اشاره: شروع دوباره برخی پروژههایی که سالیان دراز بر زمین مانده بود، نگاه خاص مقام معظم رهبری برای ساخت و توسعه مراکز فرهنگی دفاع مقدس، طراحی و ساخت یادمانهای شهدای گمنام در سراسر کشور تا جمع آوری، تفکیک و نگهداری آثار باقیمانده از دوران دفاع مقدس که همگی بر عهده معاونت مهندسی و امور یادمانهای بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس است، بهانهای شد تا خبرنگار حماسه و جهاد دفاع پرس در گفت و گو با سردار محمد ناظر، مسئول این معاونت به بررسی این موضوعات بپردازد.
آخرین وضعیت مراکز فرهنگی دفاع مقدس در استانها چگونه است و چند استان از چنین مراکزی برخوردارند؟
در بدو تشکیل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس اقداماتی انجام شد تا در هر استان موزهای به صورت خاص برای همان استان بهره برداری قرار گرفته و به عنوان مراکز فرهنگی دفاع مقدس شناخته شود و برای شهدای گمنام در هر استان نیز نسبت به نوع تقسیم بندی که صورت گرفته در دانشگاه ها و یا مراکز نظامی مانند پادگانها و نیز مراکز عمومی شهرها مانند بوستانها و میادین، یادمان هایی توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس طراحی و ساخته شود.
طبق برنامههای از پیش تعیین شده باید در 32 استان کشور مجموعه های فرهنگی توسط این معاونت طراحی و ساخته شود و استانهایی هم که فاقد این مجموعهها هستند در حال کار بر روی اختصاص زمین های مورد نیازند تا در اختیار این بنیاد برای ساخت مجموعههای فرهنگی قرار گیرد.
به جز دوازده استان، تمامی مراکز استانی از مجموعههای فرهنگی دفاع مقدس برخوردارند و این دوازده استان هنوز با مشکل اصلی که همان اختصاص زمین برای ساخت این مجموعهها است دست به گریبانند. در حالی که باقی مراکز برای ساخت این مجموعهها مشکلات چندانی ندارند.
به عنوان مثال برخی از مراکز مانند شهرستان مشهد داری زمین اختصاصی برای این موضوع هستند و طراحی آن در دست اقدام است و منتظریم که ردیف ملی یا بودجهای برای آن پیش بینی شود.
آیا بودجه عمرانی سالهای اخیر با سالهای قبل تفاوتی دارد؟
با توجه به اینکه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس به تنهایی در دولت دارای ردیف ملی برای بودجه است بالطبع نهادهای استانی نیز دارای ردیف ملی و بودجهای هستند. علاوه بر این برخی از مراکز فرهنگی برای ساخت، از مساعدتهای مقام معظم رهبری برخوردارند به این معنا که ایشان در بازدیدهایی که در سفرهای استانی از مراکز فرهنگی دارند و نیز به دلیل اهمیتی که برای مراکز فرهنگی و به خصوص دفاع مقدس قائل هستند؛ حداقل در 8 استان در بحث پیگیری و ساخت این مجموعه ها از مساعدت های ایشان مانند تخصیص مبالغ قابل توجه و پیگیریهای شخص ایشان برخوردار بودهایم.
چند مرکز فرهنگی در سال 93 و 94 در آستانه افتتاح هستند؟
نهایت تلاش ما این بوده که با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری و موضوع ارزش های دفاع مقدس، این مهم در یک بازه زمانی از پیش تعیین شده اجرا شود. در همین راستا امسال شاهد افتتاح چند مورد از این پروژه ها خواهیم بود.
به عنوان نمونه در استان اصفهان برنامه های ساخت مجموعه فرهنگی دفاع مقدس حدود 17 سال بر روی زمین مانده بود و با تلاش های مجاهدانه دوستان و دست اندرکاران ساخت مجموعه های فرهنگی دفاع مقدس در بنیاد به حول و قوه الهی در سال 94 در هفته دفاع مقدس آن را افتتاح خواهیم کرد.
