باید همه را به نقد و مشارکت آزادانه تشویق کنیم

رییس‌جمهور حادثه عاشورا و فرهنگ مکتب امام حسین (ع) را تابلو کامل با همه دقت‌ها و ظرافت‌ها نامید و گفت: معمولا ما تنها به گوشه‌ای از این تابلو نظر می‌افکنیم. آزادی، آزادگی، ایثار، ادب، اخلاق، صلح دوستی، اصلاح جامعه، دلسوزی حتی برای دشمنان بخش دیگری از این تابلو هست که کمتر به آن توجه می‌کنیم.

روحانی گفت: قبل از اینکه امام حسین (ع) قیام کند اول با حاکم مدینه صحبت کرد مذاکره کرد حالا شاید برخی باز بدشان بیاید بگوییم مذاکره. گفت چرا من بیعت نمی کنم دلایلش را برشمرد. حاکم مدینه نپذیرفت. همانجا می‌توانست جنگ شروع شود. مهلت خواست برای اینکه در این زمینه فکر کند و در نهایت پاسخ دهد و در این فرصت از مدینه خارج شد. حالا اگر توضیح دهیم که امام حسین (ع) مخفیانه خارج شد برخی‌ها ایراد بگیرند.

وی گفت: امام حسین (ع) برای اینکه حرمت حرم شکسته نشود از مکه خارج شد. حرمت آبروی مومن نیز مانند حرمت کعبه است و چقدر آسان در جامعه ما حرمت افراد خدوم و محبوب مردم شکسته می‌شود.

روحانی تصریح کرد: دانشگاه برای این است که با کتب امام حسین (ع) آشنا شویم و آنرا به جامعه منتقل کنیم.

وی دانشگاه را بزرگترین عامل برای وحدت ملی نامید و گفت: همه به احترام امام حسین (ع) بپا می‌خیزند و نباید خیلی ما به جزئیات عزاداری‌ها توجه کنیم. پیوند یک ملت با یک فرهنگ، تمام دانشگاه همین است. دانشگاه همیشه گذار بوده گذار از یک جامعه با شرایط استبدادی به سمت یک جامعه آزاد و مستقل، گذار از یک جامعه استثمار شده به سمت استقلال، گذار از شرایط استقرار قدرت تا رسیدن به شایستگی ها و اخلاقی جامعه.

رییس‌جمهور گفت: برخی مدیران جامعه ما تحصیل کرده دانشگاه و برخی تحصیل کرده حوزه هستند. و برای انتخاب مدیران به اصل و نسب آنان توجه نمی‌کنیم و تنها به شایستگی‌های فرد توجه می‌کنیم. دانشگاه امروز متولی تربیت مدیران جامعه است.

وی با بیان اینکه برخورد استاد حتی در دادن نمره، تشویق کردن و نگاه به شاگرد مهم است، گفت: همه اینها در کنار هم دانشگاه ایده‌آل را می‌سازد.

روحانی افزود: شما دانشگاهیان تربیت‌کننده مدیران جامعه و حل‌المسائل دادن برای مسائل معضل جامعه هستید. ممکن است ایرادهایی به مسئولین داشته باشید که حق هم باشد. معلوم نیست راه خوبی را انتخاب کرده باشیم، ما دانشگاه و اداره دانشگاه را قطعه‌ قطعه کرده‌ایم؛ یکی مسئول دین مردم، یکی مسئول علم و یکی مسئول انقلاب است. نباید این تقسیم‌بندی‌ها انجام بگیرد. پزشکی و غیرپزشکی نیز موضوع دیگری است که در مجلس شورای اسلامی این اصرار را کردند و می‌شود روی آن فکر کرد که اگر مصلحت جامعه چیز دیگری است، لایحه‌اش را تقدیم مجلس کنیم.

رییس‌جمهور تصریح کرد: اساس علم و دانشگاه بر مبنای رقابت است. مقام اساتید بر مبنای رقابت است. غیر از اینها، خیلی از چیزهای دیگر مدخلیت دارد که ما آنها را دخالت نمی‌دهیم. استادی که جزوه امسالش با جزوه 10 سال پیشش جز چند تا لغت، تغییر دیگری نکرده است.

