«محمد دیندار» کارگردان و فیلمنامه نویس کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با اشاره به ترور شهید محسن فخری‌زاده در شرایط سخت اقتصادی و شیوع ویروس منحوس کرونا اظهار داشت: اول باید گفت تجربه ثابت کرد مردم ما در سخت‌ترین شرایط هم قدر خادمان واقعی را می‌دانند و قهرمانان وطن‌خویش را دوست دارند. دوم‌اینکه مردم ما بین قهرمانان و خدمتگزاران واقعی و برخی مدیران مردم گریز و سیاست بازان فرق قائلند.
وی در پاسخ به‌اینکه سینمای ایران در برابر ترور دانشمندان خود چه نقشی باید ایفا کند، گفت: شخصا سال ۹۷ مستندی را تحت عنوان «قهرمان من کو» برای شبکه افق ساختم و در آن مستند به این مسئله پرداختم که تاریخ کشورمان از گذشته تا اکنون چهره‌ها، مفاخر و قهرمانان بزرگی در ساحت‌های گوناگون اعم از جنگاوری، علمی، فرهنگی، ادبی و ورزشی داشته است که کمتر به سراغ آنها رفته و یا اصلا نرفته ایم و در همان مستند که چهره‌های شاخص سینما و فرهنگ ایران نیز در آن حضور داشتند، مطرح شد که کشور‌های دیگر درباره دانشمندان ما مثل ابوعلی سینا یا ادیبان بزرگ ما ده‌ها اثر ساخته‌اند، اما ما درباره آنها یک فیلم هم نساخته‌ایم؛ این در حالی است که سینمای غرب به قهرمانان نداشته خیالی پناه برده و آنها را در تمام دنیا نیز بواسطه آثار تکنیکال و ساختار و قصه قوی و جذاب مطرح می‌سازد.
سینمای ایران دچار نوع بزرگی از غفلت‌زدگی و قهرمان گریزی است
این مستندساز و فیلمنامه نویس با تاکید براینکه ماجرای ترور دانشمند شهید فخری زاده از منظر سینمایی نشان می‌دهد که سینمای ایران دچار نوع بزرگی از غفلت زدگی و قهرمان گریزی بجای قهرمان محوری است، تصریح کرد: این غفلت نه بخاطر اینکه مثلا فیلمی در مورد این شهید ساخته نشده که ممکن است اصلا قرار بوده که ایشان شناسانده نشوند، اما سینمای ایران می‌توانست از سال‌ها پیش با ورود به ژانر فیلم‌های علمی و ساخت آثاری درباره دانشمندان این سرزمین و تلاش‌های قهرمانانه آنان برای پیشرفت کشور و خدمت به مردم، زمینه آشنایی آحاد جامعه و بخصوص نوجوانان و جوانان را به قهرمانان علمی و دانشمند جلب کرده و حتی زمینه گرایش آنها به این علوم شود.
دیندار افزود: هنوز که هنوز است ما یک اثر سینمایی درباره دکتر حسابی هم نداشته‌ایم، یک اثر سینمایی درباره ریاضی دان بزرگ مریم میرزا‌خانی نساخته‌ایم. اگر ما از سال‌ها پیش قهرمان‌محوری در موضاعات مختلف را در سینمای ایران تبدیل به یک‌جریان ساخته و نهادینه می‌کردیم، امروز و به هنگام شهادت دکتر فخری زاده‌ها دچار انفعال و چه کنم چه کنم نبودیم و راحت‌تر می‌توانستیم فیلمی در باره این شهید را کلید بزنیم. حتی اگر قرار است برخی دانشمندان ما با اسم و نشان یا حتی نوع تحقیقات علمی به سبب محرمانه بودن در سینما معرفی نشوند، اما جریان علم محوری و قهرمان محوری در ساحت علم و دانش از طریق ماجرا‌های دراماتیک سینمایی می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه سلحشوری را در بین مخاطبان سینما رقم بزند، اما به واسطه اینکه سینمای ایران از حیث چنین آثاری دستش خالی است، در نتیجه امروز رفتار مدیران سینمایی نسبت به شهادت دانشمندان شهید، انفعالی است و در یک‌کلام سالهاست که مطالبه مردم ما از سینمای ایران، مطالبه قهرمانان خویش است و می‌پرسند که قهرمان ما در سینمای ایران کو و کجاست؟
این مستندساز متعهد ادامه داد: همانطور که اشاره کردم، سینمای ایران باید پرداختن به موضوعات و مفاهیم و منافع ملی را در دستور کار خود قرار داده و تبدیل به یک‌جریان مستمر سازد، نه اینکه پس از هر اتفاقی، انفعالی برخورد کند و آخر هم به نتیجه نرسد.
متولیان سینمای ایران فاقد راهبرد سینمایی منطبق بر منافع ملی هستند
وی در ادامه خاطرنشان کرد: کشور فرانسه به فیلمسازان خارجی که در فرانسه فیلم می‌سازند به ازای بکار بردن هر کلمه فرانسوی بجای کلمات انگلیسی بودجه حمایتی می‌دهد که زنده یاد کیارستمی هم از این امتیاز در یکی از فیلم‌هایش استفاده کرد، اما در ایران فیلمسازانی غیر ایرانی داشته ایم که با وجود حمایت‌های دولتی فیلم‌های سیاه و تلخ درباره ایران می‌سازند، همین مثال نشانگر آن است که متولیان سینمای ایران فاقد راهبرد سینمایی منطبق بر منافع ملی هستند و تا این‌نگاه و جریان در سینمای ایران وجود دارد همچنان دچار قهرمان‌گریزی بجای قهرمان‌محوری خواهیم بود.
