به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مساله پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت که ایران و عراق را ملزم به پذیرش آتش‌بس می‌کرد، از مسائل مهم تاریخ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران است که بعد از گذشت سه دهه هنوز زوایای آن به روشنی مورد بررسی قرار نگرفته است.
عده‌ای آن را مانند خود جنگ، تحمیل شده قلمداد و عده‌ای نیز آن را دیرهنگام توصیف می‌کنند. در آثار نمایشی نیز شاهد نگاه‌های متفاوت و گاه متناقضی هستیم که اصل مساله را در شبهه فرو می‌برد.
در کتاب «تصویب قطعنامه 598، زمینه‌های سیاسی و نظامی» تالیف «علیرضا لطف‌الله‌زادگان» به تفصیل به حوادثی که منجر به پذیرش قطعنامه از سوی ایران شد، پرداخته شده است. در آستانه 27 تیر، سالروز پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت، بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید:
تعیین متجاوز
«در حالی که جلسه رسمی اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای رأی‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه این شورا چند روز دیگر تشکیل می‌شود، اعضای غیرمتعهد شورای امنیت خواستار انجام دادن اصلاحاتی به نفع ایران در پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی شدند.
به گزارش خبرگزاری کویت، نمایندگان این کشورها (آرژانتین، کنگو، غنا، امارات متحده عربی و زامبیا) در ملاقاتی که در پشت درهای بسته، با رئیس شورای امنیت سازمان ملل انجام دادند، از وی خواستند که لزوم توقف تمامی اقدامات نظامی چه در هوا، چه در دریا و یا روی زمین و نظارت ناظران سازمان ملل بر آتش‌بس بین ایران و عراق و همچنین محکوم شدن استفاده از سلاح شیمیایی و اعلام آمادگی برای تعیین خسارات جنگی به وسیله یک کمیسیون سازمان، در این قطعنامه گنجانده شود.
چارلز ردمن سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز این مسئله را تأیید کرد. وی گفت: شورای امنیت، کماکان در حال کار بر روی قطع نامه می‌باشد و ممکن است صدور آن به هفته آینده موکول گردد؛ اما قطعاً این قطعنامه با اکثریت آراء تصویب خواهد شد.
وی افزود: از دلایل تعویق صدور این قطعنامه، تغییرات پیشنهادی اعضای غیر دائم شورای امنیت سازمان ملل در پیش‌نویس قطعنامه می‌باشد.
خبرگزاری یونایتدپرس درباره چگونگی تغییرات احتمالی در این قطعنامه اعلام کرد: دیپلمات‌ها معتقدند توصیه کشورهای غیر متعهد، در جهت جالب‌تر جلوه دادن قطعنامه برای ایران است که به‌عنوان قربانی جنگ شیمیایی شناخته شده و تاکنون نیز تمام قطع‌نامه‌های قبلی شورای امنیت را رد کرده است. این توصیه‌ها با پیش‌نویس قطعنامه مورد حمایت آمریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه و چین ترکیب می‌شوند. دیپلمات‌ها گفتند پنج کشور غیر دائم عضو شورا (که از اعضای غیرمتعهدها هستند) می‌خواهند تغییرات بیشتری در قطعنامه پیشنهاد کنند و این امر، اجلاس رسمی شورا را به اواخر هفته جاری موکول خواهد کرد.
تلاش‌های ایران برای ایجاد تغییرات در قطعنامه پیشنهادی، نارضایتی برخی کشورهای بزرگ صنعتی از اقدامات تحریک آمیز آمریکا در قبال ایران، مفاد درخواست‌های ایران برای گنجانده شدن در متن قطعنامه پیشنهادی، از جمله محورهای اصلی مقاله‌ای است که روزنامه کریستین ساینس مانیتور چاپ کرده است. گزیده‌ایی از این مقاله، چنین است:
در حالی که شورای امنیت سازمان ملل خود را برای تهیه قطعنامهای شدیداللحن و تازه برای برقراری آتش‌بس در جنگ خلیج فارس آماده می‌سازد، دیپلمات‌های ایران در نیویورک، سخت می‌کوشند که مواضع‌شان در قطعنامه نهایی مدنظر قرار گیرد. پیش‌نویس این قطعنامه که پشت درهای بسته توسط پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل تهیه شده، شامل مفادی است که نهایتاً می‌تواند به برقراری تحریم علیه هر یک از دو طرف مخالف با برقراری آتش‌بس بیانجامد.
