گروه حماسه و جهاد دفاع پرس - مریم مجتهدزاده رییس سازمان نشر آثار و ارزش‌های مشارکت زنان در دفاع مقدس یادداشتی اختصاصی به مناسبت هفته عفاف و حجاب در اختیار خبرگزاری دفاع مقدس قرار داده است که در ادامه می‌خوانید:
صحبتم را با دو مقدمه آغاز می‌کنم؛ ابتدا در زمینه موضوع اصلی بحث یعنی حجاب و عفاف، که به عنوان دو ارزش برجسته، در جوامع انسانی مطرح است.
این دو واژه به دلیل همراهی با یکدیگر، گاهی هم معنا تلقی می‌شوند، ولی با جست‌وجو در فرهنگ‌های گوناگون لغت، این حقیقت آشکار می‌شود که حجاب و عفاف، دو معنای مجزا و متفاوت از هم دارد.
این نکته مهم است که «حجاب»، امری ظاهری و با جسم در ارتباط است. اگرچه این پوشش، از عقاید و باورهای درونی افراد سرچشمه می‌گیرد، ولی ظهور آن به صورت مادی و طبیعی است. در مقابل، عفاف امری درونی است که انسان را از گناه باز می‌دارد بنابر این حفظ چشم، گوش، قلب و همه اعضا و جوارح از هر گونه خطا و گناه، عفاف است که حاصل این عفت و حجاب درونی، پوشش ظاهری است.
به تعبیری، حجاب، میوه عفاف و عفاف، ریشه حجاب است و اگرچه تجلی اساسی آن به دلیل نقش محوری زنان در تربیت جامعه متوجه این قشر است اما قطعا بروز و ظهور حجاب و عفاف به هر دو جنس یعنی زنان و مردان برمی‌گردد.
مقدمه دوم بحث تعریف از آینده پژوهی و ضرورت پرداختن به موضوع حجاب و عفاف با بهره‌گیری از این علم است. همانطور که می‌دانیم، آینده‌پژوهی (Futures studies) شامل مجموعه تلاش‌هایی است که با جستجوی منابع، الگوها و عوامل تغییر یا ثبات، با بهره‌گیری از طیف وسیعی از روش‌ها به تجسّم آینده‌های بالقوه و برنامه‌ریزی و با گمانه‌زنی‌های نظام‌مند و خردورزانه، برای آنها می‌پردازد و بازتاب چگونگی زایش واقعیت فردا از دل تغییر یا ثبات امروز و با مطالعه گذشته است.
از سوی دیگر جوانان که آینده ساز فردای جامعه هستند، به مدل و الگو نیازمندند. آنها باید بدانند بر اساس چه الگو و روشی رفتار کنند هر چه الگوهای معرفی شده به جوانان کامل‌تر، سالم‌تر، جامع‌تر و دست‌یافتنی‌تر باشد، امکان موفقیت بیشتر است. سیر تحول و فرهنگ سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی، مجموعه مولفه‌های فرهنگی اسلامی و ایرانی ظرفیت بسیار خوبی در ارائه الگوهای مثبت و موثر در جامعه بشمار می‌آید.
یکی از ابزارهای جنگ نرم دشمن این است که انسان ها را از گذشته‌شان جدا بکند و این بزرگترین خطر است.
بنابراین در حوزه مطالعات آینده پژوهی عفاف و حجاب نیازمند یک گذشته پژوهی قوی هستیم. بزرگترین تهدید از جانب قدرت‌های بزرگ این است که جامعه از گذشته‌اش جدا شود. در این صورت یعنی جامعه‌ای که از گذشته‌اش جدا شود دیگر نمی‌تواند آینده پژوه شود.
بررسی وصایای شهدای عزیز و سبک زندگی دوران دفاع مقدس مطالعه ارزشمندی از گذشته‌ای نه چندان دور را نشان می‌دهد که می‌تواند شیوه عملی قابل ارائه برای نسل کنونی و حتی آینده باشد. مثلا یکی از پیام‌های متعارف در وصایای شهدا مقایسه قداست سیاهی چادر و حجاب زنان با خون شهید بود.
مفاهیم مختلفی در این زمینه قابل استخراج است؛ بعضی مفاهیم ما را آماده می‌کند و برخی مفاهیم راه را نشان می‌دهد و برخی مفاهیم ما را وارد عرصه تلاش می‌کند. در معانی قرآنی پایه نگرش برای جنگ و جهاد بیشتر متناظر به ظرفیت های نرم فرهنگی، هویتی است که پشتوانه و حمایت زندگی آینده تلقی می‌شود.
