حفظ ایمنی سربازان؛ از «رخش» تا «براق»

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس ـ رحیم محمدی؛ نفربر زره‌پوش نوعی خودروی زرهی جنگی است که برای حمل و نقل سربازان در میدان جنگ و در مواردی برای امور انتظامی مانند مرزبانی به کار می‌رود و معمولاً تنها به مسلسل مسلح است؛ اما ممکن است به سلاح‌هایی همانند موشک ضد تانک هدایت‌شونده (ATGM) یا خمپاره‌انداز هم مجهز باشد. در واقع نفربر‌ها برخلاف تانک‌ها و خودرو‌های جنگی پیاده‌نظام برای جنگ مستقیم طراحی نشده‌اند؛ بلکه برای حمل ایمن نیرو‌های نظامی به خط مقدم نبرد ساخته شده‌اند و سلاح آن‌ها برای دفاع از خود است و در انواع چرخ‌دار و شنی‌دار ساخته می‌شوند.

 

همچنین باید گفت که زره نفربر‌ها با لایه نازکی از فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شوند که در مقابل آتش سلاح‌های سبک و بیشتر ترکش‌ها مقاومت کامل دارد.

 

حال با توجه به این موضوع در اینجا با معرفی چهار مدل از نفربر‌های زرهی ساخت صنایع دفاعی کشورمان، مروری اجمالی بر آن‌ها خواهیم داشت.

 

نام یک نفربر زرهی شنی‌دار فوق سبک ساخت وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران است که در سوم مهر 91 رونمایی شد و با داشتن ویژگی‌هایی از جمله تحرک و چابکی، سادگی طرح و سهولت اپراتوری، قابلیت استقرار جنگ افزار و سیستم تعلیق مستقل برای هر چرخ، دریچه‌های تیربار در طرفین خودرو، سرعت و قدرت مناسب، می‌تواند در تحرک عملیاتی نیرو‌های مسلح ایران نقش مؤثری ایفا کند.

 

این نفربر زرهی دارای تیربار 14.5 میلیمتری مستقر در برجک متحرک است و قابلیت حمل دستکم 8 سرباز را دارد. علاوه بر این انواع سامانه‎های مخابراتی بومی نیز در آن به کار گرفته شده تا این خودروی چابک برای ایفای صحیح نقش خود، ارتباط دائمی و امنی با واحد فرماندهی داشته باشد. این خودرو با وجود برخورداری از زره قوی سرعت بالاتری نسبت به بسیاری از نفربر‌های دیگر دارد.

 

 

پنجره‎ها و منافذ کوچک برای استفاده توسط سربازان جهت مشاهده و شلیک به اطراف تعبیه شده و با توجه به محل ورود و خروج نفرات از پشت آن حفاظت مناسبی برای سربازان به وجود می‎آید. از سوی دیگر این خودروی زرهی دارای قابلیت تحرک برای هر 4 چرخ بوده و وزن آن در حدود 8 تا 10 تن قابل تخمین است.

 

البته این خودروی زرهی به دلیل ضعیف بودن بدنه و نوع کاربری آن تنها قابلیت استفاده در مرزبانی ناجا را دارد بدین معنی که برای استفاده در یگان‌های عملیاتی ارتش و سپاه کارآیی ندارد.

 

 

نفربر زرهی 4×4 رخش، یک خودروی زره پوش با قابلیت حمل 8 نفر است که توسط وزرات دفاع در در مجتمع شهید کلاهدوز ساخته و توسعه یافته که در سال 1384 رونمایی شد.

 

در خودروی رخش از یک موتور 4 سیلندر 155 اسب بخاری MAN D0824 09 استفاده شده که با سوخت یورو 2 کار می‌کند و با توجه به ابعاد و وزن خودرو می‌تواند به سرعتی معادل 100 کیلومتر بر ساعت برسد.

 

این نفربر تاکنون با مسلسل دوشکا، تیربار سنگین 14.5، توپ 23 م.م دیده شده است. در نمونه‌های صادراتی کمی تغییرات با توجه به درخواست خریدار صورت گرفته که می‌توان به ارتفاع و حفاظ تیرانداز اشاره کرد.

