به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، پنجمین رزمایش محمد رسول الله ارتش جمهوری اسلامی ایران از روز گذشته در منطقه عمومی جنوب شرق کشور و با محوریت نیروی زمینی ارتش آغاز شده که در جریان این رزمایش، یگان‌های منتخب نیروهای چهار گانه آجا به عملیات و تمرین سناریو‌های عملیاتی می‌پردازند. یکی از ویژگی‌های مهم عملیاتی و خبری رزمایش‌های نیروهای مسلح در سال‌های اخیر، رونمایی از تاکتیک‌ها و سامانه‌های جدید دفاعی است که در این رزمایش جدید نیز علی رغم گذشت زمانی کوتاه، تصاویر منتشره نشان می‌دهد حداقل یک سلاح جدید وارد سازمان رزم نیروی زمینی ارتش شده؛ هرچند موضوعاتی، چون استفاده رزمی از کوادکوپتر و پرتاب بمب توسط آن نیز در جای خود، قابل بررسی و تحلیل است ...
یک سال از رونمایی تا رسیدن فجر جدید به ارتش
سال گذشته و در جریان ایام دهه فجر، از چندین دستاورد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح رونمایی شد. یکی از این دستاورد‌ها راکت فجر ۵ هدایت شونده با کالیبر ۳۳۳ میلی متری بود که این محصول در حقیقت جدیدترین ارتقاء بر روی خانواده راکت‌های فجر ۵ محسوب می‌شد. به فاصله یک ماه از این رونمایی و در اسفند ماه سال ۱۳۹۵ شاهد استفاده از این راکت توسط نیروی زمینی سپاه در جریان رزمایش پیامبر اعظم ۱۱ بودیم که نشان می‌داد گام‌های جدی و سریعی برای بهره برداری از این محصول مهم و تاکتیکی در حال برداشته شده است.
اما حالا نزدیک به یک سال پس از رونمایی از این راکت هدایت شونده توسط وزارت دفاع، شاهد ورود به خدمت آن توسط بازوی دیگر نیروهای مسلح یعنی نیروی زمینی ارتش هستیم تا ماجرای عملیاتی شدن این موشک یا همان راکت هدایت شونده، گام‌های سریعتری بردارد.
راکت انداز فجر در جریان رزمایش جدید ارتش در جنوب شرق کشور
معمولا سلاح‌ها پس از رونمایی از سوی سازنده، توسط کاربران سفارش داده می‌شوند که این امر خود مستلزم طی کردن یک سری از آزمایش‌های کنترل کیفی توسط کاربران است. به همین دلیل، مدت زمانی از رونمایی و سفارش یک سلاح تا زمان ورود به خدمت آن می‌گذرد که بعضا تا چند سال است. رزمایش محمد رسول الله (ص) ۵ در حقیقت اولین استفاده میدانی ارتش از موشک فجر ۵ هدایت شونده به حساب می‌آید، اما چرا فجر ۵ جدید سلاحی مهم برای یگان‌های توپخانه‌ای نزاجاست؟
فجر ۵ جدید؛ سلاحی انقلابی برای یگان‌های توپخانه‌ای
در دوره جنگ تحمیلی یکی از راکت انداز‌هایی که در حجم بالایی توسط دو طرف درگیر استفاده شد، سامانه ۱۲۲ میلی متری گراد ساخت شوروی سابق بود. این سامانه از دقت بالایی برخوردار نبوده، اما زمانی که در حجم بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند بسیار موثر بوده و خصوصا اثر روانی مخربی را برای روی دشمن دارد. صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های پس از جنگ با تجربیات به دست آمده از دوره جنگ به سرعت به طرف توسعه راکت انداز‌ها برای استفاده در یگان‌های توپخانه‌ای رفت. چند نوع محصول متفاوت در این بخش در کشور ما طراحی و ساخته شده است که خانواده فجر را می‌توان به نوعی معروفترین خانواده راکت انداز ایرانی معرفی کرد. راکت انداز‌های فجر در نوع اصلی فجر ۳ و فجر ۵ طراحی و تولید شدند.
راکت فجر ۳ یک پرتابه تک مرحله با کالیبر ۲۴۰ میلیمتر، طول ۵.۲ متر و جرم ۴۰۷ کیلوگرم بوده و به برد ۴۳ کیلومتر می‌رسد. سرجنگی ۹۰ کیلوگرمی این سلاح که ۴۵ کیلوگرم آن ماده منفجره است قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی، چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
نمونه اولیه راکت انداز فجر ۵
پرتابگر‌های این راکت با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند. تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت انداز‌ها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحد‌ها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
بر روی سقف کابین این پرتابگر‌ها آنتن‌های مخابراتی دیده می‌شود که نشان دهنده وجود امکان عملکرد شبکه‌ای این یگان‌ها است که به نوبه خود دقت آتش کلی را افزایش داده و می‌تواند برای توزیع بهتر اهداف در منطقه بین آتشبار‌های موجود به کار رود. فجر ۵ نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که دارای کالیبر ۳۳۳ میلیمتر، جرم ۹۱۵ کیلوگرم که ۱۷۵ آن مربوط به سرجنگی و ۹۰ کیلوگرم آن ماده منفجره است. این راکت ۶۴۸۵ میلیمتری در بیشترین برد، به ۷۵ کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر ۳ است، ولی با پرتابگر ۴ لوله‌ای است.
