به گزارش خبرنگار دفاع پرس از خرم‌آباد، دفاع مقدس با تمام فراز‌ها و فرودهایش، بخش عظیمی از تاریخ حماسی انقلاب اسلامی ایران است. حضور رزمندگان و نیرو‌هایی از همه اقشار و گرو‌های مختلف جامعه به رهبری حکیمانه امام خمینی (ره) در این عرصه، دلیل ریشه داشتن دفاع مقدس در باور‌های دینی و ملی ما است که به نوبه خود، تداعی‌گر حادثه پرشور عاشوراست.
مردم سلحشور و ولایت‌مدار لرستان نیز با اهدا بیش از ۶۳۰۰ شهید والامقام، سهم عظیمی را در این وادی عاشقانه دفاع از ارزش‌ها به خود اختصاص دادند که در این میان عملیات «کربلای ۴» که با رمز «یا محمد رسول‌الله (ص)» در تاریخ ۶۵/۱۰/۰۳ شروع شد، با اینکه جلوه‌گاه رشادت‌ها و ایثارگری‌های همه رزمندگان بود، اما نقش نیروهای لرستانی در آن برجستگی و نمود والاتری داشت.
- محدوده جغرافیایی منطقه عملیات
منطقه عملیات «کربلای ۴»، به جنوب غربی ایران و شرق شهر مهم و استراتزیک «بصره» که به منطقه عملیاتی «شلمچه» معروف است، محدود می‌شود که تقریباً نزدیک‌ترین محور مواصلاتی به این شهر است. حدود این منطقه از شمال به آب گرفتگی جنوب «زید»، از شرق به دژ مرزی ایران و عراق و همچنین «خرمشهر»، از جنوب به رودخانه «اروند» و «اروند صغیر» و از غرب به کانال «زوجی» و شهر‌های «تنومه» و «الحارثه» است.
- اهداف عملیات
انهدام نیروهای دشمن در منطقه عملیاتی غرب اروند، افزایش فشار به حامیان جهانی و منطقه‌ای عراق، به‌دست آوردن موقعیت برتر سیاسی – نظامی، پاسخگویی به شرارت‌های دشمن در حمله به مناطق مسکونی و صنعتی، تصرف مواضع حساس و از تیررس خارج کردن شهر‌های «آبادان» و «خرمشهر»، نزدیک شدن به شهر «بصره» و تأسیسات و بنادر و مراکز حساس منطقه، تصرف «ابوالخطیب» و محاصره نیروهای مستقر در شبه جزیره «فاو» و تهدید «بصره» از جنوب، از مهمترین اهداف عملیات «کربلای ۴» بود.
- دلایل عدم موفقیت عملیات
دشمن توسط عامل نفوذی، نسبت به عملیات «کربلای ۴» کاملاً توجیه شده بود. در این عملیات نیروهای خودی فقط در جزیره «سهیل» قطعه «ام‌الرصاص»، «ام‌البانی»، «بلجانی» و پنج ضلعی «شلمچه» نفوذ داشتند که علت اصلی این امر آگاهی دشمن از حمله نیروهای ایران بود. دشمن علاوه بر اطلاعاتی که از سوی آمریکا در اختیارش گذشته شده بود، با هوشیاری کامل و استفاده از تاکتیک‌های ضدغواص و شناور، مانع انجام عملیات شده بود و در شب عملیات با استفاده از منور‌هایی که توسط هواپیما‌ها پرتاپ می‌کرد (فیلر) و اجرای چند مورد بمباران کنار نهر عریض و اجرای آتش مؤثر بر روی رودخانه «اروند»، سازمان نیروهای غواص و موج دوم و سوم را به هم زد و اجرای عملیات را مختل کرد.
- نقش لشکر ۵۷ در عملیات «کربلای ۴»
نیروهای لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) سپاه لرستان در اواخر آبان‌ماه سال ۱۳۶۵ از اسلام‌آباد به پادگان «شفیع‌خانی» فرا خوانده شدند تا در این عملیات شرکت کنند. محور لشکر ۵۷ یکی از سخت‌ترین محور‌های عملیاتی منطقه «کربلای ۴» بود، قبل از آن، تحرکات سپاه و ارتش در این محور به شکست انجامیده بود، چون عراق علاوه بر اینکه موانع بسیار سختی را در این محور به‌کار گرفته بود، از زبده‌ترین نیروهایش نیز در آن‌جا استفاده می‌کرد، نیرو‌هایی مثل سپاه سوم، هفتم و گارد ریاست جمهوری.
