به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، دین اسلام مجموعه‌ای است وحیانی که رسالتش، نمایاندن راه سعادت انسان در زندگی دنیوی و حیات پس از مرگ است. این دین، برنامه‌های متعدد و جامعی را برای رسیدن به این هدف والا معرفی کرده است؛ بنابراین، احکام در کنار عقاید و اخلاق از بخش‌های ضروری دین است که بر زندگی فرد و اجتماع اثر اساسی دارد؛ چرا که راهنمای استفاده از استعداد‌ها از منظر دین، در فقه یا احکام تجلی می‌یابد؛ به همین دلیل، اهتمام به یادگیری احکام شرعی و عمل به آن‌ها در عرصه زندگی فردی و اجتماعی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
در طول تاریخ، رجوع مکلفان به مراجع تقلید برای یافتن پاسخ سوالات شرعی خود، به فراهم شدن مجموعه‌های فتوایی مختلفی انجامیده است. این مجموعه‌ها با وجود نقش بی بدیل خود در تبیین تکالیف شرعی، با گذشت زمان و پیچیده‌تر شدن روابط زندگی اجتماعی و حجیم شدن مجموعه‌های فتوایی و همچنین تعدد مراجع تقلید در عصر واحد، در انجام رسالت خود، دچار کاستی‌هایی شده اند و افراد عادی، برای دستیابی به پاسخ سؤالات شرعی با دشواری‌های متعددی روبه رو شده اند. با توجه به این ضرورت‌ها، واحد ابواب فقهی پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم علیه السلام هم سو با اهداف تبلیغی، خود برای تأمین محتوای تبلیغ مبلغان دینی، بر آن شد با شناسایی برخی کاستی‌ها در منابع فتوایی موجود و با توجه به تعدد مراجع تقلید، مجموعه‌هایی از احکام موضوعی را با ویژگی‌های خاص آماده نشر سازد.
در میان این کتب، کتاب احکام "اعتکاف" با ۹۰ زیر شاخه در قالب ۱۰۱ سؤال در ۱۱۲ صفحه برای استفاده مردم عزیز خصوصاً برای جوانان آماده شده است که امیداوریم گامی برای نهادینه کردین این سنت حسنه باشد.
برای آشنایی بیشتر و بهتر با این کتاب گرانقدر مصاحبه‌ای با حجت الاسلام محمد عزتی بخشایش یکی از نویسندگان این کتاب انجام داده ایم که مشروح آن در ادامه به محضر شما عزیزان ارائه میشود.
در آغاز ضمن تشکر، به عنوان مدخل گفتگو پس از معرفی خودتان شمه‌ای از زندگی علمی و فرهنگی خود (یا گروه علمی‌تان) را بفرمایید.
گروه فقه پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام حدود سال ۱۳۸۸ به همت برخی از اساتید حوزه علمیه قم تأسیس شد و با همکاری محققان گرانقدر اساسنامه و نقشه راه این گروه تدوین شد. این گروه در دو بخش ابواب فقهی و اصناف فعالیت را شروع نمود. شاید بتوان گفت حدود هفتاد درصد از اهداف تعریف شده در مراحل نهایی است. گروه فقه از ابتدای سال ۹۹ روند تازه‌ای را شروع نمود که هدف از آن پاسخگویی به شبهات فقهی جوانان مؤمن انقلابی در حوزه‌های جدید است. همچنین گروه فقه به دنبال آماده سازی فضای جامعه خصوصاً فضای حوزه علمیه برای ورود به مسائل جدید با صبغه سیاسی و انقلابی است.
چه شد که به نویسندگی روی آوردید و اولین تالیف‌تان چه بود؟
بنده به دعوت یکی از دوستان گروه فقه در سال ۹۱ وارد جمع پژوهشگران این گروه شدم و اولین کتابی که کار شد «کتاب امر به معروف و نهی از منکر» بود.
چرا این سوژه را برای نوشتن انتخاب کردید؟
طبق هدفی و نقشه راهی که برای گروه تدوین شده بود، مقرر شد که تمام یا مُعظم باب¬های فقهی را با نگاهی جدید که توضیح آن خواهد آمد، کار شود. بیش از ۴۰ جلد کتاب کار شده است که بخشی از آن‌ها مرحله ارزیابی را به پایان رسانده و آماده چاپ است. برخی از آثار نیز چاپ شده است که یکی از این آثار کتاب «احکام اعتکاف» است. طبق آخرین آمار حدود ۸۰۰ هزار نفر در کشور معتکف می شوند که هفتاد درصد این افراد را قشر جوان تشکیل می¬دهند. اما متأسفانه کتاب کامل و جامعی در زمینه احکام اعتکاف در دسترس معتکفین عزیز نبود که این مهم به همت پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام محقق شد. این کتاب طبق نظر ۱۲ تن از مراجع عظام با شیوه پرسش و پاسخ تهیه شده است که به جرأت می-توان گفت در موضوع احکام اعتکاف کاملترین کتاب محسوب میشود.
