نقش دانشگاه جنگ ارتش در طراحی عملیات‌های بزرگ دوران دفاع مقدس
به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (دافوس آجا) با قدمتی حدود ۸۵ سال بحث آموزش نیروهای منتخب نظامی مسلح کشور را از دیرباز تاکنون بر عهده داشته است. این دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت امور دفاعی در گرایش‌های مختلفی چون حوزه تخصص‌های زمینی، تخصص‌های هوایی، تخصص‌های دریایی و پشتیبانی خدمات رزمی دانشجو می‌پذیرد.
دافوس یا دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران که اکنون در تابعیت ستاد فرماندهی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران است، در سال ۱۳۱۲ با نام دانشگاه جنگ تقریباً همزمان با دانشگاه تهران، تأسیس شد و کار خود را در رسته زمینی آغاز کرد؛ این روند تقریباً به همین ترتیب ادامه داشت تا اینکه دافوس نیروی هوایی از سال ۱۳۵۱ در ستاد فرماندهی آموزش‌های هوایی این نیرو تأسیس شد و نیروی دریایی نیز که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کارکنانش را برای طی دوره دافوس به خارج از کشور اعزام می‌کرد، در سال ۱۳۶۱ دانشکده فرماندهی و ستاد دریایی را در درون ساختار نیرو تشکیل داد. ایجاد مدیریت واحد و منسجم آموزشی سبب شد تا در سال ۱۳۶۶ با تصویب قانون جدید ارتش جمهوری اسلامی دانشگاه فرماندهی و ستاد آموزش نیروهای زمینی، هوایی و دریایی، را به‌صورت یکپارچه و منسجم ایجاد کند.
دانشجو اکنون برای ورود به دافوس آجا باید مدرک کارشناسی دانشگاهی مورد تأیید وزارت علوم تحقیقات و فناوری را اخذ کرده و همچنین از پیشینه خدمتی مورد تأیید ستاد تا درجه سرگردی یعنی چیزی حدود ۱۵ سال خدمت برخوردار باشد؛ از دیگر شرایطی که یک دانشجو برای تحصیل در دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا باید احصا کند، گذراندن دوره‌های مختلف نظامی ازجمله دوره عالی رسته‌ای و همچنین موفقیت در آزمون ورودی و پذیرفته شدن در مصاحبه داخلی دانشگاه است.
دافوس به‌طور سنتی دروس مشترک و تخصصی را در چهار شاخه زمینی، هوایی، دریایی و همچنین پشتیبانی خدمات رزمی آموزش می‌دهد که هریک از این گرایش‌ها تحت کارگروه‌های آموزش فرماندهی و ستاد، کارگروه آموزش تاکتیک و یا آموزش جنگ‌های نامنظم کار خود را در حوزه آموزش و پژوهش ادامه می‌دهند.
همزمان با دهه سوم و چهارم انقلاب اسلامی و پیشرفت تکنولوژی، نبرد در عرصه ناهمتراز ابعاد نوینی پیدا کرد و این موضوع سبب پیدایش گروه‌های آموزش تخصصی جنگ‌های الکترونیک و سایبر و همچنین پدافند هوایی در ذیل دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش شد؛ به‌علاوه، گروه‌های آموزش تخصصی، نیروی انسانی، مالی، آموزش، لجستیک در برنامه آموزشی ستاد گنجانده شدند.
پس از حمله ناجوانمردانه رژیم بعث عراق و وقوع جنگ تحمیلی، ضرورت بهره‌گیری از افسران و اساتید دافوس در مناطق عملیاتی احساس می‌شد، از این‌رو دانشگاه فرماندهی و ستاد برای مدت کوتاهی تعطیل شده و افسران جهت کمک و حمایت و آموزش نیروها و همچنین اساتید جهت طراحی عملیاتی و پشتیبانی از رزمندگان اسلام وارد جبهه حق علیه باطل شدند. با انتصاب امیر سپهبد شهید صیاد شیرازی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش و توجه ویژه ایشان به اهمیت تشکیل دوره های دافوس و استفاده از دانش افسران کارآزموده در عرصه نبرد این مجموعه از سال ۱۳۶۱ آموزش‌های فرماندهی و ستاد را دوباره آغاز کرد.
