شهری که 3 بار بمباران شیمیایی شد

به گزارش دفاع پرس، او پس از موفقیت رزمندگان در عملیات والفجر10 و استقبال مردم حلبچه از نیروهای ایرانی، در 25اسفند 66 بمباران گسترده شیمیایی را علیه مردم بیدفاع غیرنظامی انجام داد. یک روز پس از این واقعه هواپیماهای ارتش بعث عراق شهر نودشه در استان کرمانشاه را نیز مورد حمله شیمیایی قرار دادند که افراد غیرنظامی زیادی را دچار آسیب کرد.«احمد مبارک شاهی» امام جمعه شهر نودشه در گفتوگو با «جوان» از 26 اسفند سال 66 و مظلومیت مردم و شهر نودشه میگوید.

روز 26 اسفند سال 1366 هواپیماهای ارتش بعث شهر نودشه را بمباران شیمیایی کردند. توضیح میدهید چه اتفاقی در آن روز برای شهر نودشه و مردمش افتاد؟

ساعت 15 روز 26 اسفند 66 دو هواپیمای عراقی وارد خاک ایران شدند و همان لحظه شهر نودشه را بمباران کردند. هواپیماهای عراقی سه بمب روی شهر انداختند و آن لحظه مردم نمیدانستند این بمبها شیمیایی هستند. بمبها در محله بهداری، محلهای به نام منزل آقای فلاحی و پایین شهر اصابت کرد. به دلیل شرایط جنگی مردم روزها از شهر خارج میشدند و شبها به خانههایشان برمیگشتند. آن زمان هم عملیات والفجر10 در حال انجام بود و اتفاقات شهر حلبچه پیش آمده بود. یک روز قبل از بمباران شیمیایی نودشه، ارتش بعث شهر حلبچه را مورد بمباران وسیع شیمیایی قرار داد.

چرا بعثیها شهر نودشه را برای حمله شیمیایی انتخاب کردند؟

نودشه در سه کیلومتری مرز عراق واقع شده و در نزدیکی حلبچه قرار دارد و از شهرهای پر جمعیت مرزی است. حلبچه پرجمعیتترین شهر عراق بود و از ارتفاعات نودشه، حلبچه نمایان است و هوایی کمتر از 15 کیلومتر با هم فاصله داریم. زمان جنگ تمام شهرها و روستاهای اطراف نودشه خالی از سکنه شدند ولی نودشه با 5 هزار نفر جمعیت پشت مرزها و جبهه ماند. زنان در نودشه نان میپختند و مردان نانها را به کولشان میگرفتند و به جبههها میبردند. دو کیلومتر با جبهه فاصله داشتیم. عراقیها از این موضوع ترس داشتند و میخواستند به نوعی شهر را خالی از سکنه کنند. چون شهر در مسیر گلولهباران دشمن بود مردم روزها از شهر خارج میشدند و در اطراف نودشه در پناهگاههایی که وجود داشت میرفتند و شبها دوباره به خانههایشان بازمیگشتند. در طول جنگ حدود 2 هزار بار نودشه گلولهباران شد و 206 بار با هواپیما شهر زده شد که سه بار آن شیمیایی بود. دو حمله شیمیایی دیگر در یکم و سیزدهم فروردین 67 اتفاق افتاد ولی حمله اول بیشترین شهید و مصدوم را بر جای گذاشت. نودشه شهری پلکانی است و ارتفاع بلندی دارد. مردم برای در امان ماندن از اثرات گازهای شیمیایی میگفتند که باید به سمت بالا رفت ولی هواپیماها دقیقا قسمت بالایی شهر را مورد اصابت قرار دادند تا مردم نتوانند به طرف بالا بروند و بیشترین آسیب را ببینند. شب بمباران غیر از مرکز بهداشتی، شهر نودشه خالی از سکنه شد. آن زمان پزشکی برای مداوای مجروحان داشتیم که او هم به دلیل تماس با جانبازان شیمیایی به شهادت رسید. چند پرستار هم بودند که آنها هم مصدوم شیمیایی شدند. تمام افرادی که با بمباران ارتباط داشتند آلوده به گاز خردل شدند.

در روز حمله چند نفر به شهادت رسیدند؟

همان روز هفت نفر شهید شدند. آن زمان وقتی جایی بمباران میشد مردم برای درآوردن وسایل زندگیشان از زیر آوار به محل بمباران میرفتند. این بار مردم نمیدانستند بمباران شیمیایی بوده و روز بعد هشت نفر از یک خانواده در یک خانه شهید شدند. 75 نفر آن شب مصدوم شدند و برای مداوا به کرمانشاه رفتند که برخی از آنها برای درمان به خارج از کشور هم رفتند. همان روز 75 نفر شیمیایی میشوند ولی روزهای بعد به آمار مصدومان اضافه میشود و ما الان 360 مصدوم شیمیایی داریم که دارای پرونده هستند ولی پروندههایشان هنوز توسط کمیسیون پزشکی بنیاد شهید تأیید نشده است. یکی از جانبازان امسال شهید شد که پروندهای در بنیاد شهید ندارد.

اگر شهر شلوغ بود افراد بیشتری شهید و جانباز میشدند؟

ما خودمان هواپیما را با چشمانمان دیدیم ولی اصلاً فکر نمیکردیم بخواهند بمباران شیمیایی کنند. هواپیماها بارها بر فراز شهر پرواز کرده و شهر را زده بودند ولی هیچ بار شیمیایی نبود. در جریان بمباران شیمیایی حلبچه هم نبودیم و فقط شنیده بودیم که حلبچه بمباران شده است. آن زمان هنوز کسی بحث شیمیایی را نشنیده بود. روز بعد که گفتند حمله شیمیایی شده ما اصلاً نمیدانستیم بمباران شیمیایی یعنی چه.

