به گزارش خبرنگار بین‌الملل دفاع پرس، این روزها سران بسیاری از کشورهای دست‌نشانده در خاورمیانه در مقابل آمریکا زانو زده و تلاش می‌کنند که مسئله مهمی، همچون فلسطین به فراموشی سپرده شود؛ اما جمهوری اسلامی ایران همیشه موضعی یکسان نسبت به مسأله فلسطین و اراضی اشغالی داشته و همواره حمایت خود را از ملت مظلوم فلسطین بیان کرده و همچنان بر حقانیت این مردم مظلوم اصرار دارد. ترکیه نیز از معدود کشور‌هایی است که به این امر مبادرت کرده و اخیرا انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس اشغالی را محکوم کرده است.
در این گزارش رویکرد ترکیه نسبت به رژیم مجعول اسرائیل به صورت اجمالی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در ادامه می‌خوانید:
نخستین کشور مسلمانی که رژیم اشغالگر قدس را در تاریخ 28 مارس 1947 به رسمیت شناخت، ترکیه بود. از آن زمان تا اواسط دهه 1990، روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی بر پایه همکاری‌های اقتصادی و منافع متقابل بنا شده بود، به طوری‌که در همین دهه از «متحدان استراتژیک منطقه‌ای» محسوب می‌شدند. با قدرت گرفتن «حزب اسلام‌گرای سعادت» به رهبری نجم‌الدین اربکان در تاریخ 7 ژوئیه 1995 و در پی آن انتخاب اربکان به عنوان نخست وزیر ترکیه و به دلیل رویکرد اسلامی این حزب، تعامل ترکیه با کشورهای اسلامی در منطقه قوت گرفت.
در همین راستا رویکرد ترکیه نسبت به ایران به دلیل اشتراکات دینی و فکری در خصوص موضوع فلسطین مثبت بود. اربکان معتقد بود کشورهای اسلامی در مقابله با جهان کفر و یاری به فلسطینی‌ها اهمال کرده‌اند و بایستی با هم متحد شوند. وی به منظور اتحاد دولت‌های اسلامی، همکاری‌های اقتصادی میان این کشور‌ها را پیشنهاد داد. این بدان معنا نبود که ترکیه مبادلات تجاری خود با اسرائیل را به کلی لغو کند. کودتای نیمه نظامی علیه اربکان، شیرازه کار را به دست شاگرد اربکان یعنی رجب طیب اردوغان سپرد. در بدو کار اردوغان رویکرد عمل‌گرای اربکان در حوزه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی را مورد تجدید نظر قرار داد که این رویکرد به دلیل الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا، اقتصاد جهانی و جهانی شدن ترکیه بود.
در اوایل قرن بیست و یکم، رویکرد ترکیه در تقابل با اسرائیل شکل گرفت. این در حالی بود که اسرائیل ذخایر عظیمی از گاز در دریای مدیترانه و در محدوده آب‌های اقتصادی خود کشف کرده که دولت ترکیه نسبت به خرید بخشی از آن ذخایر تمایل داشت. تبادلات عمده تجاری ترکیه و اسرائیل در حوزه نظامی پیمان‌های تسلیحاتی بزرگ بین آن‌ها به حساب می‌آید و ترکیه یکی از کشورهای تامین‌کنندگان آب اسرائیل است. همچنین ترکیه پیشنهاد داده بود که اسرائیل گاز خود را از طریق این کشور به کشورهای اروپایی صادر کند.
تنش بین آنکارا و تل‌آویو در سال 2009 با حمله نیروی دریایی اسرائیل به کاروان دریایی فعالان ترک در دریای مدیترانه و کشته شدن 9 تن از آنان که برای شکست محاصره نوار غزه آمده بودند، آغاز شد؛ اما پس از سرنگونی هواپیمای روسی در مرز ترکیه و سوریه و سردی روابط 2 کشور، سیاست‌مداران ترک به دنبال جایگزینی برای روسیه شدند که گزینه مناسب اسرائیل بود؛ زیرا آنکارا با وجود قطع روابط سیاسی‌اش با تل‌آویو در سال 2010 همچنین روابط اقتصادی خود را با اسرائیل حفظ کرده بود. از سویی عادی شدن رابطه اسرائیل و ترکیه امکان استفاده مشترک آن‌ها در بهره‌برداری از استخراج گاز طبیعی در دریای مدیترانه را که میلیارد‌ها دلار ارزش داشت، می‌داد. عادی شدن روابط بین ترکیه و اسرائیل پس از شش سال در ژوئن سال 2016 با امضای پیمان عاد سازی روابط صورت گرفت.
