به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مراسم رونمایی از کتاب «زنده بادا عشق» مجموعه‌ای که حاوی سروده‌های رضا اسماعیلی است شب گذشته در فضای مجازی رونمایی شد.
حداد عادل: معرفی شاعران خوب ایران معاصر به پارسی سرایان هند کاری شایسته و بایسته است
بر اساس این گزارش، شاعران فارسی‌زبان ایرانی و خارجی بسیاری در این برنامه شرکت داشتند، اما غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به مناسبت رونمایی از مجموعه شعر «زنده بادا عشق» اظهار داشت: تا ابد زنده بماناد ترا نام ای عشق/ که به اقبال تو هر کار توان برد از پیش؛ انتشار کتاب «زنده باداعشق» را که مجموعه شعر آقای رضا اسماعیلی است کاری مبارک می‌دانم.
وی افزود: اکنون که به همت دوستان ادب پرور ما مخصوصا جناب قزوه راه آشنایی شاعران پارسی گوی ایرانی و هندی با یکدیگر گشوده و هموار شده، معرفی شاعران خوب ایران معاصر به پارسی سرایان هند کاری شایسته و بایسته است. آقای اسماعیلی نمونه بارزی از شاعران امروز ایران هستند که زبان شاعرانه دلنشین و روان دارند و شعر را درخدمت گوهر عشق به کار گرفته‌اند و با کیمیای عشق به سخن رفعت و فَضیلت بخشیده‌اند. با هم بخوانیم که «زنده باداعشق» و زنده بادا زبان فارسی و زنده بادا پیوند دوستی و همدلی میان شاعران ایران و هند. چنین باد.
قزوه: شاعری که مَنَش می‌شناسم
علیرضا قزوه نیز در این برنامه اظهار داشت: از شما چه پنهان این آقا رضای اسماعیلی را سال‌های زیادی است که می‌شناسم و این سال‌ها نه یک سال و دو سال و ده سال که قریب چهل سال است و چهل سال خودش یک عمر است و شهادت می‌دهم که در همه این سال‌ها هماره جز لبخند و جز مهربانی و جز همراهی، جز صفا و جز اخلاق و جز صمیمیّت از او ندیده‌ام و نشنیده‌ام.
وی ادامه داد: او نه تنها از اخوان با صفای من که از همراه‌ترین همدلان شعر انقلاب بوده و هست و از همان سال‌های جنگ و دفاع مقدس و جوانیِ شعر انقلاب، هماره یکی از سنگرداران این عرصه بوده و تا هنوز نیز هست و تا هنوز با دغدغه شعر می‌گوید و می‌داند که چه بگوید و از که بگوید. شعر او و دغدغه‌های او دغدغه‌های بزرگ است. بی گمان اگر چند معلّم با مرام شعر انقلاب را بخواهم نام ببرم، یکی از آن‌ها اوست.
مجاهدی: ثابت قدم در آسیب شناسی شعر آیینی
در بخش دیگری از این مراسم محمدعلی مجاهدی پدر شعر آیینی یادداشتی را منتشر کرد که در ادامه می‌خوانید:
«هوالجمیل»
جناب رضا اسماعیلی از پژوهشگران نام آشنا و صاحب نظران مطرح و سخنوران توانمند در عرصه شعر مقاومت و ادب آیینی است. سال‌هاست که او را می‌شناسم و به او ارادت دارم. از جاذبه‌های وجودیِ این عزیز فرهیخته: فروتنی، گشاده رویی، نرمخویی، دانشوری، صمیمیت، بی ادعایی و دغدغه مندی است. منتقدی است نستوه با آثار قلمی فاخر و بشکوه.
هرگز از یادم نمی‌رود وقتی که در مقام نقد شعر آیینی معاصر بر آمدم و از باید‌ها و نباید‌های مطرح در گستره موضوعی شعر آیینی سخن گفتم و مولفه‌های آسیب شناسی شعر ولایی را به جِد مطرح کردم، با بی مهری‌های فراوانی مواجه شدم که نه گفتنی است و نه شنیدنی! تنها عزیزی که تمام قد در کنارم ایستاد و طعنه‌ها و کنایه‌ها را به جان خرید و از ترکش‌ها بی نصیب نماند، ولی نهراسید و پایداری کرد، این بزرگوار بود.