 

در داخل این خودرو فضای کافی برای هشت نیرو و تجهیزات موجود است. همچنین حفاظ زرهی رخش (بدون حفاظ خارجی) می‌تواند در برابر گلوله‌های کالیبر 30 مقاومت کند. علاوه بر این همانند «طلاییه» دریچه‌هایی برای شلیک نیرو‌ها از داخل آن تعبیه شده که بتوانند به بیرون تیراندازی کنند.

 

 

از دیگر مشخصات این نفربر می‌توان به دارا بودن نارنجک‌های دودزا، سیستم محافظت ش.م.ر. و زره اضافی سرامیکی برای دفاع در مقابل گلوله‌های کالیبر 14.5 میلیمتری اشاره کرد. همچنین این نفربر سه در دارد که در کناره‌ها و عقب تعبیه شده تا ورود و خروج نیرو‌ها آسان‌تر شود.

 

نفربر زرهی و چرخدار سریر از یک تیربار 14.5 میلمتری مستقر در برجک متحرک استفاده کرده و قابلیت حمل 8 سرباز را دارد. انواع سامانه‌های مخابراتی بومی در آن بکار گرفته شده تا این خودروی چابک برای ایفای صحیح نقش خود ارتباط دائمی و امنی با واحد فرماندهی داشته باشد.

 

 

«سریر» با برخوداری از زره قوی و منافذ کوچک برای استفاده در شلیک‌های سربازان، از سرعت بالاتری نسبت به نفربر‌های دیگر برخوردار است و با توجه به محل ورود و خروج نفرات که در پشت آن پیش بینی شده، حفاظت مناسبی را برای سربازان به وجود می‌آورد.

 

 

«بُراق» مدل ایرانی نفربر زرهی بی‌ام‌پی1 است که توسط سازمان صنایع دفاع ایران تحت لیسانس سازنده چینی نفربر تایپ-86 در چندین مدل از جمله نفربر، خودرو رزمی پیاده‌نظام و خمپاره‌انداز تولید شده است.

 

تایپ-86 با نام صادراتی WZ-501 کپی چینی زره‌پوش معروف تولید شوروی سابق بی‌ام‌پی 1 است که در سال 1966 به عنوان اولین خودرو رزمی پیاده‌ نظام ارتش سرخ وارد این خدمت نظامی در این ارتش شد.

 

تولید مدل چینی این نفربر از سال 1986 و تولید مدل ایرانی از سال 1997 بر اساس سفارش سال 1996 آغاز شد و تا سال 2010 حدود 250 دستگاه از آن ساخته شد. این نفربر از موتور دیزلی بی‌اف8ال (BF۸L) استفاده می‌کند که یک موتور آلمانی است و احتمالاً از خط تولید چین خریداری شده‌است.

 

تفاوت اصلی براق با بی‌ام‌پی1 و تایپ86 استفاده از مسلسل به جای توپ جنگی به عنوان سلاح اصلی است که قدرت نبرد مستقیم آن را کاهش داده و در نتیجه آن را در رده نفربر‌های زرهی جای می‌دهد. البته یکی از مدل‌های براق از برجک بی‌ام‌پی2 استفاده می‌کند که به توپ 30 میلی‌متری مجهز است.

 

 

بی‌ام‌پی1 و تایپ86 از توپ جنگی 73 میلی‌متری به عنوان سلاح اصلی و موشک مالیوتکا (پیکان سرخ در تایپ-86) به عنوان سلاح ضدتانک بهره می‌برند، اما مدل اصلی براق به تیربار سنگین 12.7 م‌م دوشکا مجهز است.

 

تفاوت اصلی تایپ-86 با بی‌ام‌پی1 در کاهش وزن و افزایش حداکثری سرعت آن بر روی جاده‌ است. براق بر اساس مدل WZ-503 تایپ-86 ساخته شده که ارتفاع بیشتری داشته و فاقد برجک است.

 

این نفربر زرهی 13 تُنی دارای سه نفر خدمه شامل فرمانده، راننده و مسلسل‌چی است و می‌تواند تا هشت سرباز دیگر را نیز در خود جای دهد.

 

انتهای پیام/ 231