حسب جایگاه علمی و عملیاتی دافوس در دوران دفاع مقدس و همچنین تأکید فرماندهان ارشد و احساس نیاز به طراحان عملیاتی و نیروهای تصمیم‌ساز در شرایط بحرانی جنگ، علاوه بر افسران ارشد و فرماندهان رده‌های میانی ارتش، تعدادی از فرماندهان منتخب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز با درخواست سلسله‌مراتب، دوره دافوس را در این دانشگاه طی کردند.
لذا در پی آغاز دوره‌های آموزشی برای تربیت نیروهای نظامی با دانش و عمق تاکتیکی و تصمیم‌ساز در حوزه عملیاتی تعدادی از فرماندهان و افسران ستاد از میدان رزم خارج شده و به دانشگاه بازگشتند؛ این افراد حسب مورد به‌صورت مقطعی از دافوس منفک شده و برای مشارکت در طرح‌ریزی عملیاتی به قرارگاه‌های شمال غرب، غرب و جنوب کشور اعزام می‌شدند.
بدین‌سان استادان صاحب‌نام دافوس نیز نقش مؤثری در طرح‌ریزی عملیات‌های بزرگی مانند ثامن‌الائمه (ع)، طریق‌القدس، فتح‌المبین، کربلای ۶، والفجر ۴ و... داشتند. ازجمله کسانی که در این مهم نقش‌آفرینی کردند، می‌توان به امیر سرتیپ‌دوم ستاد مسعود بختیاری و امیر سرتیپ‌دوم ستاد نصرت‌الله معین‌وزیری اشاره کرد.
در ادامه روند تقویت دانش نظامی در سطح نیروهای مسلح، تعدادی از اساتید و افسران ارشد نیروی زمینی و دافوس جهت اجرای برنامه‌های آموزشی و بسترسازی لازم جهت تشکیل دانشکده دافوس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کمک کردند که از این میان می‌توان به بزرگانی همچون امیر سرتیپ‌دوم «نصرت‌الله معین‌وزیری»، امیر سرتیپ‌دوم «عبدالحسین مفید»، امیر سرتیپ‌دوم «غلامحسین امیربیگی»، مرحوم امیر سرتیپ‌دوم «موسوی قویدل»، مرحوم امیر سرتیپ‌دوم «سیروس لطفی» و مرحوم امیر سرتیپ‌دوم «غلامحسین قرایی» اشاره کرد.
یکی از مباحثی که همچنان مورد توجه تحلیلگران عرصه نظامیگری و دفاعی است، مسئله اهمیت دوره دافوس در تربیت فرماندهان بزرگ دوران دفاع مقدس و طراحی عملیات‌های بزرگی، چون طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس است. امیر سرتیپ ولی‌وند فرمانده دانشگاه فرماندهی و ستاد در این رابطه ضمن اشاره به نقش اساتید دافوس در طراحی عملیات‌های بزرگ و مؤثری، چون ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، و به‌ویژه فتح‌المبین و بیت‌المقدس به خبرنگار ما گفت: بعد از مشاهده نقش مؤثر اساتید این دانشگاه در عملیات بزرگ بیت‌المقدس که به آزادسازی خرمشهر منجر شد، این دانشگاه مجدداً راه‌اندازی شد با این تفاوت که این بار علاوه بر افسران ارتشی، بسیاری از برادران پاسدار داوطلب گذراندن دوره‌های دافوس بودند، به‌طوری که در هر دوره چند نفر از برادران سپاهی و همچنین افسران ژاندارمری در اینجا حضور داشتند و یا اینکه در برخی دوره‌ها، یک کلاس به‌طور مجزا از دافوس ارتش برای نیروهای سپاه پاسداران اختصاص می‌یافت؛ تا اینکه دافوس در سپاه پاسداران هم تشکیل شد؛ البته هسته اولیه شکل‌گیری این دانشگاه در سپاه پاسداران توسط افرادی از سپاه که دوره دافوس دیده بودند و برخی اساتید بازنشسته شده ارتش کلید خورد که این خود سرآغازی بر همکاری‌ها و ارتباطات مشترک و قویتر دو نهاد انقلابی ارتش و سپاه بود. بنده اعتقاد دارم که در اکثر عملیات‌ها چه آن عملیات‌هایی که ارتش به تنهایی انجام داد و چه آن دسته از عملیات‌هایی که سپاه پاسداران طراحی کرده و یا عملیات‌هایی که به‌طور اشتراکی طراحی شد، آموزه‌های دافوس در تمامی آن‌ها نقش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
انتهای پیام/ 221