جانبازان و شهیدان شهر نودشه مظلوم واقع شدند و چرا آنطور که باید و شاید به آنان رسیدگی نمیشود؟

آن روز تمام پروندههایی که در شهر وجود داشت را معدوم کردند. گفتند که همه شیمیایی است و باید از بین برود. متأسفانه یکی از عواملی که باعث شد مردم به حقشان نرسند همین مورد است و گروهی که برای پاکسازی آمده بودند تمام مدارک پزشکی و حتی پروندههای آموزشوپرورش و کلانتری را از بین بردند. اگر الان از سال 66 پروندهای بخواهید یک پرونده هم وجود ندارد. میگفتند چون گاز خردل بوده و عوارض شیمیاییاش خطرناک است باید هر چیزی که آلوده است را از بین برد.

همچنین همان روزها نام مصدومان و شهیدان بمباران نودشه در آمار مصدومان و شهیدان شهر حلبچه قرار گرفت. چون با حلبچه در یک مسیر بودیم و یک بیمارستان صحرایی که سپاه در نزدیکی نوسود زده بود را داشتیم که همه مصدومان شیمیایی حلبچه را به آن بیمارستان میبردند و مصدومان شیمیایی نودشه را هم به آن بیمارستان میبردند اسامی یک جا ثبت شد. دو سال پیش گروههایی که از ژاپن آمده بودند در عکسهایی که گرفته بودند و در آرشیو سازمان ملل درآورده بودند عکسهای مصدومان شهر نودشه را جزو مصدومان شهر حلبچه آورده بودند. در صورتی که نودشه مشکلات زیادی برایش به وجود آمد و همین حالا آثار آن بمباران مانده است. در تاریخ 10 فروردین 67 گروهی از سازمان ملل آمدند و فیلم، عکس و گزارش گرفتند و آزمایشات زیادی روی گازهای شیمیایی انجام دادند و تأیید کردند که شهر به گاز خردل آلوده شده است.

در این چند ساله اخیر هم چند نفر از مصدومان شیمیایی به شهادت رسیدند. به مرور زمان آمار شهدای شیمیایی نودشه بیشتر میشود و همین الان افرادی که مشکلات تنفسی دارند با سختی زندگی میکنند. چند سالی است در 26 اسفند برنامههایی برای معرفی بمباران شیمیایی و اتفاقاتی که افتاده برگزار میکنیم. امسال هم قرار است در 26 اسفند همراه مسئولان و بزرگان منطقه همایشی داشته باشیم. در حق مردم نودشه ظلم شده است و ما انتظار داریم به خاطر مشکلات شیمیایی و شهدا شهر گلستان شود.

شهر در زمان بمباران شیمیایی 5 هزار نفر جمعیت داشت ولی متأسفانه به دلیل مهاجرت الان به 4 هزار نفر رسیده است. نودشه از لحاظ گردشگری جای بسیار بکر و زیبایی است که با سرمایهگذاری میتواند به قطب گردشگری تبدیل شود ولی امکانات صفر است. حلبچه شهر کوچکی بود اما به احترام بمباران شیمیایی و شهدایش استان شد و شهر ما با 110 شهید که به 117 نفر رسیده هنوز بخشداری ندارد.

بمباران شیمیایی را سازمان ملل تأیید کرده است و این فرصت خوبی است تا از طریق بینالمللی جنایت استکبار علیه مردم نودشه را به همگان معرفی کرد؟

ما خبرنگاران خارجی که ماسک زده به شهر آمده بودند را دیدیم و اگر از هر کسی که آن زمان بوده بپرسید آن روزها را به خاطر دارد. دو یا سه سال پیش گروهی از ژاپن برای کمکهای دارویی و درمانی آمدند و نزد مصدومان رفتند. ژاپنیها فیلم تأثیرگذاری هم درست کردند که در تلویزیونشان پخش شد. ما به تنهایی نمیتوانیم همه کارها را انجام دهیم و باید ارگانها و سازمانهای دیگر به کمکمان بیایند. به تازگی از وزارت خارجه خواستهایم که اسناد مربوط به آن روز را در اختیارمان بگذارد که هنوز به نتیجه نرسیدهایم. در این چند ساله کارهایی انجام شده ولی هنوز کمیسیون پزشکی به مردم سخت میگیرد. الان 160 پرونده در بنیاد شهید شهرستان آماده داریم که باید در دستور کار قرار بگیرد. شهر ما از لحاظ پزشکی و دارویی محروم است. مصدوم 75 شیمیایی داشتیم که برای کپسول اکسیژن مشکل داشت. مصدومی داریم که دو چشمش را از دست داده است. دولت باید فکری به حال مصدومان شیمیایی شهر نودشه کند. وظیفه ما اطلاعرسانی است و کارهای اجرایی را باید کسان دیگری انجام دهند و برای این مردم مظلوم کاری صورت بگیرد. انتظاراتی که داشتیم زیاد برآورده نشد. باید از طریق نمایندگان مجلس و وزارتخانهها پیگیری شود تا مشکلات مردم حل شود. باید برای ابتداییترین مسائل پزشکی به مرکز شهرستان برویم. کوچکترین امکانات پزشکی در شهر وجود ندارد و باید به مصدومان شیمیایی رسیدگی کرد.

منبع:روزنامه جوان