به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، کتاب «انگلیس و اشغال ایران در جنگ جهانی اول» نوشته «محمدقلی مجد» است که «مصطفی امیری» آن را به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب در ۶۰۰ صفحه به طور مفصل به نقش انگلیس در آتش افروزی علیه ایران و اشغال این کشور در جنگ جهانی اول پرداخته است.
«ایران در آستانه جنگ جهانی اول و انتخابات سال ۱۹۱۴ مجلس»، «سرآغاز تجاوزات نظامی به ایران»، «تصرف شمال ایران به دست روسیه (۱۹۱۷ ـ. ۱۹۱۵)»، «اشغال جنوب ایران به دست انگلیس (۱۹۱۸ ـ ۱۹۱۵)»، «انقلاب روسیه و خروج روس‌ها از ایران»، «پیش درآمد تهاجمات جدید بریتانیا ـ برخی مبادلات دیپلماتیک»، «تهاجم جدید انگلیس به ایران، ۱۹۱۸»، «مقاومت و شکست جنگلی ها»، «تهاجم تُرک‌ها به آذربایجان و فرار مسیحیان»، «روی کار آمدن کابینه دوم وثوق الدوله»، «یران، بازنده جنگ و صلح ـ دعاوی ایران در ورسای» و «کاهش جمعیت ایران، ۱۹۱۹ ـ ۱۹۱۴» از مباحث این کتاب است.
نویسنده در مقدمه کتاب خود آورده است:
«تاریخ ایران در جنگ جهانی اول همچون نقطه کوری می‌ماند که کمتر مطلبی در طول شصت سال اخیر درباره آن نوشته شده است. اکثر منابع فارسی موجود در این باره در طول دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ نوشته شده‌اند، و به همین دلیل بر منابع اولیه و اسناد خارج شده از طبقه بندی تکیه ندارند. کتاب‌های عالمانه‌ای نیز که در طول شصت سال اخیر درباره تاریخ ایران مدرن در ایالات متحده به چاپ رسیده‌اند. عملاً اشاره‌ای به این موضوع نکرده‌اند. چند کتابی هم که در طول دهه ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ نوشته شده‌اند اطلاعات قابل اعتنایی درباره مسایل نظامی و سیاسی به خواننده نمی‌دهند.
همینطور، کتاب‌هایی که در طول بیست سال گذشته منتشر شده‌اند مطلب چندانی درباره ایران در جنگ جهانی اول ندارند. کتاب‌هایی هم که در لندن به چاپ رسیده‌اند کمکی به بهبود این وضعیت نکرده‌اند. حتی کتاب‌هایی که اخیراً درباره خاورمیانه در طول جنگ جهانی اول منتشر شده‌اند، مطالب بسیار ناچیزی در ارتباط با ایران در جنگ جهانی اول دارند. احساسی که از خواندن کتاب‌های اخیر به خواننده دست می‌دهد این است که این جنگ عظیم تاثیر چندانی بر ایران نداشته است.
آخرین باری که تاریخ ایران در جنگ جهانی اول تا حدودی توجه محققان را به خود جلب کرد، نزدیک به چهل سال پیش بود که چند تن از مورخان انگلیسی با لو ایوانوویچ میروشنیکف، مورخ روس، در افتادند و در رد اظهاراتش مقالاتی نوشتند. حال که پس از سال‌ها به این واقعه می‌نگریم، برایمان قدری عجیب و مرموز می‌نماید.»
قسمتی از متن کتاب:
«پیش از پیاده شدن قوای انگلیس در بوشهر در نوامبر ۱۹۱۴، انگلیسی‌ها گروهی از سپاهیان هندی را برای محافظت از اتباع انگلیسی و خطوط تلگراف در این شهر مستقر ساخته بودند. با وجود این، آن‌ها بعد از اشغال ناصریه در عراق در ۲۵ جولای ۱۹۱۵، و پیش از شروع تهاجم جدیدشان در طول رود دجله و پیشروی به سوی بغداد، تصمیم گرفتند بندر بوشهر را تصرف کنند و نیرویی به سیستان در ایران بفرستند.
از آنجایی که خطری چاه‌های نفت را تهدید نمی‌کرد، می‌توان نتیجه گرفت که عملیات نظامی بعدی انگلیس در جنوب فقط در راستای تحقق قرارداد محرمانه مارس ۱۹۱۵ بین انگلیس و روس بر سر تقسیم ایران صورت می‌گرفت. علاوه بر این، روسیه نیز خود را برای حمله به شمال ایران آماده می‌کرد.
انگلیسی‌ها خیلی زود بهانه‌ای برای اعزام یک نیروی مهاجم دیگر به جنوب ایران پیدا کردند. در روز‌های ۱۲ و ۱۳ جولای ۱۹۱۵، تنگستانی‌های فارس به سربازان هندی که برای حفاظت از اتباع انگلیسی در بوشهر اعزام شده بودند حمله کردند.
«انگلیس و اشغال ایران در جنگ جهانی اول» در ۶۰۰ صفحه مصور به قلم «محمدقلی مجد» تالیف و به کوشش «مصطفی امیری» ترجمه شده است. این کتاب در سه هزار نسخه توسط «موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» منتشر شده است.
انتهای پیام/ 161