اسرائیل برای آشتی با ترکیه، 20 میلیون دلار غرامت به دولت آنکارا پرداخت کرد و از آن حادثه ابراز تاسف کرد. در انتخابات 2011 ترکیه، تبلیغات ضد اسرائیلی اردوغان تاثیر زیادی در پیروزی او داشت. ورود ترکیه به بحران سوریه به دلیل از بین بردن کرد‌های شاخه‌های مختلف نظامی، سیاسی و اجرایی پ.ک.ک ترکیه بود که در مناطق کرد نشین شمال سوریه فعالیت می‌کنند. هم‌اکنون که گروه‌های تروریستی و داعش در سوریه نابود شده است. ترکیه انتظار سهمی در بازسازی این کشور دارد.
اما با شروع مبارزات صلح آمیز «بازگشت» فلسطینی‌ها، جنگ لفظی میان نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آغاز شد. اردوغان از سکوت غرب نسبت به کشتار هر روزه مردم فلسطین توسط ارتش اسرائیل به شدت انتقاد کرد و در 30 مارس سال جاری میلادی، در سخنرانی خود در کنگره حزب عدالت و توسعه اظهار داشت: آنانی که از حمله به عفرین دم می‌زنند، کشتار فلسطینی‌های بی‌گناه که در خاک خودشان تظاهرات می‌کنند را نمی‌بینند؟ و در ادامه اقدام اسرائیل را غیر انسانی خواند و اعلام کرد که از خواهران و برادران فلسطینی تا زمان پیروزی حمایت می‌کند. به دنبال تنش بین ترکیه و اسرائیل در ماه گذشته (16 فروردین 1397)، رادیو پیام اسرائیل اعلام کرد که آشتی تل‌آویو و آنکار یک اشتباه بود. بهتر است اسرائیل روابط خود را با قبرس و یونان که با دولت آنکارا روابط بحرانی دارند، گسترش دهد. روابط اسرائیل و یونان دوستانه است و خلبانان اسرائیلی در حریم هوایی یونان به تمرین مشغولند. از سویی تحلیل‌گران اسرائیلی معتقدند با آنکه هزینه صدور گاز اسرائیل به اروپا از طریق ترکیه ارزان‌تر است؛ اما از نظر سیاسی و دیپلماتیک بهتر است از طریق کشورهای یونان و قبرس به این امر مبادرت شود تا اردوغان یک فرصت اقتصادی خوب را به دلیل رویکردش نسبت به اسرائیل از دست دهد.
از سویی با نزدیک شدن به زمان رسمی انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، وزیر خارجه ترکیه تصمیم آمریکا درباره قدس را اشتباه دانست و خواستار مقاومت در برابر تصمیم آمریکا شد. پیشتر ترامپ به کشورهای مخالف تصمیم او در خصوص انتقال سفارت کشورش به قدس هشدار داد که کمک‌های مالی خود را به این کشور‌ها قطع می‌کند. نماینده آمریکا در سازمان ملل ضمن اعلام این مطلب اظهار داشت که این کشور‌ها صد‌ها میلیون و حتی بیلیون‌ها دلار از ما دریافت می‌کنند و علیه ما در سازمان ملل رای می‌دهند. ترکیه در خصوص نشست سازمان ملل گفت که آمریکا با به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل خودش را منزوی کرده است. وزیر خارجه ترکیه نیز اظهار داشت که اگر هیچ کس از فلسطین دفاع نکند و در قبال قدس ساکت باشد ترکیه آرام نمى‌نشیند و به دفاع از این 2 مسئله ادامه خواهد داد.
با آنکه روابط آنکارا و تل‌آویو نوسانات زیادی داشته است، در حال حاضر به نظر می‌رسد که از سرگیری مجدد روابط بین آن‌ها که از سال 2016 شروع شده است، تاکنون چندان طیف گسترده‌ای نداشته است. به گفته برخی از منتقدان صهیونیستی، ترکیه نه‌تنها برای استحکام روابط خود با اسرائیل هیچ تلاشی نکرده است، بلکه در بسیاری از موارد سران آن کشور را مورد انتقاد شدید قرار داده است. به هر ترتیب، در حال حاضر رویکرد ترکیه نسبت به مسأله قدس و فلسطین، رویکردی منصفانه است و بر خلاف کشورهای عرب مدعی در منطقه از فلسطین و مردم مظلوم آن در قبال زیاده‌خواهی‌های اسرائیل و آمریکا به وضوح حمایت کرده است.
انتهای پیام/ 431