گردان انبیاء از لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) به فرماندهی «ولی‌الله میرهاشمی» به‌عنوان اولین گردان خط شکن، بعد از باز شدن معبر و ایجاد رخنه توسط لشکر ۱۹ از شمال وارد پنج ضلعی شده و در امتداد جاده و کانال ضمن انهدام نیرو‌ها و امکانات دشمن، پیشروی کرد. در واقع گردان انبیاء طبق طرح از پیش تعیین شده در مسیر قرار گرفت و توانست از موقعیت به خوبی استفاده و اهداف خود را تصرف کند.
در ادامه، گردان «ثارالله» به فرماندهی «حمید خداشناس»، چون بعد از شروع عملیات و پشت سر گردان «انبیاء» وارد عمل شده بود و به دلیل حجم آتش سبک و سنگین دشمن، نتوانست طبق طرح مانور عمل کند، این گردان در مسیر اصلی قرار نگرفت و مسیر گردان «انبیاء» را در کنار کانال اصلی ادامه داد. بعد از عبور از روی کانال دو جداره به سمت راست تا پل سوم پیش رفت. ضمن پاکسازی منطقه سعی در تثبیت مواضع خود در پشت کانال زوجی را داشت که بعد از مدتی بنا به دستور برمی‌گردد.
گردان «محبین» به فرماندهی «علی‌مردان آزادبخت» به‌عنوان سومین گردان پشت سر گردان‌های «انبیاء» و «ثارالله» حرکت کرد و به انتهای خط حد گردان «انبیاء» یعنی آخر کانال و اول هلالی‌ها رسید و طی درگیری بسیار دشوار، هلالی اول را تصرف کرد. در آن هنگام گردان‌های «محرم» و «ابوذر»، پشت سر گردان «محبین» وارد منطقه شدند. گردان «محرم» نیز جهت پاکسازی و تصرف هلالی دوم جاده در حال پیشروی بودند.
به‌رغم تصرف اهداف توسط لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) به علت عدم موفقیت یگان‌ها در چپ و راست و آتش شدید دشمن از طرفین رو به رو بر روی مناطق تصرف شده توسط نیروهای این لشکر در ساعت ۶:۱۰ صبح از طرف قرارگاه نجف به فرماندهی لشکر ۵۷ دستور توقف و ترک ادامه عملیات صادر شد.
عملیات موفق «کربلا ۵» از دل «کربلای ۴» بیرون آمد
پیروزی در نبرد‌ها به عوامل گوناگونی ارتباط دارد. در عملیات «کربلای ۴» علاوه بر هوشیاری دشمن، پیچیدگی جغرافیایی منطقه دلیل اصلی عدم‌الفتح بود، اجرای عملیات «کربلای ۴» در مرحله اول با توجه به موانع موجود در همان ساعت‌های اولیه متوقف شد. در این عملیات از ۲۶۰ گردان عملیاتی سپاهیان حضرت محمد (ص)، تنها ۴۰ گردان وارد عمل شده بودند.
تدبیر و قدرت فرماندهی جنگ سبب شد، در حداقل زمان ممکن، عملیات «کربلای ۴» متوقف و عملیات گسترده «کربلا ۵» در کمتر از ۲ هفته با غافلگیری کامل عراق انجام شود؛ بنابراین عملیات موفق و سرنوشت‌ساز «کربلا ۵» از دل «کربلای ۴» بیرون آمد.
برخلاف تبلیغات برخی رسانه‌های خارجی، آمار شهدای عملیات «کربلای ۴» به استناد اسناد موجود، کمتر از ۱۰۰۰ نفر است که تقریباً ۹۰ تن از این شهدا از رزمندگان لرستانی بودند.