استان فارس، یزد، سمنان و گیلانغرب کرمانشاه نیز در خرداد 95 شاهد بازگشایی و افتتاح مجموعههای فرهنگی دفاع مقدس خواهند بود. نکته ای که نباید از نظر دور داشت این است که اغلب این مراکز با حداقل 10 سال تاخیر در اجرای برنامهها برای ساخت و راه اندازی روبرو بوده اند و بنابراین باید زودتر آنها را به بهره برداری رساند.
در سال 92 و 93 با پیگیری های انجام شده از جانب شهردار و مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس خراسان رضوی نهایتا موافقت شد که زمینی به وسعت 20 هکتار دریافت شود که از این میزان حدود 8000 مترمربع به طراحی موزه و سایر مکانها اختصاص یابد.
آخرین وضعیت باغ موزههای استانی چگونه است؟
در مجموعههای فرهنگی دفاع مقدس یا همان باغ موزه ها به سبب اینکه این مراکز شامل مرکز اسناد، پژوهشها و نیز تالارهای بازدید هستند مجبوریم که تمامی این موارد را در یک ساختمان گردآوری کنیم به طوری که بدون آسیب رسانی به مفهوم و کارکرد بازدید از این مجموعه ها برای بازدید کنندگان هم آسان شود.
به همین علت شیوه های طراحی، از آنجایی که حتی ساختمان خود موزه و نیز محوطه آن کارکردهای فرهنگی دارد بسیار حائز اهمیت است.
در رابطه با چگونگی چیدمانها و یا موزه آرایی در این باغ موزهها مباحث بسیار مهمی را پیگیری می کنیم که این موارد تاکنون به صورت جدی در دستور کار قرار نگرفته بود، چه در بحث محتوای موزه ها و چه در مباحث طراحی آنها.
اگر به همین صورت می خواستیم کار را پیگیری کنیم و انجام دهیم بعد از ساخت موزه ها در مباحث محتوایی آنها حتما به مشکل بر میخوردیم اما امروز با تدبیری که سردار کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس اندیشیده و در جلسه شورای معاونین نیز به تصویب رسیده مسئولیت رسیدگی به محتوای موزه ها با تشکیل کارگروهی به معاونت مهندسی یادمان ها سپرده شده است.
باغ موزههای دفاع مقدس عموما با هیئت امنایی که از سوی بنیاد تعیین می شوند افتتاح و نگهداری می شوند. هیاتهای امنا با تدبیر ریاست بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ساماندهی و راه اندازی شده اند و اعضای آن غالبا از افراد تاثیرگذار دولتی مانند فرمانداران، شهرداران، ائمه جماعات محل و یا فرماندهان استانی سپاه و ارتش تشکیل یافتهاند که به سبب نفوذ و تاثیری که در کارهایی اجرایی دارند برای حفظ ونگهداری این یادمان ها نیز تلاش می کنند.
از وظایف اعضا هیات امنا می توان به تصویب بودجه های جاری مراکز فرهنگی دفاع مقدس، برنامه های فرهنگی و نظارت بر روند صحیح کارکرد های موزه اشاره کرد.
مطالعات محتوایی برنامه معاونت مهندسی و امور یادمانها در خصوص باغ موزهها چگونه است؟
از همه قسمتها وسازمانهای دست اندرکار افراد متخصصی را گردآوری کرده ایم و از مشورت مشاوران بسیار توانایی در این زمینه به صورت جلسات منظم بهره می بریم تا در مورد محتوای موزه ها به نتایج مطلوبی برسیم.
در بحث محتوا مقایسهای که با وضعیت موجود و مطلوب انجام میشود به این نتیجه منتهی میگردد که امروزه برخی از موزههای کشور، آثاری را از تجهیزات جنگی به نمایش می گذارند که باید گفت این موزهها نباید کارکرد نمایشگاهی داشته باشند و بخش اعظمی از فعالیت این موزهها به معرفی ابزار و تجهیزات جنگی صرف شود به طوری که بعضا این موزه ها به محلی برای نمایش و معرفی تسلیحات ساخت غرب تبدیل شده است.
