سبک رئالیسم قصی القلب‌تر از آن است که بتواند دفاع مقدس را به تصویر بکشد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دفاع مقدس، نقد و بررسی کتاب "هورامه" بعدازظهر امروز با حضور مریم مقانی، احمد شاکری و یاسر یسنا نویسنده کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.

مریم مقانی منتقد کتاب در این مراسم با اشاره به ویژگی شخصیتهای اصلی داستان (منصور و وحید) اظهار کرد: نویسنده در شخصیت پردازی دچار نوعی پارادوکس شده است و شخصیت پردازی وی در داستان به صورت سطحی صورت گرفته.

وی افزود: مفهوم گمشده این داستان جهان بینی است. کل داستان هورامه را میتوان در جنگهای مختلف که تا کنون در جهان اتفاق افتاده دید، یعنی هورامه دارای مختصات بومی مشخصی نیست که بتوان آن را به دفاع مقدس منصوب کرد.

مقانی با اشاره به ساختار داستان تصریح کرد: کتاب در چهار فصل تنظیم شده و برشهایی که در فصلها ایجاد شده محلی از اعراب ندارد و نویسنده میتوانست بدون فصل بندی آن را ادامه دهد. همچنین بسامد کلمات تلخی که در بعضی از صفحات آمده گزنده است و کمی آشفتگی در زمان افعال وجود دارد.

این منتقد ادبی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: تناقض در داستان حسن است در صورتی که به شناخت شخصیت کمک کند. شخصیت منصور در داستان که به عنوان عکاس به جبهه رفته دارای ابهاماتی است. تناقضات از لحاظ فنی بی فایده بوده. تناقضات وقتی مهم میشوند که با دلیل ذکر شوند.

وی اضافه کرد: این داستان واقع گرایانه است اما رئالیسم مدرن و غربی بوده. در رئالیسم غربی فقط به ظاهر امر توجه میشود و از روحانیت و قدسیت خالی است. از درک انسانی برخوردار است و به نوعی حدیث نفس است. در سبک رئالیسم تنها به توصیف پرداخته میشود و برای آن فرقی ندارد که چه چیز را توصیف می کند. منظر ارزش گذاری هنرهای آنها فرمی بوده. اگر این رئالیسم بخواهد در مورد جنگ بنویسد سراغ جزئی ترین مورد جنگ یعنی یک انسان ساده و عالی میرود و در واقع به حماسه جنگ توجهی ندارد.

این منتقد ادبی اضافه کرد: اگر بخواهیم از دریچه رئالیسم غربی به دفاع مقدس نگاه کنیم تقدسی در آن دیده نمی شود این در صورتی است که ژانر دفاع مقدس در جهان به رسمیت شناخته شده و حتی از آن نیز تقلید میشود. اما متاسفانه فیلم ساز وطنی ما گوهر درخشان کشور خود را رها کرده و به تقلید از فیلم ساز غرب می پردازد.

مقانی با اشاره به فیلمهای روایت فتح شهید مرتضی آوینی بیان کرد: شخصیت منصور در کتاب یک شخصیت رئالیستی است که جنگ را تنها در خونریزی میبیند که درست نقطه مقابل فیلمهای روایت فتح شهید آوینی است که به ندرت پیش میآید. تصویری از زخم و یا لحظه شهادت را به تصویر بکشد در واقع روایت فتح عموما قهرمان محور و حماسه محور است و تاکید بر عروج و تعالی انسان دارد.

این فعال فرهنگی اظهار کرد: در جنگهای پیش آمده ابزار آلات یکی است اما مهم جنگ و ماهیت آن است که یک رئالیست غربی متوجه آن نمیشود درست مانند عاشورا که با گذشت 1400 سال نگاه قدسی به آن میتوان داشت. دفاع مقدس نیز همینگونه است زیرا امروز شاهد آن هستیم که با تشییع پیکر شهدا در شهر یک حالت نوستالوژیک میان مردم دیده می شود.

مقانی اذعان کرد: دوربین راوی هورامه واقعیت را میبیند اما متوجه حقیقت نمیشود. با مقایسه جنگهای جهانی گذشته و جنگ تحمیلی میتوان فهمید که رزمندگان با هدف خاصی در جنگ حضور داشتند و با پشتوانه و دلگرمی ولایت فقیه در دفاع مقدس حضور یافتند و پس از جنگ نیز حماسه آفرین بودند.

وی در جمع بندی نقد کتاب هورامه گفت: نویسنده با انتخاب جزیره مجنون یک موقعیت ایستا برای شخصیتهای داستانی خود انتخاب کرده که نمیتوانند حماسه آفرینی کنند. دریچه دوربین رئالیسم قصی القلبتر از آن است که بتواند دفاع مقدس را به تصویر بکشد.

در ادامه یاسر یسنا نویسنده کتاب هورامه اذعان کرد: با نوشتن این داستان خواست من تنها ارائه برشی از یک زندگی بود. فارغ از اتفاقات مادی و معنوی که در جنگ رخ داده است. پارادوکس موجود در داستان نیز عمدی بود.

وی اضافه کرد: این داستان تخیلی بود و هر دو شخصیت اصلی داستان زاییده ذهن نویسنده بود و خودم هنگام نوشتن داستان دچار پارادوکس شدم. انتخاب شخصیت، لوکیشن داستان و ... را براساس پارادوکس زیربنایی که در وجودم بود انتخاب کردم.

انتهای پیام/