با این حال، در حقیقت، فشار بیشتر متوجه ایران است که در گذشته به دلیل آنکه سازمان ملل هرگز عراق را در جنگ خلیج فارس متجاوز نشناخته، بحث‌های آن سازمان درباره جنگ خلیج فارس را تحریم کرده است. پنج قدرت بزرگ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل یعنی بریتانیا، فرانسه، چین، اتحاد شوروی و ایالات متحده می‌گویند خواهان آنند که هر دو طرف درگیر در جنگ بتوانند قطعنامه تازه را بپذیرند.
اما برخی از اعضای دیگر شورای امنیت به ویژه ژاپن و آلمان غربی، ایالات متحده را متهم ساخته‌اند که اظهارات و اقدامات علنی‌اش غیرسازنده بوده و پیوسته موجب تحریک و انزوای ایران شده است. در این حال، دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل بر این احساس‌اند که فشار وارد شده از جانب ایالات متحده، نتیجه‌ای دلخواه به بار آورده و رژیم ایران را وادار ساخته است که مواضع خویش را به کلی مورد تجدید نظر قرار دهد. ایرانیان خواستار آن بوده‌اند که این قطعنامه پیش از درخواست برقراری آتش‌بس، ابتدا مسئول آغاز جنگ را معرفی کند.
یک دیپلمات ایرانی در سازمان ملل گفت: اگر شورای امنیت چنین قضاوت کند که عراق آغازگر جنگ و طرف متجاوز بوده است، صلاحیت دارد که خواستار برقراری آتش‌بس شود و در این صورت، این درخواست مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به نظر من، پذیرفته خواهد شد.
دیپلمات ایرانی در سازمان ملل افزود: اما تا زمانی که شورای امنیت، عراق را به عنوان متجاوز اعلام نکرده، ایران درخواست آتش بس را نخواهد پذیرفت و از سازمان ملل بیشتر فاصله خواهد گرفت که سازمان ملل تاکنون به برداشتن چنین گامی علاقه نشان نداده است.
ایران درخواست کرده است که شورای امنیت سازمان ملل تعیین مسئول آغاز جنگ را به عهده دستگاهی بی‌طرف، چون دادگاه جهانی واگذارد. تصور ایرانیان آن است که عراق به خاطر تجاوز سپتامبر سال 1980 (شهریور 1359)، به سرزمین ایران، مورد سرزنش قرار خواهد گرفت.
دیگر تغییری که ایرانیان در قطعنامه تازه خواهانش هستند، آن است که عراق به خاطر کاربرد سلاح‌های شیمیایی در جنگ، محکوم شود و اصل آزادی کشتیرانی در خلیج فارس، مورد تأکید قرار گیرد. چنین تغییراتی، این درخواست ایرانیان را اجابت می‌کند که شورای امنیت باید به رفتار عراق در جنگ رسیدگی کند و منافع استراتژیک ایران را در حمایت از کشتی‌های خویش در خلیج فارس که پیوسته مورد حمله عراق قرار گرفته‌اند، مورد حمایت قرار دهد. ایران بارها گفته است که با آتش‌بس در آب‌های خلیج فارس موافقت می‌کند.
به گفته دیپلمات‌ها، احتمال می‌رود که یک یا هر دوی این تغییرات در متن نهایی قطعنامه تازه شورای امنیت گنجانده شود.»
ادامه دارد...
انتهای پیام/ 161
