زیستن اهمیت فراوانى دارد... اگر پیشرفت همه جانبه را به معناى تمدن سازى نوین اسلامى بگیریم این تمدن داراى دو بخش ابزارى و حقیقى و اساسى خواهد بود که سبک زندگى بخش حقیقى آن را تشکیل مى دهد."

دامنه و وسعت مفهوم سبک زندگى از منظر رهبر معظم انقلاب، بسیار گسترده است و تمامى مسائل زندگى را شامل مى شود به گونه اى که در بیانات ایشان نمایان است: "در واقع سبک زندگى به همه مسائلى بر مى گردد که متن زندگى انسان را شکل مى دهند."

رهبرمعظم انقلاب با رویکردى انتقادى نسبت به سبک زندگى فعلى جامعه ایرانى معتقدند که باید براى دستیابى سبک زندگى جدید به آسیب شناسى و چاره جویى روى آورد زیرا اهمیت سبک زندگى به حدى است که توجه به آن مى تواند، نشاط، طراوت و پویایى را براى ایرانیان در سطح ملى و بین المللى به همراه آورد: "اگر گفتمانى در زمینه آسیب شناسى و چاره جویى مشکلات موجود در سبک و فرهنگ زندگى به وجود آید با توجه به نشاط و استعداد جوانان حتماً درخشندگى ملت ایران در این زمینه نیز چشم جهانیان را متوجه خود خواهد کرد."

سبک زندگى تحت تأثیر تفاسیر و برداشت هاى ما از شرایط زندگى است و نوع تفکر درباره زندگى مى تواند آفریننده نوع خاصى از شیوه هاى زیستن باشد: "فرهنگ زندگى، متأثر از تفسیر ما از زندگى است و هر هدفى را براى زندگى تعیین کنیم، سبک خاصى را به همراه مى آورد."

اسلام داراى ظرفیت هاى مناسبى براى ارائه سبک زندگى نوین است البته و باید تلاش و مجاهدت علمى توسط نخبگان دانشگاهى و حوزوى صورت گیرد تا از این طریق سبکى منبعث از آموزه هاى ناب الهى را مفهوم سازى و آماده براى قالب بندى نمایند این چارچوب سازى مى تواند براى بشریت دستاوردهاى مطلوبى را به ارمغان آورد و تا مدت هاى مدید پاسخگوى نیازهاى بشرى باشد و از قابلیت گسترش و صدور آن به نقاط مختلف جهان برخوردار باشد.

سبک زندگى مدنظر اسلام و جوامع اسلامى، علاوه بر ظاهر مادى، داراى باطنى معنویت گر است که صرفاً محدود به امور مادى نیست و ارزش ها و امور معنوى در آن مورد توجه است اما سبک زندگى غربى به محدوده مادیات معطوف است و همین امر زوال سبک هاى زندگى غربى را فراهم مى کند.

یکى از شیوه هاى ترویج سبک زندگى غربى بهره گیرى از تبلیغات در رسانه هاى بین المللى و شبکه هاى ماهواره اى است. به عبارت دیگر دشمنان سعى مى کنند با تولید محصولات ویدئویى - تصویرى فرهنگ ملل دیگر را مورد تهاجم قرار دهند و با استحاله ارزش هاى فرهنگى، شیوه هاى زندگى موردنظر خویش را تبلیغ نمایند. رهبر معظم انقلاب می فرمایند: "آنها در پروژه هایى تعریف شده و با استفاده از جامعه شناسان، روان شناسان و مورخان نقاط ضعف ملت ها به ویژه ملت هاى اسلامى را بررسى مى کنند و با شناخت راه هاى تسلط بر آنها ساخت فیلم هاى خاصى را به فیلم سازان سفارش مى دهند که در این زمینه همه مسئولان و مردم باید از فرهنگ اصیل خود و کشور، مراقبت کنند."

در این جنگ فرهنگى جدایى دین از سطح زندگى خطرناک ترین بُعد آن است که جوامع اسلامى را تهدید مى کند زیرا با خود سبک زندگى منهاى اسلام را به همراه دارد.

با توجه به ماهیت اساسى و مهم سبک سازى زندگى، ساخت و پرداخت سبک زندگى مطلوب باید در آرامش صورت گیرد و در این مسیر مى توان از ظرفیت هاى انقلاب اسلامى ایران بهره گرفت و تمدنى شکوفا را در سطح جهان به پا کرد.

بیانات رهبر معظم انقلاب – دیدار با مردم خراسان شمالى - تاریخ 23 مهر 1391