باید به حفظ و نشر آثار ارزشمند دفاع مقدس اهتمام ورزید. یکی از مواردی که باید در موزه ها به آن پرداخته شود معرفی رمز مقاومت و ایستادگی جمهوری اسلامی در برابر ابرقدرتها است.
باید به این مهم پرداخته شود که همدستی رژیم بعث با استکبار جهانی برای مقابله با انقلاب نوپای اسلامی نتوانست به دلیل رهبری هوشمندانه امام (ره) و ایستادگی رزمندگان حتی یک وجب از خاک این سرزمین را جدا کند اما در طی قرون متمادی که شاهان بسیاری بر این سرزمین حکمرانی کردند شاهدیم که هر از چندگاهی بخشی از این سرزمین به بهانه های مختلف جدا شد.
این موارد بهترین ارزش هایی است که می تواند به مردم معرفی و تبیین شود تا از این رهگذر تفاوت انقلاب های مردمی با غیر آن به خوبی مشخص گردد.
نکته دیگری که از این حیث می تواند موضوع بازنگری قرار گیرد وصیت نامه شهدا، نوع نگاه و نحوه بررسی آنهاست. چرا که این مورد از توصیههای حضرت امام هم بود. وقتی که ما شاهدیم، یک جوان 18ساله از علت و انگیزه های اعزام به جبهه اش و نوع جهان بینی که دارد در این وصیت نامه ها سخن گفته است پس رواست که به نحومطلوبی به آنها پرداخته شود تا انگیزه های نهایی از دفاع مقدس ملت ایران به نسل های بعد نیز معرفی و روشن شود.
اگر بتوانیم به معرفی این موارد آنهم به شیوه صحیح و اصولی همت کنیم قطعا خواهیم توانست که در خاستگاه موزه ای در رویکردهایمان تغییراتی را شاهد باشیم.
برنامههای ساخت یادمانهای شهدای گمنام چگونه پیش میرود؟
تقریبا 2524 شهید گمنام دفاع مقدس به جز استانهای تهران و اصفهان در 978 نقطه در سراسر کشور دفن شدهاند و برای 328 مورد از این سرمایههای ارزشمند یادمانهایی ساخته شده است.
91 مورد از این یادمانها تقریبا 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و برآنیم که تمامی آنها را در سال 93 و 94 به پایان برسانیم. 436 نقطه هم در حال انجام کار است که کمتر از 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. در شهر تهران نیز در 123 نقطه یادمان هایی ساخته شده است.
تاکنون از سال 91تا 93 در 40 نقطه از کشور از یادمان های شهدای گمنام پرده برداری کردهایم که این نقاط شامل مراکز فرهنگی، دانشگاه ها، مراکز نظامی مانند پادگانها و یا میادین اصلی شهرها میباشند.
از دیگر وظایف معاونت مهندسی و امور یادمانها، جمعآوری آثار دفاع مقدس است؛ در این خصوص چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در بحث جمع آوری آثار دفاع مقدس نمایندهای از جانب این بنیاد معرفی کردهایم که با سفر به استان های مرزی به همراه اکیپ هایی که در این زمینه فعالیت دارند این آثار را جمع آوری می کنند. اما فعالیت این عزیزان فقط به مناطق مرزی محدود نمی شود بلکه مراکزی که سپاه و ارتش در آن ها مستقر هستند مانند پادگان ها و نقاط مرزی را نیز شامل می شود.
این آثار با مشقت و زحمات طاقت فرسایی که با توجه به گرما و سرمای هوایی که در مناطق جنوب کشور و مرزهای غربی سراغ داریم گردآوری می شود به علاوه اینکه اغلب این آثار در مناطق صعب العبور و غیرقابل دسترسی هستند که این موضوع مشکلات موجود را دوچندان می کند. این آثار پس از جمع آوری به هر استان بنا به ظرفیت جداسازی آن استان، ارسال میشود تا پس از تفکیک در انبارهای مشخص گردآوری و ذخیره شده و نهایتا به موزه های استانها برای بهره برداری داده میشود.
انتهای پیام/
