راه نرفته ادبیات تبلیغی به سوی ادبیات تعقلی

«مرتضی سرهنگی» در خصوص ادبیات دفاع مقدس می‌نویسد: ادبیات دوران جنگ تحمیلی ادبیات تبلیغی بوده که بعد از جنگ این نوع ادبیات باید به سوی ادبیات تعلقی پیش می‌رفت که ادبیات دفاع مقدس ما این مسیر را به درستی طی نکرده است.
کد خبر: ۳۳۲۲۹۵
تاریخ انتشار: ۲۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۰۹:۴۹ - 10February 2019

راه نرفته ادبیات تبلیغی به سوی ادبیات تعقلیبه گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «مرتضی سرهنگی» از مهم‌ترین و پیشگامان ادبیات دفاع مقدس است. وی در نوشتاری تحت عنوان «ادبیات دفاع مقدس با چراغی که بالای سر ما روشن است» به دلایل پرداختن به ادبیات دفاع مقدس و تولید محتوا در این زمینه پرداخته است.

این نوشتار پیش از این در ششمین شماره نشریه «سرو» چاپ شده است.

قیمت تمام شده جنگ

«بعد از جنگ‌ها نوشتن یک سنت است. جنگ‌ها که تمام می‌شود می‌نویسند آن چه که دیده‌اند و آنچه که بر سرشان آمده است. همه جای دنیا مراکزی درست می‌شود برای گردآوری و تدوین این خاطرات. خاطرات همسران و کودکان را همین گونه و همه این‌ها را میانگین گرفته و به ما می‌گویند که این چراغی که بالای سر ما روشن است برای ما چند تمام شده و این قیمت تمام شده جنگ است.

این کتاب ها هستند که قیمت تمام شده جنگ را مشخص می‌کنند. برای ما قیمت تمام شده جنگ هنوز درنیامده است. اگر دربیاید آن وقت ما می‌فهمیم با بازمانده‌های جنگ چگونه باید رفتار کنیم، با کشور چگونه باید رفتار کنیم. ما بدهکاریم...

سرباز دیر به گذشته‌اش برمی‌گردد، برای اینکه سختی های زیادی کشیده است. در جنگ‌های دفاعی مثل جنگ ما وقتی جنگ طولانی می‌شود مقاومت مردان در خطوط نبرد مستلزم مقاومت زن‌هاست در پشت جبهه. اگر زن‌ها در پشت جبهه استقامت نکنند مردان در خطوط نبرد نمی‌توانند موفق بشوند. صدام از مادران ایرانی شکست خورد، ما توپ و تانکی نداشتیم. ما 35 هزار دانش‌آموز شهید داریم. ساکشان را مادران بستند. در جنگ‌های دفاعی دیگر کسی بچه نیست، کسی بزرگ نیست، پیر نیست.

روس ها از 50 میلیون قربانی جنگ جهانی دوم تقریبا 25 میلیون قربانی داده‌اند و جنگ، سربازان و هر نشانه‌ای از آن را می‌پرستند، برای اینکه برای مردم‌شان قیمت تمام شده جنگ را درآورده‌اند. نظام رسانه‌ای ما هنوز به این بلوغ نرسیده است. جنگ های دفاع همانگونه که فرماندهان خودش را پیدا می‌کند، نویسنده خودش را هم پیدا می‌کند. کتاب خاطرات نزدیکترین متن به جنگ است. همه جنگ ها هم در یک روز معین شروع و در یک روز و ساعت معینی هم تمام می شوند، اما دامنه مطالعاتی آنها تا قرن ها ادامه پیدا می کند.

درباره جنگ ما حدود 12 هزار عنوان کتاب منتشر شده داریم که درباره هیچ واقعه‌ای در ایران این تعداد کتاب منتشر نشده است. اگر این‌ها در سبد مطالعاتی خانواده بیاید و خوانده شود آن وقت قیمت تمام شده جنگ را درمی‌آورد آن وقت ما خاطر جمع می‌شویم که در این مملکت چکار باید بکنیم. ما در جنگ یا دچار دوربینی یا نزدیک‌بینی هستیم، دچار واقع بینی نیستیم. کتاب خاطرات ما را به سوی واقع بینی درباره جنگ می‌برد.

جنگ 2 دستور زبان دارد؛ دستور زبان تبلیغی است که متعلق به عصر جنگ است ـ که همین گونه هم باید باشد ـ دستور زبان شورانگیز حماسی پر از مارش. بعد از جنگ دستور زبان تعقلی است، تبلیغ با تعقل تفاوت دارد، ما چه بخواهیم و چه نخواهیم در تبلیغ با مبالغه روبه‌رو هستیم. نظام رسانه‌ای ما از دستور زبان تبلیغی به طرف دستور زبان تعقلی نچرخیده است.

با خاطرات زنان، صدای جنگ بلندتر شنیده می‌شود. زن مظهر زندگی و جنگ ضد زندگی است. این 2 وقتی مقابل هم قرار می‌گیرند خود به خود درام شکل می‌گیرد. در این شرایط به جنگی که ضد زندگی است معنای زندگی می‌دهیم. جنگ می‌آید که زندگی را از شما بگیرد اما به جنگ می‌گوییم که ما نه تنها زندگی خود را به تو نمی‌دهیم که یک زندگی جدید را می‌خواهیم آغاز کنیم و این تحقیر جنگ است.

وقتی شما جنگ را تحقیر می‌کنید به جنگ غلبه خواهید کرد. امام (ره) جنگ و صدام را از همان ابتدا تحقیر کردند. حدود 50 هزار آزاده داریم که بازگشته‌اند، نزدیک 10 میلیون نامه بین اینها و خانواده‌هایشان رد و بدل شده و الان هیچ کس صاحب این نامه‌ها نیست، هیچ سازمانی و هیچ ارگانی. چه چیزی می‌خواهید که در این 10 میلیون نامه نتوانید پیدا کنید.»

انتهای پیام/161

نظر شما
پربیننده ها