بی تفاوتی‌های آزار دهنده رایج در میان غالب پیشکسوتان شعر آیینی و عدم همراهی و همدلی، نتوانست در عزم راسخ من و این نازنین تزلزلی ایجاد کند، و اگر امروز شاهد برومندی و آبرومندی چشمگیر شعر آیینی هستیم، باید سپاسگزار پژوهش گران متعهد و شاعران غیرتمند ولایی زمانه خود باشیم که جناب اسماعیلی از چهره‌های به یاد ماندنی این عرصه خطیر و خطر خیزند.
انتشار این مجموعه متین شعری را - که حاوی مقوله‌های مطرح در قلمرو موضوعی شعر آیینی است - به فال نیک می‌گیریم و توفیق روز افزون ایشان را در تبیین و ترویج فرهنگ گرانسنگ شیعی آرزو مندیم.
سنگری: در ستیز با تحریفات و باژگونگی‌ها
محمدرضا سنگری نیز در این گردهمایی شاعرانه این یادداشت را به مناسبت رونمایی از کتاب «زنده بادا عشق» ارائه کرد و نوشت: کارنامه درخشان زیست شاعرانه و پژوهشگرانه استاد رضا اسماعیلی، آیت روشن و حجت بالغه زیستی اندیشه ورانه، شهیدانه، عارفانه، عالمانه و مجاهدانه و ترجمان دفاع از حریم آرمان‌ها و ارزش‌ها و عرصه سخاوتمندانه اندوخته‌ها و آموخته‌ها به نسل‌های آینده است.
هر چند نام استاد اسماعیلی در نزد اهالی شعر بیشتر به سروده‌های آیینی و ترانه سرایی و شعر دفاع مقدس شناخته شده است، اما آنان که با آثار قلمی ایشان انس و الفت دارند، می‌دانند به همان اندازه که در سرودن شعر و ترانه توانمند و کارآمدند، در عرصه پژوهش و تحقیق، نقد و نظریه پردازی و در حوزه نثر از موفق‌ترین چهره‌های عصر انقلاب اسلامی به شمار می‌آیند.
در کنار شعر و پژوهش، نقش معلمانه استاد اسماعیلی در هدایت و تربیت نسل جوان شاعر و نویسنده ستودنی است. هندسه فرهنگی و فکری منظم، شناخت وسیع از ادبیات کلاسیک، زبان نرم و صمیمی، و از همه فراتر و والاتر دردمندی و درک مندی، او را در کار معلمی ممتاز و متمایز می‌سازد.
اما آنچه استاد اسماعیلی را در نگاه دوستان شاخص می‌سازد، ادب، تواضع، وقار و نجابت شاعرانه، صداقت و صراحت و صبوری و تخلق به اخلاق و رعایت حریم‌ها و پاس حرمت دیگران داشتن است. استاد اسماعیلی در دفاع از ارزش‌ها و فضیلت‌ها و نقطه مقابل ستیز با ناروایی‌ها، کژاندیشی‌ها، تحریف‌ها و سطحی نگری‌ها، نستوه و استوار، چون کوه ایستاده است و در طول حدود چهل سال که این کمترین با او مراوده و مذاکره و هم سخنی داشته‌ام، کوچک‌ترین تزلزل و تذبدب در سلوک و سیرت و اندیشه وی نیافته‌ام.