وی تصریح کرد: البته این حرف به معنای این‌نیست که ما سینمای اجتماعی را رها کنیم. نه! من خود شخصا علاقمند سینمای نقادانه و اجتماعی و البته منصفانه هستم و در مستند‌های مختلفی نیز که ساخته ام به درد‌های جامعه و مردم پرداخته ام. ولی در همین مستند‌ها نگاه چالشی و حماسی را با هم تلفیق کرده و دو روی سکه را به تصویر کشیده ام، اما سالهاست که سینمای ایران به دلیل محصور بودن به دوژانر اجتماعی صرف و نیز کمدی‌های نازل، دچار نگاه یک سویه شده و وقتی سینمای کشور دربست این دو ژانر باشد، ژانر‌های دیگر که قهرمان در آنها ظهور می‌یابد، شکل نخواهند گرفت.
ظرفیت سینما برای ایجاد دیپلماسی عمومی و همدلی بین‌المللی
دیندار در پاسخ به اینکه ساخت فیلم‌های با رویکرد بین‌المللی درباره دانشمندان‌مان چقدر می‌توانند برای کشور مفید باشند، گفت: برای اولین بار تعبیر دیپلماسی عمومی در سینما را بنده در یادداشتی عنوان کردم که بعد‌ها بار‌ها مورد استفاده برخی مدیران شد که اتفاقا شعارش را می‌دادند، اما در عمل چیزی از آنها ندیدیم؛ لذا سینما قطعا می‌تواند در دیپلماسی عمومی در سطح‌جهان و برای روشن شدن افکار عمومی و ایجاد همدلی میان ملت‌ها نقش داشته باشد. اکثر فیلم‌هایی که از ایران در جشنواره‌های خارجی شرکت می‌کنند آثاری سیاه و تلخ هستند و چهره‌ای نسبتا چرکین از کشور را به جهان‌نشان می‌دهند در حالی که اگر ما آثاری درباره دانشمندان خود و جریان علمی کشور می‌ساختیم و در جهان به‌نمایش می‌گذاشتیم، چهره خوبی را از کشورمان به نمایش گذاشته بودیم که باعث همدلی و همراهی افکار عمومی جهانی با ما بود و در چنین بزنگاه‌هایی همین افکار عمومی به سیاستمداران و دولتمردان خود فشار می‌آورد که مانع پیشرفت کشور ایران در حوزه علم و فن آوری نشوند و جریان‌ترور نیز مورد هجوم افکار عمومی جهانی قرار می‌گرفت.
قدرت سینما و رسانه بیشتر از قدرت شورای امنیت سازمان ملل است
این کارگردان خاطرنشان کرد: اگر پیش از این نیز درباره شهدای ترور و دانشمندان شهید آثاری وزین و نه سطحی و شعاری ساخته و از طرق مختلف زمینه نمایش آنها برای مردم سایر کشور‌ها فراهم می‌شد، امروز جریان‌ترور و حامیان سیاسی آنها بواسطه فشار افکار عمومی نمی‌توانست به‌راحتی جنایات خود را ادامه دهد. من بواسطه چند دهه فعالیت در حوزه رسانه و سینما و نیز بر مبنای تحقیقات و پژوهش در اینجا به صراحت می‌گویم که فشار و قدرت افکار عمومی در جهان امروز بیشتر از قدرت شورای امنیت سازمان ملل و قدرت‌های جهانی است.
این کارشناس سینما ادامه داد: اگر تاکنون با ساخت آثار سینمایی افکار عمومی جهان را بدرستی با خود همراه ساخته بودیم، امروز شاهد این‌همه تحریم و ترور نبودیم و یکی از ابزار مهم و استراتژیک برای همراهی افکار عمومی در جهان امروز، سینماست. به هر حال حرف درباره قدرت و جادوی سینما بسیار است، اما متاسفانه برخی مدیران سینمایی کشور فاقد دانش کافی نسبت به ابعاد مختلف سینما و نگاه معرفتی و استراتژیک به سینما هستند.
بخش اعظمی از فیلم‌های قهرمانی هالیوود به دانشمندان می‌پردازد
دیندار با بیان اینکه وقتی ما از لزوم قهرمان‌محوری در سینمای ایران سخن می‌گوییم منظورمان صرفا در حوزه‌های جنگاوری و نظامی نیست، گفت: بخش اعظمی از فیلم‌های قهرمانی هالیوود به دانشمندان، ریاضیدانان، فضانوردان، پزشکان، کاشفان و صنعت‌گران اختصاص دارد؛ ایران ما نیز دانشمندان، پزشکان، کاشفان و ریاضیدانان بزرگی از گذشته تاکنون داشته که سرآمد جهان بوده‌اند و سینمای ایران می‌تواند و باید تصویر‌گر آنها باشد.
وی در پایان عنوان کرد: شاید برخی مدیران سینمایی چنین بپندارند یا توجیه کنند که در صورت ساخت آثاری درباره قهرمانان کشورمان و منطبق با منافع ملی، جشنواره‌های جهانی آنها را نشان نخواهند داد که پیشنهاد می‌کنم برای رفع این معضل و ارتباط با عموم مردم کشور‌های مختلف و نه فقط جشنواره‌ها، بودجه‌ای برای خرید یا اجاره و یا ساخت سالن‌های کوچک سینما در بعضی کشور‌ها اختصاص دهند و فیلم‌های ایرانی در آن سالن‌ها برای مردم و نخبگان نمایش داده شوند. معتقدم هزینه تهیه چنین سالن‌های سینمایی، بسیار بسیار کمتر از خیلی حیف و میل‌ها و اختلاس‌ها و رانت‌ها و برخی جشنواره‌های بی‌خاصیت است.
انتهای پیام/ ۱۲۱