روحانی با بیان اینکه ما نباید در علم متوقف شویم گفت: هیچ کس نمی‌تواند بگوید من به بالاترین مرحله اخلاق رسیده‌ام. باید مسیر را ادامه دهیم. حتی قرآن هم می‌گوید «عبادت و پیشرفت معنوی تا روز مرگ»؛ یعنی از آغاز تا پایان؛ باید به دنبال علم باشیم.

وی با بیان اینکه متد علمی رقابت‌های دانشگاهی مهم است، افزود: دانشگاه تهران همواره یک دانشگاه پرآوازه بوده و انشاءالله خواهد ماند اما باید بین دانشگاه‌های ما رقابت باشد.

رییس‌جمهور ادامه داد: البته یک رقابت آن هم ناسالم به اسم جناح‌های سیاسی درست کرده، می‌رویم در انتخابات شرکت می‌کنیم، آخر انتخابات همه باید تشویق شوند. هرکس که تلاش کرده از این جناح و از آن جناح، همه باید به خاطر مشارکت جایزه بگیرد. یک جناح جایزه می‌گیرد، یک جناح تنبیه می‌شود، این می‌شود انتخابات! این می‌شود مشارکت عمومی! این می‌شود سرمایه اجتماعی! البته برخی از دستگاه‌ها بیکارند و ناچارند یک عده‌ای را دم به ساعت احضار کنند. البته دیوار یک عده‌ای کوتاه ساخته شده است و نمی‌دانم چگونه بوده است. اگر کسی خیلی هم تأثیرگذار باشد، مثلاً برای تشویق جامعه، مردم را تکرار کند که بیایند پای صندوق، خب آنها نباید تشویق شوند.

روحانی با بیان اینکه رقابت آزاد باید در جامعه باشد، گفت: در اقتصاد و علم انحصار خطرناک است. در مدیریت، انحصار خطرناک است. باید رقابت‌ را آزاد بگذاریم و برای نقد و مشارکت همه را تشویق کنیم. نقد باید آزاد باشد؛ مخصوصاً در دانشگاه. اگر کسی سر کلاس حرفی بزند یا استادی یا دانشجویی موردپسند من نباشد، باید تشویق شود.

وی افزود: دانشگاه برای این است که مسائل و پیچیدگی‌های جامعه را حل و فصل کند. الان موضوع این شده و می‌گویند انقدر دانشجو از فلان دانشگاه فارغ‌التحصیل شدند و چرا شغل ندارند؟ من از شما دانشگاهیان می‌پرسم ما باید ببینیم برای چه شغلی به دانشگاه و کلاس دانشگاه نیاز داریم و یا اینکه نه همین‌طور دانشجو بگیریم، تربیت کنیم و به جامعه بدهیم.

روحانی با اشاره به اینکه همه مشاغل در جامعه نیاز به تحصیل دانشگاهی ندارد، گفت: مدیریت نیروی انسانی بر مبنای هرم امکان‌پذیر است نه استوانه. ما همه را می‌بریم کلاس اول، بعد می‌خواهیم همه دکترا بگیرند. باید ببینیم ما چند پزشک، مهندس و یا دکتر نیاز داریم؛ زیاد درست می‌کنیم و بعد می‌گوییم شغل نیست.

رییس‌جمهور تصریح کرد: 40 درصد مشاغل در جامعه ما نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارد. اگر تمام پزشک‌های شما متخصص شوند، یعنی دیگر پزشک عمومی نیاز ندارید؟ ما به تخصص به یک حدی نیاز داریم. خیلی مهم است که ما دانشگاه را بر مبنای نیاز جامعه، نیاز مدیریتی جامعه و رفع مشکلات جامعه تنظیم کنیم.

روحانی افزود: خوشحالم که از پارسال تا امسال بیش از یک درصد بیکاری کم شده است. البته این به معنی آن نیست که به وضع مطلوب رسیدیم اما نشان‌دهنده این است که مسیر درست انتخاب شده است.

وی با اشاره به لزوم امید دادن به نسل جوان به آینده کشور گفت: ما ملت بزرگی هستیم، فرهنگ بسیار غنی داریم، امروز دانشگاهیان و دانشجویان در مسائل روز باید پیشرو باشند.