دفتر‌های شعر وی نیز گواه‌اند که دغدغه‌های استاد اسماعیلی چیست. «حنجره سرخ عشق»، نخستین دفتر شعر وی که در سال ۱۳۷۳ چاپ شد تا «نی نامه» و «آسمانی‌ها» و «بوی گل در می‌زند» و «بر آستان جانان» همه و همه مفسر و آیینه جانی آگاه، اندیشه‌ای سترگ، قلبی عارف و جهانی همه معنا و معنویت اند. حتی در «تفسیر طوفان» که مجموعه گفتگو‌های وی با ۱۵ تن شاعر در باب مقوله‌هایی، چون ادبیات پایداری، شعر مقاومت بین الملل اسلامی، رسالت شاعران، شاعران مقاومت و شعر پایداری لبنان، عراق، افغانستان، مصر و دیگر نهضت‌ها و خیزش‌های منطقه است، می‌توان هوشمندی در طرح سوال، انتظام مباحث، و حتی بایسته‌های یک مصاحبه موفق را یافت. البته تجارب روزنامه نگاری استاد اسماعیلی نه تنها در این اثر، که در تمام پژوهش‌ها و نقد و نظر‌ها مشهود و محسوس است.
در حوزه شعر، توفیق استاد اسماعیلی در قالب‌های گونه گون شعری چشم نواز و روح نواز است. در قالب‌های کلاسیک مانند رباعی، غزل، به همان اندازه موفق است که در قالب‌های نیمایی و سپید. «عاشقانه‌های شرقی» حجت تمام بر این مُدعاست.
ارادت استاد رضا اسماعیلی به اهل بیت (ع)، به ویژه ابوالاحرار سیدالشهداء، حضرت رضا (ع) و حضرت موعود (عج)، به سروده‌هایش هویت ویژه بخشیده است. در مجموعه شعر «ناگهان دریا» و «سلام بر عاشورا»، مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را»، «ملکوت کلمات» و «این مریم همیشه»، نشان روشن این ارادت و دلدادگی و عشق ورزی است. در سروده‌های عاشورایی، به ویژه در «سلام بر عاشورا»، ستیز با تحریفات و باژگونگی‌ها در فهم عاشورا، نقد و نظر‌هایی را برانگیخت که استاد اسماعیلی صبورانه و عالمانه از موضوع و موضع خویش دفاع کرد و می‌توان گفت بابی برای نقد کژاندیشی‌ها در قلمرو فرهنگ عاشورا به روی شاعران و ذاکران گشود.
خدمات فرهنگی استاد عزیز رضا اسماعیلی به فرهنگ و ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و شناساندن چهره‌های بزرگ ادبی، به ویژه شاعران ترازمند و فرازمند انقلاب اسلامی مانند دکتر طاهره صفارزاده، استاد حمید سبزواری، استاد مشفق کاشانی، دکتر قیصر امین پور، دکتر علیرضا قزوه، حقیقتا ارجمند و اجرمند و ستودنی است و با این یادکرد‌ها مانند «شناخت نامه دکتر طاهره صفارزاده»، و «این بانگ آزادی» استاد حمید سبزواری و «خلوت انس» با همکاری استاد مشفق کاشانی، آثار گران سنگی را به عالم پژوهش و پژوهشگران ارائه داده است.
توفیق همچنان رفیق راهش باد و دیر زیاد تا همچنان کام خواهندگان و خوانندگان از نخل پر ثمر و پربرکت وجودش شیرین و بهره‌مند شود.
شکارسری: همه چیز در تعادل است
حمیدرضا شکارسری از دیگر شاعرانی بود که در این محفل ابراز داشت: گاهی با مجموعه شعری روبرو می‌شوی که در انتها، چهره‌ای روشن از راوی را برای تو ترسیم می‌کند. این چنین مجموعه شعر‌هایی به ندرت می‌تواند حاصل ذوق شاعری مبتدی و آماتور باشد. شاعرِ با تجربه به ثباتی قابل تامل و معنادار در بیان شاعرانه رسیده است و نیز در گزینش آثارش برای تهیه یک مجموعه شعر به گونه‌ای عمل می‌کند که گویای همان ثبات بیانی و نیز ترسیم کننده همان چهره روشنش باشد. مجموعه شعری که به جای جُنگ شعر پهلو به کتاب شعر بزند. مجموعه غزل «زنده بادا عشق» در همین راستا قابل تحلیل و بررسی است.
