بسیج در زمانه ما

تشکیل بسیج یا همان ارتش 20 میلیونی را که امام از آن یاد می‌کرد در راستای تشکیل «نهادهای بسیج‌گر» که همه انقلاب‌ها فارغ از ایدئولوژی‌های حاکم بر آن شکل داده‌اند، می‌توان متصور شد. بنابراین اهداف اولیه از تشکیل بسیج را باید در راهبردها و تاکتیک‌های مبارزاتی امام که «مردم» نقش کلیدی در آن دارند و نیز به کار ویژه‌های رهبری در انقلاب بویژه «وجود نهادهای بسیج‌گر» که نقش کلیدی در پاسداشت دستاوردهای انقلاب ایفا کند و اشاعه ایدئولوژی انقلاب را در صدر وظایف خود بداند، معنا کنیم.

دوره اولیه یا شکل‌گیری این نهاد فراگیر است، اما دوره تثبیت و فراگیری آن در سال 1359 با آغاز جنگ تحمیلی است. این نهاد نقش پل ارتباطی مردم و دفاع را بخوبی و هنرمندانه ایفا می‌کند و خود تابلویی به تمامیت ایران اسلامی از حماسه‌آفرینی، ایثارگری و مقابله با متجاوزان بعثی را به نمایش می‌گذارد که خیل شهیدان سرافراز، جانبازان و ایثارگران آن موجب سربلندی کشور و مایه امنیت و آرامش در این سرزمین بوده و هستند. عصر سازندگی را سومین دوره این نهاد که دوران تحکیم و نهادینه شدن آن باید برشمرد در فعالیت‌های سازندگی و آبادانی می‌بینیم و بالاخره در عصر توسعه سیاسی این بسیج است که دوره چهارم عمر خود را در عرصه فرهنگی - اجتماعی شکوفا می‌کند.

با این همه بسیج نیازمند آسیب‌شناسی است تا ساز و کارهای تواناسازی خود را بدرستی تبیین و تاثیرگذاری فعالیت‌های خود را دوچندان کند. این ارزیابی می‌تواند حوزه‌های ماموریت‌ها، ساختار، دامنه و قلمرو، نیروی انسانی، لجستیک و... را شامل شود؛ چرا که بازدارندگی و کارآمدی انقلاب اسلامی در گرو کارآمدی و توانا بودن بسیج معنا و مفهوم می‌یابد و این رمز مانایی، پویایی و تداوم این نهاد ارزشمند و خدوم است. بر این باورم که بسیج در عصر کنونی کار ویژه‌های خاصی را باید مورد توجه قرار دهد که اهم آنها به شرح زیر است:

یکم؛ بازتعریف گفتمان بسیج: بسیج در دوران حیات طیبه خود گفتمان ویژه‌ای را ارائه کرد که همانا از آن به گفتمان دفاع مقدس باید یاد کرد. ایثارگری، جانفشانی، آخرت‌گرایی، دنیاگریزی، معنویت‌خواهی، حق‌خواهی، عدالت‌خواهی، مردم‌باوری و دین‌باوری را می‌توان از مولفه‌های مهم آن برشمرد.

دوم؛ تعریف بیانیه ماموریت: به عبارت دیگر مانیفست و بیانیه ماموریت بسیج در عصر کنونی چیست؛ با نگاهی به ادوار چهارگانه بسیج که پیشتر بیان شد، در دوره پنجم که عصر کنونی را دربر می‌گیرد، بازنگری در ماموریت‌ها، نقش‌ها و وظایف یک اصل انکارناپذیر است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی امروزه از «ناتوی فرهنگی» که کیان جهان بویژه جهان اسلام و کانون اسلام مبارز و سیاسی - که همانا تشیع و ایران اسلامی است - را نشانه رفته سخن به میان آوردند. بسیج با توجه به دگرگونی و تحولات جهانی و چالش‌های فراروی انقلاب اسلامی در عصر کنونی، ماموریت خود را باید بازتعریف کند و این همان کار ویژه‌ای است که از این نهاد پر‌خیر و برکت در شرایط کنونی انتظار می‌رود. بسیج نباید صرفا در نظامی‌گری خلاصه شود؛ حضور مناسبتی و مانورهایی از این دست هرچند در جای خود لازم و ضروری است، اما نباید تمام توان و اندیشه فرماندهان و دست‌اندرکاران بسیج را به خود مشغول کند. اشتغال به برخی کارها و ماموریت‌های غیرمهم باید خاتمه داده شود و تمام ظرفیت، امکانات و نیروی بسیج به بازتعریف گفتمان و ارائه مدلی از ماموریت در عصر کنونی متناسب با نیازهای انقلاب و مقتضیات زمان باشد. در چنین شرایطی است که می‌توان ادعا کرد بازدارندگی انقلاب از تهدید خارجی و کارآمدی عناصر داخلی به بار نشسته است و این همانا محصول بسیج کارآمد، مردمی و پویاست.

هفته بسیج را به همه بسیجیان سلحشور که امنیت و آسایش امروز ما مدیون ایثارگری دیروز آنان و حضور قاطع در همه عرصه هاست، تبریک می‌گویم.