رییس‌جمهور ادامه داد: سن جوانی و دانشجویی سن نقد و انتقاد و سن خلاقیت است؛ نگذارید عده‌ای جامعه ما را نسبت به آینده مأیوس کنند و کار ارزشمند فرزندان ملت را زیر سؤال قرار دهند. ممکن است یک آقایی در کشوری رئیس‌جمهور شود و همه دنیا را نگران کند و حالا اگر معضلی در کشوری ایجاد شد و این معضل نیز به سایر کشورها سرایت پیدا کرد و هم دچار مشکل شدیم، ما باید مسیر و راهمان را پیدا کنیم.

روحانی با بیان اینکه برخی نانشان را در دعوا می‌بینند، گفت: چرا ما باید با هم نزاع و دعوا کنیم؟ جناح‌های مختلف اشکالی ندارد تفکرات مختلف داشته باشند، اما در منافع ملی همصدا و هم‌نظر باشیم.

وی افزود: ما در مذاکرات هسته‌ای و در توافق برجام به مواردی رسیدیم و به منافعی رسیدیم غیرقابل بازگشت که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را برگرداند؛ نه ترامپ بلکه 10 ترامپ دیگر هم در دنیا درست شود، آنها غیرقابل بازگشت است.

رییس‌جمهور تأکید کرد: در مذاکرات هسته‌ای قدرت سیاسی‌مان را برای جهانیان روشن کردیم، دیپلمات‌های ما آنقدر قدرتمند هستند که با ۶ قدرت جهانی مذاکره کنند، به توافق برسند؛ توافقی که الان آن طرف می‌گوید من فریب خوردم و سر ما کلاه گذاشتند. البته این حرف هم نادرست است. مبنای ما در این توافق برد ـ برد بوده است.

روحانی گفت: ما به عنوان توانمند سیاسی در صحنه مذاکرات سیاسی با قدرت حاضر شدیم و نشان دادیم تنها در جنگ قوی نیستیم، بلکه در صلح هم قوی هستیم. ما اتحاد جهانی را علیه ایران شکاندیم. همه علیه ما متحد شده بودند.

وی ادامه داد: امسال در سازمان ملل آنچه ایران می‌گفت بیش از 190 کشور جهان هم آن را می‌گفت و یک کشور به نام آمریکا و یک رژیم اشغالگر به نام اسرائیل علیه ایران حرف می‌زدند؛ آیا این پیروزی برای ما نیست؟ ما در صحنه دیپلماسی جهان پیروز شدیم. ما به دنیا می‌گفتیم در پی ساختن بمب اتم نیستیم، دنبال فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز هستیم. برخی کشورها می‌گفتند ایران دروغ می‌گوید، مخفیانه دارد بمب می‌سازد. برجام پیروزی اخلاقی ما بود؛ به دنیا ثابت کرد ما راست می‌گفتیم و بدخواهان ما دروغ می‌گفتند.

رییس‌جمهور افزود: تمام فشارهایی که بر ما می‌آوردند، بر مبنای یکسری از علائم‌هایی بود که بر مبنای آن می‌گفتند ایران دارد از فعالیت صلح‌آمیزش منحرف می‌شود؛ همان پرونده معروف PMD. همه می‌گفتند صد سال طول می‌کشد تا این پرونده حل شود. ما PMD را حل کردیم و تمام شد؛ این پیروزی حقوقی ماست و از بین نمی‌رود.

روحانی اظهار داشت: ما قطعنامه‌های سازمان ملل که سال‌ها علیه ما تصویب شده بود را لغو کردیم؛ این پیروزی بین‌المللی ماست که از بین نمی‌رود.

وی گفت: اگر روزی سازمان ملل بخواهد علیه ما قطعنامه صادر کند، باز هم پیروز می‌شویم، چرا که در گذشته نیز این تجربه را داشته‌ایم.

