پیشواز و بدرقه امام (ره) تئوری‌های محبوبیت را به چالش می‌کشد

به گزارش گروه سایر رسانه‌های ‌دفاع‌پرس، حجت‌الاسلام عباس پسندیده، دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث و استاد روانشناسی اسلامی به بهانه ارتحال امام خمینی (ره) در یادداشتی به بحث علل محبوبیت امام خمینی و به چالش کشیدن تئوری‌های محبوبیت توسط ایشان پرداخته است:

نام امام خمینی با مبارزه و جهاد و تبعات آن همراه است.پیشواز بی‌نظیر و بدرقه بی‌مانند از رهبر کبیر انقلاب اسلامی، تئوری‌های محبوبیت را به چالش می‌کشد و این پرسش را مطرح می‌سازد که به راستی راز محبوبیت چیست؟ چگونه ممکن است کسی بدون زرق و برق دنیا، در این سطح و عمق، آرام و خاموش در جان مردم نفوذ کند.

محبوبیت در دایره نظام توحیدی قرار دارد و لذا عامل بنیادین محبت، با اصل توحید رابطه تنگاتنگ و تفکیک ناپذیر دارد. از آنجا که در نظام توحیدی منشأ و سرچشمه همه امور در دست خداوند متعال است، سررشته محبوبیت نیز در دست او است. تفکر سکولار، محبوبیت را رابطه دوسویه میان محبّ و محبوب می‌داند. بر اساس این تئوری، محبوبیت صرفاً به نحوه تعامل میان افراد بستگی دارد، و نه چیز دیگر.

اما در تفکر توحیدی، هر رابطه‌ای سویه سوم نیز می‌یابد و آن خداوند متعال است. بر اساس این تئوری، محبوبیت واقعی در جایی شکل می‌گیرد که محبت از کانال خدا گذر کند و میان انسان‌ها رد و بدل شود.

قرآن کریم از الفت میان انسان‌ها به عنوان نعمت یاد کرده و آن را کار خداوند متعال می‌داند (آل عمران/۱۰۳) و تصریح می‌کند که بدون خواست خداوند، حتی هزینه کردن همه ثروت زمین نیز نمی‌تواند محبوبیت ایجاد کند (انفال/۶۳). این آیه تصریح می‌کند که مال نمی‌تواند محبوبیت ایجاد کند. در جای دیگری خداوند متعال به روابط خانوادگی پرداخته و تصریح می‌کند که الفت میان همسران نیز به دست خداوند متعال است (روم/۲۱). این در حقیقت نفی کننده ایده‌ای است که جمال و زیبایی را عامل محبت میان همسران می‌داند.

وقتی انسان می‌تواند از این عامل بنیادین استفاده نماید که رابطه شایسته ای با خداوند متعال داشته باشد. این حقیقت با عنوان ایمان به خدا در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته و تصریح شده کسانی که ایمان به خدا داشته باشند، خداوند محبت آنان را در دل مردم قرار می‌دهد (مریم/۹۶).

در برخی روایات نیز تصریح شده که اگر کسی فکر دنیا را از دل خود خارج ساخته و با دل به خدا روی آورد، خدا دل مردم را با او صمیمی خواهد کرد (دوستی در قرآن و حدیث، ص ۹۰، ح ۲۴۰ و ۲۴۱). از نشانه‌های این امر، روی آوردن به خدا در نماز است که بر اساس روایات همین پیامد را دارد (همان، ح ۲۴۲ و ۲۴۳). کسانی که به جای محبت خدا، محبت دنیا را در دل جای داده‌اند، در دل پاک و خداجوی مردم جایی نخواهند داشت.

زهد و بی‌رغبتی به دنیا، و رغبت خدا و آخرت از رموز اساسی محبوبیت است. زرق و برق دنیا، و بوق و کرنای آن تنها می‌تواند چند روزی گوش و چشم مردم را خیره سازد. این گونه شهرت‌ها از قلمرو ظاهر و دایره گوش و چشم فراتر نرفته و در جان افراد جای نمی‌گیرد. از این روست که ساده زیستی خداگونه، از عوامل مهم در محبوبیت به شمار می‌رود. همچنین در برخی روایات تصریح شده است که اگر کسی رابطه خود با خدا را اصلاح کند، خدا نیز رابطه او با مردم را سامان خواهد داد (کافی، ج ۸، ص ۳۰۷، ح ۴۷۷). آری هر که حساب خود را با خدا صاف کند، خداوند محبت او را در دل مردم قرار می‌دهد.

منبع: مهر

انتهای پیام/ 341