وجه تمایز و مزیت‌های این کتاب با آثار مشابه آن چیست؟
چنانچه عرض شد کتاب حاضر از نظر جامعیت، کاملترین کتاب در بحث احکام اعتکاف به حساب می-آید. همچنین این کتاب به شیوه پرسش و پاسخ با اتکا به منابع فقهی مراجع عظام به ترتیب اولویت منابع یاد شده تنظیم شده است. به عنوان نمونه حضرت امام رحمة الله علیه چهار منبع فتوایی دارند که عبارت است از تحریر الوسیله، رساله، حاشیه عروه و استفتائات. برای دستیابی به فتاوای حضرت امام ابتدا به تحریر که در اولویت اول است مراجعه سپس به رساله و در مرحله بعد حاشیه عروه و در نهایت به استفتائات ایشان رجوع میشود. روند کار اینگونه بوده که ابتدا درختواره اجمالی کتاب توسط طراح درختواره طراحی شده، سپس تمامی مسائل مبتلابه کتاب در قالب سؤال توسط طراح سؤال طرح شده است. در مرحله بعد توسط دو تن از پژوهشگران به سؤالات موجود از طریق منابع فتوای مراجع عظام پاسخ داده شده است. برای اتقان کار در مرحله بعد تمامی سؤالات و پاسخ¬ها مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته است. ما در این مرحله به ارزیابی خودمان اکتفا ننموده و دوباره کتاب توسط یکی از اساتید حوزه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
علاوه بر اتقان کار که مهمترین شاخصه کتاب‌های حاضر نیز است، قالب کتاب که به صورت پرسش و پاسخ است اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که این شیوه درک مطلب را برای مخاطب روان میسازد. وجه تمایز بعدی درختواره کتاب است که در نوع خود واقعاً بی نظیر و برای مخاطب راهگشاست.
به نظر شما چه قشری از کتاب‌های شما علی الخصوص این اثر، بیشتر استقبال می‌کنند؟
بالطبع مخاطب اصلی کتاب جوانان عزیز خصوصاً قشر طلاب و دانشجویان محترم هستند که علاوه بر این که خودشان احکام شرعی اعتکاف را با استفاده از کتاب حاضر یاد میگیرند، می‌توانند به دیگران نیز بیاموزند که هدف اصلی کار گروه فقه نیز همین است.
برای پیوند عمیق‌تر نسل جوان با معارف دینی چه کار‌های باید انجام شود؟
عبد السلام بن صالح از امام رضا علیه السلام نقل می‌کند:
«سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا (ع) یَقُولُ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا فَقُلْتُ لَهُ وَ کَیْفَ یُحْیِی أَمْرَکُمْ قَالَ یَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یُعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا؛ از امام رضا علیه السلام شنیدم که فرمودند: خدا بیامرزد کسى را که امر ما را زنده کند. به امام عرض کردم: چگونه امر شما زنده مىشود؟ فرمودند: به آموختن علوم ما و تعلیم دادن آن به مردمان، همانا اگر مردم زیبایی¬های سخنان ما را بداند، حتماً پیرو ما خواهند گشت.»
بیان احکام شرعی که یکی از مصادیق بارز سخنان ائمه اطهار علیهم السلام است، برای مؤمنین بسیار جذاب است که همیشه سؤالات زیادی پیرامون احکام شرعی در ذهن دارند. بنظرم اگر همین احکام را بتوانیم به صورت کامل و به روز برای مردم بیان کنیم، کار بسیار بزرگی را در رساندن سخنان اهل بیت علیهم السلام به مردم انجام داده ایم.
آیا برای سال‌های آینده هم کتابی خواهید داشت؟
انشاالله کتاب‌های زیادی آماده چاپ هستند از جمله کتاب «احکام فرزند آوری» که شامل احکام تلقیح مصنوعی، سقط جنین و پیشگیری از بارداری میشود، «احکام مسافر»، «احکام تقلید»، «احکام امر به معروف و نهی از منکر»، «احکام مضاربه»، «احکام بانوان» و کتاب‌های دیگر که آماده چاپ است. همچنین برخی از کتاب‌ها در مراحل پایانی است، از جمله «احکام نمایندگان مجلس» و «احکام امر به معروف و نهی از منکر سیاسی».
انتهای پیام/ 121