«رضا اسماعیلی» در این کتابِ غزل چهره راوی شعرهایش را به روشنی ترسیم می‌کند: یک راوی مُتدین و مذهبی و دل سپرده به انقلاب اسلامی و ارزش‌های آن. شخصیتی همان قدر سوگ سرا که حماسه سرا و همان قدر تغزلی که اندیشه ورز. این ابعاد به روشنی از غزل‌های «زنده بادا عشق» قابل تشخیص است.
تظاهرات دینی در غزل‌های این مجموعه یا به صورت مستقیم به چشم می‌آید و یا به صورت مضمون سازی در ابیاتی از غزل‌هایی که در نگاه اول دینی به نظر نمی‌رسند، اما گویای ذهنیتی متکی بر آموزه‌های دینی هستند:
فصل لبخند گل پنجم، امام باقر است
پنجمین خورشید، زد لبخند بر دنیای من
تشنه یک جلوه از خورشید سیمای توام‌ای طلوع پنجمین! ای حجت فـردای من
و یا با بیانی تغزلی‌تر خطاب به امام عصر (عج):
با تماشای خیالت، می‌روم در انجمن
انجمن، غوغای شاعر‌ها ...، تو، اما نیستی
شعر بسیار است و شاعر‌ها فراوان، مهربان
فائز و خیام و طاهرها...، تو، اما نیستی
در ابیات فوق محتوای مذهبی آشکارا و حتی کم و بیش عریان بر کاغذ ریخته‌اند، اما دستگاه فکری متکی بر آموزه‌های دینی در ابیاتی، چون مثال‌های زیر زیرپوستی‌تر و طبیعی‌تر لباس شعر پوشیده‌اند. مثلا وقتی که شاعر برای دوستی اخوانیه می‌سراید و طی آن از اصطلاحات مذهبی یاری می‌گیرد:
از من تو را که گرم نماز سرودنی
با لهجه‌ی صمیمی و سبز اذان، سلام
و یا در غزل دیگری نیایش واره می‌سراید و از اصطلاحات خاص این فضا بهره می‌جوید:
به ذکر بال کبوتر رسیده‌ام امروز
و با خیال زلال عبور مشغولم
بهار می‌رسد و رستخیز در راه است
به ذکر سوره گل، با حضور مشغولم
اسماعیلی دل سپردگی به انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و ارزش‌های برآمده از آن‌ها را نیز در شعرهایش بروز می‌دهد و از آن جا که انقلاب اسلامی، درهم رفتگی قابل توجهی با زیرساخت‌های دینی اندیشه مردم دارد، مجموعه شعر‌های او از جمله «زنده بادا عشق» تلفیقی از اشعار دینی و انقلابی ست. از این رو می‌توان او را از مُستدام‌ترین، جدّی‌ترین و پرکارترین شاعران انقلاب دانست. شاعری که اهل ریسک چندانی در زبان و بیان شاعرانه نیست و از نُرم‌های موجود شعری خروج چندانی نشان نمی‌دهد و به همین دلیل شاعری «متعادل» و نه اهل خطر با فرم‌های شعری محسوب می‌شود؛ بنابراین تعجب می‌کنیم اگر یک دو مورد بازی با قافیه، مثلا در بیت آخر را مشاهده می‌کنیم که تازه در برابر فرم و قالب شکنی‌های شاعران به خصوص جوان در دو سه دهه اخیر، خیلی هم عجیب و غریب نیست:
کوچک ترم از آن که بگویم بیا و یا
خط و نشان برای امام زمان بد است
جان کلام: این که شما حی و حاضری
ما غایبان منتظریم و «همین»! بد است
و خود بلافاصله به وقوف بر این هنجارشکنی ساده اشاره می‌کند!
«زنده بادا عشق» می‌توانست حداقل در نام خود بدیع‌تر باشد و از حد ترکیبی زیادی آشنا فراتر برود، ولی حتی در این مورد نیز می‌توان روحیه‌ی متعادل «رضا اسماعیلی» را تشخیص داد.
این گزارش اضافه می‌کند، «زنده بادا عشق» سروده رضا اسماعیلی است که از سوی موسسه فرهنگی هنری شاعران پارسی زبان منتشر شده است.
انتهای پیام/ ۱۲۱
