به گزاری خبرنگار خبرگزاری دفاع مقدس، "محمدرضا بایرامی" نویسنده و داستاننویس حوزه ادبیات دفاع مقدس، در نشست "بررسی جایگاه ادبیات دفاع مقدس در ادبیات کشور" در سرای اهل قلم بیستوهفتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد، با اشاره به اینکه شهدای اهل قلم زیاد هستند، اظهار کرد: حیف است از علیرضا شاهی در این نشست نامی برده نشود. او یکی از با استعدادترین نویسندگان زمان خودش بود شیوهٔ آمیختن واقعیت با خیال را او شروع کرد و بعدها دیگران ادامه دادند و مورد استقبال قرار گرفت.
وی با بیان اینکه برخی غفلتها باعث میشود برخی افراد دیده نشوند، افزود: سالها پیش که تازه جنگ تمام شده بود، جمعی از نویسندگان و شاعران به دیدار جانبازی ۷۰ درصد در خرمشهر رفتیم. او از بچههای جنگ و به شدت مدافع نظام بود و در منزلش استقبال خوبی از ما کرد و ما خاطراتش را شنیدیم.
بایرامی ادامه داد: بعد از مدتی کسی پرسید شما از شهید فهمیده هم اطلاعاتی دارید؟ او پس از سکوت گفت چیزهایی میدانم. آقای سبزواری گفت "یعنی شما شهید صحبت حضرت امام (ره) درباره شهید فهمیده را نشنیدهاید؟" اما وی چیزی نگفت. وقتی داشتیم از خانهٔ او بیرون میآمیدم گفت: "شما به شهر ما آمدهاید و از شهید بهنام محمدی که حماسهای را خلق کرد نامی نمیبرید؟" ما متوجه شدیم که ناخواسته غفلتی صورت گرفته و این ناراحتی او هم به این خاطر بوده است. بعدها کارهایی درباره این شهید شد و امروز همه ایشان را میشناسند.
نویسنده رمان "پل معلق" پیرامون اینکه چه چیزی در جنگ وجود دارد که نویسندگان از آن استقبال میکنند، تصریح کرد: یکی از دلایل آن این است که جنگ از نامتعارفها سخن میگوید. در زندگی ما روزمه اتفاقات متعارف زیادی هستند که ما نسبت به آن کنجکاوی نداریم. اما جنگ از وضعیتی میگیود که تعادلی را به هم میریزد و موقعیتی بسیار دراماتیک خلق میکند؛ این برای نویسندگان و مخاطبان جذاب است. جذابیت جنگ و طبیعت جنگ جذابیت دارد. استفاده از سلاحهای جنگی و اتفاقاتی که در جنگ رخ میدهد هم جذابیت دارد.
وی با یادآوری طرحهایی که در دوران دفاع مقدس برای انجام عملیاتها ارائه میشد، اظهار کرد: در زمان جنگ طرحی ارائه شد که البته عملی نشد. طرح این بود که از زیر اروندرود تونلی حفر شود و رزمندگان از این طریق به سمت دیگر اروند بروند. در عملیات فتحالمبین نیز حمید باکری تنگه زلیجان را میشکافد و از پشت توپخلانه دشمن سر در میآورد و تقریبا تمام توپخانه را صحیح و سالم به دست میآورد. این اتفاقات مهیج در جنگ فراوان است.
بایرامی در ادامه با بیان اینکه رمان دفاع مقدس در سایه خاطرات قرار دارد، اذعان کرد: در این مدت زمانهای خوب بسیاری چاپ شدهاند ولی از زیر سایه خاطرات درنیامده و نخواهند آمد. آنها که متولی فرهنگ هستند با زمان و رماننویس میانه خوبی ندارند. چون کار خاطرهنویس تایید است، ولی رماننویس سوال میپرسد، تردید ایجاد کرده و نقد میکند؛ که این موضوع به معنای تخریب نیست. اما چون متولیان فرهنگی نمیخواهند به این برکهٔ آرام اندک تلاطمی وارد شود، سعی میکنند به رمان بها ندهند و حتی یواشکی برخی رمانهای دفاع مقدس را هم توقیف میکنند.
وی با اشاره به کامل نبودن خاطرات اظهار کرد: کسی درباره کامل نبودن خاطرات مقصر نیست. خاطرات نواقصی دارند و بخشی از آنها هم اصلا گفته نمیشوند. برخی اوقات هم عرف و سنتی پیدا میشود و همه از آن تبعیت میکنند. مثل کتاب آقای محمدی که تقریبا اولین کتابی بود که درباره دوران اسارت نوشته بود که دیدیم بقیه دارند همین رویه را تکرار میکنند. برخی نوشتن خاطراتی که رزمندهها به چشم خود دیدهاند را نیز بر نمیتابند.
نویسنده رمان "مردگان باغ سبز" خاطرنشان کرد: مخاطب بدهکار ما نیست و نمیتوانیم برای خواندن و یا نخواندن داستان او را امر و نهی کرد.
وی پیرامون استفاده از خاطرات برای نوشتن داستان و رمان، تاکید کرد: داستاننویس اگر میخواهد از خاطرات استفاده کند، باید از خاطراتی استفاده کند که بسیار دراماتیک است.