- نقل قول‌ها
«مارشال عبدالحلیم ابوغزاله» وزیر دفاع پیشین مصر در کتاب «جنگ عراق و ایران» عملیات «کربلای ۴» را بدترین عملیات این جنگ از نظر سازماندهی و طراحی مانور خوانده و آن را به «حمله پیادگان مأیوس و ناامید انگلیس و فرانسه و آلمان علیه نیروهای سنگرگرفته یکدیگر در کانال‌ها و مواضع دفاعی مجهز به تجهیزات پیشرفته در جنگ جهانی اول» تشبیه کرده است.
سرلشکر «محسن رضایی» فرمانده سپاه در دوران دفاع مقدس در رابطه با نقش لرستان در عملیات «کربلا ۵» گفته است: در عملیات «کربلای ۴» بهترین شناسایی را لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) لرستان انجام داد و نشان داد که دروازه‌ای که وارد «بصره» می‌شود، می‌توان از در «مینو» آبادان و خرمشهر وارد شویم که بین آب‌گرفتگی پنج‌ضلعی و شلمچه یک کانال بود که پشت سر مواضع عراقی قرار داشت و هر کسی که داخل این کانال می‌رفت تا خود اروندرود می‌توانست برود، حتی می‌شد از آن‌جا نیز عبور کند و وارد جنوب «بصره» شود.
وی در ادامه نقل کرده است: در عملیات «کربلا ۵» نیز لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) مؤثر عمل کرد، به‌طوری‌که در شب عملیات، نیروهای این لشکر مسیر را به لشکر‌های دیگر نشان می‌دادند. در مراحل بعد نیز که پاتک‌های دشمن شروع شد، لشکر ۵۷ در تثبیت خط «کربلا ۵» خیلی مؤثر بود و «کربلا ۵» زمانی انجام شد که از این دژ‌های مستحکم عبور کردیم به طوری‌که در تمام دنیا صدا کرد، چون ایران از مستحکم‌ترین خطوط دفاعی عراق عبور کرد و این طلسم را شکست.
فرمانده وقت سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس گفت: در عملیات «کربلای ۴» لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) لرستان با گردان‌ها و سازمان رزم خود آماده عملیات بود، بخشی از منطقه به لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) که در مهمترین بخش عملیات یعنی شکستن طلسم «شلمچه» بود داده شد، یکی از یگان‌های پیروز، لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) استان لرستان بود که این یگان خط را شکست و بیشتر از حد جلو رفته بود، این در حالی بود که یگان‌های دیگر هنوز از خاک‌ریز‌ها و سیم‌خاردار‌ها نتوانستند جلوتر بروند، با این وجود احساس خطر کردیم که اگر لشکر ۵۷ بیشتر از این جلو برود عقبی‌ها در خطر هستند و تعداد زیادی اسیر می‌دهیم.
- کشف اجساد غواصان ایرانی
در سال ۱۳۹۴، با گذشت ۳۰ سال از عملیات «کربلای ۴»، کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد که اجساد ۱۷۵ غواص ایرانی را که با دستان بسته به شهادت رسیده‌اند را در منطقه «ابوفلوس» عراق تفحص کرده است. سردار باقرزاده همچنین اعلام کرد که برخی از اجساد کشف شده دارای هیچ جراحتی نیستند و نیروهای بعثی آن‌ها را زنده به گور کرده‌اند. پیکر این غواصان به همراه ۱۰۰ رزمنده گمنام دیگر طی مراسمی در روز ۲۶ خردادماه سال ۱۳۹۴ در تهران و از میدان بهارستان تا معراج شهدا تشییع شدند.
اسامی تعدادی از شهدای لرستانی عملیات «کربلای ۴»
«مروت سگوند»، «احمد منتی»، «مبین ساکی»، «صید عباس میرعالی»، «میرزاعلی دریکوند»، «ایمان بابایی»، «هوشنگ نظری»، «یزد اله صادقی»، «سردار کرمی»، «احمد روستایی»، «ناصر موسیوند»، «محمدرضا زارع»، «نورعلی جعفرپور»، «داریوش گودرزی»، «علی‌رضا ترک»، «جمشید تندرو»، «کاظم کاوند»، «اله محمد گودرزی»، «تیمور گودرزی»، «جلال ابراهیمی» و «دوستعلی رومیانی».
گزارش: عصمت دهقانی
انتهای پیام/