در آینده پژوهی حجاب و عفاف مفهوم تحول، تغییر و پویایی متصور است نه ایستایی و جمود فکری. وقتی مقام معظم رهبری فرایند تمدن نوین اسلامی را مطرح می‌فرمایند و تحقق آن را منوط به حضور افراد و بویژه جوانان پرتلاش و متدین می‌دانند؛ هوشمندی و تدبیر جوانان و بخصوص دختران عفیف و باحجاب نقش و تاثیر عمیق‌تری می‌توانند در این راستا داشته باشند.
بنا به بیان علمای دین و صاحبنظران انقلاب در اذعان نقش بی‌بدیل زنان، همانطور که مادر خانواده رزمنده و بسیجی تربیت می‌کرد، زنان عفیفه و باحیا قطعا در ترسیم جامعه سالم و عاری از آسیب موثر در آینده نیز خواهند بود.
ما امروز در شرایط پارادوکس فرصت و تهدید هستیم. آینده پژوهان می‌گویند اگر قدر فرصت‌های موجود را ندانیم به تهدید تبدیل می‌شود. بنابراین علاوه بر گذشته پژوهی ضرورت دارد شرایط و وضعیت فعلی را مورد ارزیابی قرار گیرد؛ حال پژوهی در حوزه عفاف و حجاب به ما هوشمندی می‌دهد و کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی در جهت آینده را اصولی‌تر طراحی و اجرا کنیم.
رویش‌های جوانان، فرصت‌های امروز جامعه به شمار می‌رود، شهدای مدافع‌حرم نمونه بارز این رویش‌های انقلابی و معنوی هستند. یکی از مباحث مهم جامعه امروز تاکید بر خانواده به عنوان بنیانگذار نهاد جامعه‌پذیر است و فراموش نکنیم که دامان پر مهر مادران و خواهران متدین و فهیم، مربی اصلی این قدسیان هستند، این موضوع را باید قدر بدانیم.
تعریف عملی از حجاب و عفاف با امنیت فرهنگی ما کاملا مرتبط است. حجاب و عفاف و مهم‌تر از آن حیا، در حقیقت توانایی جامعه اعم از مرد و زن در حفظ و تداوم ماهیت و هویت و شخصیت جامعه در برابر شرایط سخت متغیرها و وجود تهدیدهای احتمالی و واقعی است.
مسوولان فرهنگی باید طوری سیاستگذاری کنند که برنامه‌ها در جهت ترویج باورهای دینی و هویت ملی باشد تا توانایی و ظرفیت مردم را برای اینکه بتوانند از وضعیت های امروز و فرداشان دفاع کنند؛ و در برابر تبلیغات نامناسب و خارج از شئون اجتماعی، ایستادگی کنند، بالا ببریم. از سوی دیگر در ارائه برنامه سبک زندگی به فرزندان خود طوری عمل کنیم که به هویت و ارزش های بومی خود افتخار کنند. همچنین باید در همه برنامه‌ها به داشتن خانواده مسلمان اصیل با همه ظرفیت های تربیتی و اخلاقی فکر کنیم.
اگر در کنار آگاهی بخشی به جوانان فرصت بدهیم تا انتقاد کنند؛ خودشان مدافع حجاب و عفاف در جامعه خواهند بود؛ اصلا تقویت رویکرد انتقادی در جامعه، سناریوی مطلوب را برای ما تعریف می‌کند. صیانت از امنیت فرهنگی توسط خود مردم حاصل این رویکرد است. چنانچه در دفاع مقدس دنیا اعتراف کرد که خانواده‌های ایرانی پیروز میدان بودند و این پیروزی فقط به نیروهای مبارز و نظامی منحصر نمی‌شد.
منظور از رویکرد انتقادی یعنی پذیرش مشروط و نفی مشروط. ما آنان را بپذیریم مشروط بر اینکه ما را باور کنند و ما را بپذیرند.
در پایان عرض می‌کنم که ما در این کشور به مدیریت آینده پرداز نیاز داریم؛ مدیریتی با آینده پژوهی، خلاقیت و نوآوری و با مهارتهایی که حرکت به سوی جلو دارد، امام خمینی (ره) تاکید داشتند که آینده ما در جهان اسلام و در جهان این است که بتوانیم عدالت را برقرار کنیم. در کنار مدیریت آینده‌پرداز، ما نیاز به مدیریت جهادی داریم. مدیریتی مسلح به مولفه‌های کیفی و قابل تحرک، قابل رشد، اخلاقی و ارزشی که سرانجام به رفتار عادلانه، مسوولانه، عفیفانه، ایثارگرایانه و اخلاق مدارانه از جنس انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی منتهی شود. چشم انداز این مدل تربیت نسلی پرتلاش و هوشمند در جهت فرآیند تحقق تمدن نوین اسلامی است.
انتهای پیام/ 131