رییس‌جمهور افزود: تا از قبل برجام دنیا می‌گفت ایران فعالیت هسته‌ای‌اش غیرقانونی است و حق ندارد غنی‌سازی کند و امروز این فناوری از نظر حقوقی یک فعالیت مشروع است. امروز حقوق هسته‌ای‌مان را تثبیت کنیم و این حق مسلم را در سازمان ملل و دنیای دیپلماسی ثابت کردیم و این حق مسلم را از کفِ خیابان بردیم تا وین و نیویورک. چرا یک عده‌ای نادرست با مردم حرف می‌زنند؟

روحانی تأکید کرد: امروز اگر آمریکا تخلف کند، همه دنیا آمریکا را محکوم می‌کنند نه ایران را؛ بعد می‌گویند چرا به آمریکا اعتماد کردید؟

وی با اشاره به آیه‌ای از قرآن گفت: قرآن به پیغمبر (ص) می‌گوید که «تو معاهدات فراوانی با کفار بستی و هر دفعه هم آنان نقض کردند». آیا پیامبر (ص) ضرر کرد؟ کسی آنجا پیدا می‌شد می‌گفت اعوذ بالله پیامبر (ص) ساده‌لوح بود؟ کسی که نقض عهد می‌کند، حیثیت خود را زیر پا می‌گذارد؛ ما راه درست را انتخاب کرده‌ایم.

روحانی با بیان اینکه یکی از وظایف مهم دانشگاه، وظایف سیاسی و واقعیت‌ها را برای مردم گفتن است، تصریح کرد: در میان شما اساتید علوم سیاسی و اجتماعی است، اساتید فنی و حقوقی وجود دارد و هر کدام به تناسب رشته خودشان بیایند برای کشور اطلاع‌رسانی کنند.

رییس‌جمهور گفت: یک عده‌ای می‌خواهند بگویند ملت ایران اشتباه کرده است؛ نه اشتباه نکرده، راه درست را برگزیده است. عظمت و اعتبار ایران در جهان بالا رفته است؛ همان که رهبری فرمودند «خواست ما تعامل گسترده با جهان است» و مسیر این تعامل گسترده آماده شده است و در بسیاری از زمینه‌ها راه برای تعامل علمی و فرهنگی بازتر شده است.

وی با اشاره به مشکلات و معضلات کشور گفت: حل این معضلات بر عهده همه مسئولین و مردم است، اما دانشگاه به خاطر جایگاهی که دارد و به خاطر علم و دانشی که در اختیار دارد، وظایف سنگین‌تری برای حل مشکلات جامعه بر عهده دارد.

روحانی افزود: ما مشکل زیست‌محیطی، کمبود آب و اقتصادی داریم. ما مشکلات بانکی و صندوق‌های بازنشستگی داریم. دولت دو رقم در سال پرداخت می‌کند و اگر این پول را در بخش عمرانی کشور خرج می‌کرد، چه تحولی می‌شد؛ حدود 40 تا 45 هزار میلیارد تومان کمک می‌کند به صندوق‌های بازنشستگی، چرا که این صندوق پول ندارد. 42 هزار میلیارد تومان نیز پول یارانه می‌دهیم؛ اینها با هم می‌شود 82 هزار میلیارد تومان. بنابراین چیزی حدود 90 هزار میلیارد تومان در نظر بگیرید. از بودجه 300 هزار میلیارد تومانی، 90 هزار میلیارد تومان از دست دولت گرفته می‌شود.

رییس‌جمهور ادامه داد: کشور با مشکلاتی مواجه است که این مشکلات مربوط به دولت یازدهم و دوازدهم نیست و از قبل به ما ارث رسیده است و ما ارث و قرض را از پیشینیان‌مان برده‌ایم.

وی تأکید کرد: ضمن اینکه مسئول هستیم که به دانشگاهیان کمک کنیم، بنابراین نمی‌خواهم دانشگاهمان را با برخی دانشگاه‌های غربی مقایسه کنم. قبول دارم دولت باید به دانشگاه کمک کند، اما از آن طرف هم توقع دارم همه دانشگاهیان ما معضلات کشور را معضلات دولت ندانند و آن را معضلات کشور بدانند و ما باید برای اینکه این مشکلات را حل کنیم، دست به دست هم دهیم.

روحانی خاطرنشان کرد: با امید به آینده و اعتماد به یکدیگر، مسیر ما پیروزی خواهد بود.