به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با اعلام فرخوان پنجمین دوره جایزه فیروزه، تولیدکنندگان کالاهای فرهنگی داخلی با در نظر داشتن ارزش‌ها و مولفه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی برای حضور در این جایزه دعوت شده‌اند. این جایزه که زمستان هر سال توسط معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود، در صدد است گامی در راستای رونق تولید کالای فرهنگی داخلی و حمایت و تشویق ایده‌های نو بردارد.
یکی از بخش‌های مهم جایزه فیروزه، بخش اسباب‌بازی است که مخاطب اصلی آن کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها هستند. از آن‌جا که در معرفی و شکل‌گیری هویت فرهنگی، نسل جوان در اولویت اهمیت قرار می‌گیرد، آموزش در این حوزه نقش پررنگی پیدا می‌کند و لازمه‌ی آموزش در درجه‌ی نخست، معرفی صحیح میراث فرهنگی است. کودکان جهان پیرامون خود را به‌وسیله‌ی بازی می‌شناسند و اسباب‌بازی‌ها ابزار شناختی هستند که می‌توانند معرف و سازنده‌ی هویت فرهنگی آن‌ها باشند.
امیر سهرابی، طراح و مدیر اولین موزه‌ی اسباب‌بازی ایرانی یعنی خانه موزه عروسک و اسباب‌بازی کاشان، معتقد است به هویت فرهنگی باید از زاویه‌ی هویت ملی نگاه کرد و از این زاویه با تنوع بومی بسیار بالایی روبه‌رو هستیم و اظهار داشت: با توجه به این‌که در ایران پتانسیل‌های بومی متنوعی داریم، شکل‌گیری هویت ملی باید از حوزه‌های بومی شروع شود. به این معنا که معرفی هویت فرهنگی کودکان در هر منطقه با ادبیات و المان‌های بومی همان منطقه صورت بگیرد. به‌این ترتیب کودکان با زبان خودشان هویت بومی خود را می‌سازند.
سهرابی با اشاره به نقش موثر کودکان در شکل‌دهی به هویت فرهنگی گفت: در حال حاضر به سرمایه‌گذاری روی ساخت هویت فرهنگی توسط خود کودکان کمتر پرداخته می‌شود. این در حالی است که بچه‌ها باید تکه‌ای از پازل ساخت هویت فرهنگی باشند. این نکته به‌ويژه آن‌جا که سخن از بوم‌های مختلف است، پررنگ‌تر می‌شود و نباید کودکان را صرفا تبدیل به مصرف‌کننده‌ی کالاهایی کرد که از تهران صادر می‌شود.
مدیر اولین موزه‌ی اسباب‌بازی ایرانی شناسایی و تقویت ظرفیت‌های بومی تولید کالاهای فرهنگی را گام موثری در این زمینه دانست و افزود: برای ساخت هویت فرهنگی ما باید به رنگ و بوهای فرهنگ بومی هم فکر کنیم. لازم است به تولیدکننده‌ای که در زادگاه خود با ادامه‌دار کردن روند تولید کالاهای فرهنگی بومی به احیای فرهنگ بومی می‌پردازد، انگیزه دهیم. آن اسباب‌بازی‌سازی که در بیرجند، از میان لرهای بختیاری یا هر جای دیگری نقشی در حفظ میراث فرهنگی ایفا می‌کند، با وسیع‌تر شدن بازار دلگرم می‌شود.
سهرابی که خود از پژوهش در زمینه‌ی اسباب‌بازی‌های ملی شروع به فعالیت در این حوزه فرهنگی کرده، به جریان هویت‌سازی از طریق معرفی اسباب‌بازی‌ها امیداوار است و خاطرنشان کرد: به جرات می‌توان ادعا کرد در زمینه‌ی زنده نگاه داشتن آن بخش از فرهنگ ملی که به اسباب‌بازی‌ها مربوط می‌شود، عملکرد درجه یکی داشتیم و ایران در این حوزه رتبه اول را دارد. اگر روند رسیدن به این نقطه را «جریان عروسک‌های ایران» بنامیم، این جریان از دهه هشتاد با کارهای پژوهشی شروع شده و تبلور آن را در سال‌های نیمه‌ی دهه نود شاهد بوده‌ایم. از اینجا به بعد باید کارهای ترویجی صورت بگیرد و از این رو عرصه‌هایی مثل جایزه فیروزه محل مناسبی برای تعامل و شناسایی ظرفیت‌های تولید کالاهای فرهنگی بومی هستند.
مدیر خانه موزه‌ی عروسک و اسباب‌بازی کاشان، اسباب‌بازی‌های ایرانی را متفاوت با اسباب‌بازی‌های معرفی‌شده توسط سایر فرهنگ‌ها دانست و گفت: اولا عروسک‌ها در ایران برخلاف بسیاری کشورهای دیگر نقش سوغاتی یا کالایی رسمی و نمادین ندارند و ثانیا هنوز هم تولیدکنندگان روی اصالت و تنوع آن‌ها دقت زیادی به خرج می‌دهند تا رنگ و بوی بومی آن‌ها حفظ شود. این تنوع و ظرفیت خوشبختانه با فعالیت‌های ترویجی کارشناسان و فعالان این حوزه شناخته شده و روند رو به رشدی دارد.
سهرابی که در دوره اول جایزه فیروزه در بخش اسباب‌بازی برگزیده شده بود، فرصتی را که این جایزه برای تعامل ایجاد می‌کند، برای معرفی و گسترش بازار تولیدکنندگان بومی ارزشمند دانست و پیشنهاد داد بخشی از روال کار جایزه فیروزه به برگزاری نشست‌هایی برای معرفی این ظرفیت فرهنگی اختصاص پیدا کند.
انتهای پیام/ 121