نوع دو مرحله‌ای از فجر ۵ نیز تاکنون در چند نمایشگاه عمومی معرفی شده است که بیشتر از ۹ متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود.
گفتنی است پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به خود موشک دارد و سرعت موشک را تا حد زیادی افزایش می‌دهد بطوری که این موشک به برد نهایی حدودا ۱۹۰ کیلومتر رسیده و شعاع مرگباری سرجنگی از انوع انفجاری شدید آن بالغ بر ۱۰۰ متر است. این راکت نیز از روی پرتابگری مستقر بر کامیون‌های مشابه موارد قبلی شلیک می‌شود.
در جریان بازدید فرماندهی معظم کل قوا از نمایشگاه دستاورد‌های نیروی هوا فضای سپاه در سال ۱۳۹۳، نمونه‌ای از راکت فجر ۵ دیده شد که به عنوان موشک فجر ۵ معرفی شده و در بخش سر جنگی آن بالک‌هایی دیده می‌شود. رونمایی از این راکت هدایت شونده در همان زمان هم از چشم تحلیل گران بیگانه دور نماند.
نمونه‌ای از فجر ۵ هدایت شونده در نمایشگاه هوافضای سپاه
یوزی رابین از مسئولین سابق برنامه دفاع موشکی رژیم صهیونیستی در باره این راکت گفته بود: این تصویر در اسراییل توجه ما را به خود جلب کرد. ایرانی‌ها قطر راکت‌های خود را کاهش داده و این به این معنا است که این سلاح در بحث دقت پیشرفت داشته و در حال حاضر شبیه به سلاح GLMRS ساخت آمریکا می‌باشد.
رابین در عین حال تاکید کرده بود که «به نظرم ایران در این بخش، در سطح قدرتهای جهانی عمل می‌کند.»
فجر ۵ مدل C. از راه رسید
در مدل جدید این راکت که در اواسط دهه فجر سال ۹۵ توسط وزیر دفاع از آن رونمایی شد، در بخش عقبی یک خروجی گاز متفاوت با نمونه دیده شده در سال ۹۳ رو به رو هستیم و البته بالک‌هایی نیز به بخش عقبی راکت اضافه شده است. درباره مشخصات سامانه هدایتی، برد، سرعت یا وزن و نوع سرجنگی این راکت جدید اطلاعاتی منتشر نشده است و صرفا می‌دانیم که کالیبر این راکت مانند فجر ۵ قبلی ۳۳۳ میلی متر است.
رونمایی از راکت فجر هدایت شونده توسط وزارت دفاع
اما بالک‌های موجود در سر این راکت نیز می‌توان سرمنشا اتفاقات و تحولاتی مهم در حوزه طراحی و تولید راکت‌های پیشرفته در ایران باشد چراکه به احتمال زیاد این بالک‌ها برای هدایت سر جنگی استفاده می‌شوند و با توجه به اینکه به نظر نمی‌رسد اندازه این بالک‌ها به صورتی باشد که بتواند در هدایت کل راکت موثر باشد، می‌توان این گمانه زنی را مطرح کرد که سر جنگی در این راکت جدا شده و به صورت مستقل به سمت هدف حرکت می‌کند.
شلیک آزمایشی فجر هدایت شونده در رزمایش سپاه
با توجه به اینکه این نوع طراحی و نصب بالک در سر جنگی موشک ها، پیش از این در سامانه‌های مدرن و پرافتخار موشکی فاتح ۱۱۰ و عماد دیده شده و باعث افزایش چشم گیر دقت این موشک‌ها شده است، چنین احتمالی خارج از توان و ایده‌های متخصصان دفاعی کشورمان نخواهد بود. با این اوصاف و با توجه به برد کمتر سامانه فجر ۵ به عنوان یک راکت توپخانه ای، می‌توان انتظار یک سامانه کاملا نقطه زن را از فجر ۵ هدایت شونده داشت که کمک فراوانی به یگان‌های توپخانه‌ای خواهد کرد. همچنین با توجه به اینکه خود راکت نیز بر روی یک کشنده حمل شده و ۴ تیر از آن بر روی این خودرو حمل می‌شود، این امر تحرک مناسبی را به این سامانه می‌بخشد.
حضور و عرض اندام موشک‌های فجر ۵ در رزمایش جدید ارتش نشان می‌دهد علاوه بر آنکه سرعت رسیدن محصول؛ از زمان رونمایی تا تحویل به سرپنجه‌های نیروهای مسلح، با کاهش قابل توجهی همراه بوده، در عین حال، هم اکنون نزاجا با سامانه‌های پیشرفته و دقیقی مجهز شده که می‌تواند این نیرو را در انجام ماموریت‌های خود یاری کند؛ بخصوص آنکه ویژگی‌های این محصول، در رزمایش‌ها و آزمایش‌هایی اینچنینی در بوته نقد و بررسی قرار گرفته باشد.
منبع: مشرق
