به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، اردشیر پشنگ پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگویی درباره بمباران شیمیایی سردشت در سال ۱۳۶۶ اظهار داشت: بمباران شیمیایی سردشت در روز هفتم تیر ۱۳۶۶ توسط جنگنده‌های ارتش بعث اتفاق افتاد. سردشت یکی از شهر‌های کُردنشین استان آذربایجان‌غربی است و در حمله هوایی جنگنده‌های عراقی ۴ نقطه مختلف شهر سردشت مورد اصابت بمب‌های شیمیایی قرار گرفت که در اثر این بمباران شیمیایی، ۱۱۰ نفر از ساکنان و شهروندان و هموطنانمان به شهادت رسیدند و بیش از هشت هزار نفر با درصد‌های متفاوت، جانباز شیمیایی جنگ تحمیلی شدند.
استفاده از سلاح‌های شیمیایی به رغم عضویت در کنوانسیون‌های بین‌المللی
این پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل با بیان اینکه حمله شیمیایی سردشت، ابعاد انسانی بسیار تکان دهنده‌ای داشت، افزود: اولاً کاربرد سلاح‌های ممنوعه شیمیایی به رغم کنوانسیون‌های مختلف بین‌المللی از سوی یک دولت متخاصم، ثانیاً حمله به یک منطقه غیرنظامی و مسکونی و یک منطقه کوچک کُردنشین و ثالثاً حمله با استفاده از بمب‌های شیمیایی که مصداق جنایت علیه بشریت و یک ژینوساید (نسل‌کُشی) مردم کُرد سردشت بوده که توسط جنگنده‌های عراقی و به فرمان مستقیم سردمداران وقت عراق، یعنی صدام اتفاق افتاده است.
پشنگ اضافه کرد: از این منظر ما شاهد هستیم از آن زمان تا به امروز یعنی از ۳۳ سال پیش، همچنان چند هزار نفر از ساکنان سردشت از نسل‌های دوم و سوم که در آن منطقه متولد شدند، متاثر از آن حمله شیمیایی هستند. بدن‌ها و روح‌های آن‌ها خسته و دچار آسیب است و علاوه بر هزینه‌های مالی هنگفتی که بر دوش مردم گذاشته است، اثرات این حمله که بیش از سه دهه پیش اتفاق افتاده است، سال‌های سال در منطقه باقی خواهد بود.
سردشت؛ نخستین شهر در عصر مدرن که مورد حمله شیمیایی قرار گرفت
وی از سردشت به عنوان نخستین شهر در جهان که در عصر مدرن و در قرن بیستم، مورد حمله شیمیایی یک دولت متخاصم قرار می‌گیرد یاد کرد و گفت: حمله به سردشت زمینه ساز تکرار جنایت در ابعاد بزرگتری در حمله شیمیایی به شهر حلبچه در سال بعد شد.
کشور‌های اروپایی از مقاصد رژیم بعث باخبر بودند/ عدم واکنش مجامع بین‌المللی
پشنگ درباره واکنش جوامع بین‌المللی در مقابل حمله شیمیایی رژیم بعث به سردشت، افزود: متاسفانه، چون شرایط جنگ در عصر دو قطبی و حمایت بسیاری از کشور‌های مختلف به خصوص اروپای غربی از جنگ و در اختیار قرار دادن مواد اولیه تسلیحات شیمیایی بود که مواد چندمنظوره‌ای بودند، به نظر می‌رسد اکثریت آن‌ها هم در جریان بودند و می‌دانستند که رژیم بعث از این مواد برای ساخت تسلیحات شیمیایی استفاده می‌کند؛ لذا ما شاهد هستیم که در گام اول، واکنش‌های بین‌المللی جدی اتفاق نیفتاد و همین فقدان واکنش‌ها هم زمینه را برای تکرار جنایت در ابعاد بزرگتری در شهر حلبچه که بیش از پنج هزار نفر در اثر حمله شیمیایی رژیم صدام کشته شدند را فراهم کرد.
آمریکا قطعنامه شورای امنیت علیه رژیم بعث را وتو کرد
این پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل اضافه کرد: در فروردین ۱۳۶۵، یعنی یک سال قبل از این ماجرا شاهد بودیم که ایران بعد از اینکه کارشناس‌های مختلفی از سوی مجامع بین‌المللی به مناطق مختلفی از ایران آمدند که نشان بدهند که در جبهه‌های جنگ یک عمل ممنوعه انجام شده و در برخی از مناطق مسکونی از تسلیحات شیمیایی علیه رزمنده‌های ایرانی و شهروندان ایرانی استفاده کرده، شورای امنیت با تلاش‌های بسیار ایران، در واکنش به جنایت‌های جنگی صدام مصوبه‌ای را آماده کرد که بکارگیری سلاح شیمیایی توسط رژیم بعث را محکوم کند، اما این مصوبه با وتوی آمریکا مواجه شد.
وی یادآور شد: تا روزی که صدام به کویت حمله کرد و فراتر از آن در سال ۲۰۰۳ حمله آمریکا باعث سقوط صدام شد، رسانه‌ها و مجامع بین‌المللی واکنش چندانی نسبت به جنایاتی که در سردشت و بعد‌ها در حلبچه از طریق بکارگیری تسلیحات شیمیایی روی داد، نشان ندادند و سال‌ها بعد هرچند که دادگاه بین‌المللی لاهه، چندین مقام عراقی و نیز چندین شهروند و صاحبان صنایع حوزه شیمیایی در اروپا را محکوم کرد، ما شاهد واکنش مناسب و متناسبی از سوی مجامع بین‌الملل و نهاد‌هایی که در این حوزه مسئولیت داشتند، نبودیم.
پشنگ روابط قدرت و سطح دیپلماسی کشور‌ها و بازیگران در نحوه واکنش یا عدم واکنش کشور‌ها به مسئله بمباران شیمیایی سردشت را تاثیرگذار خواند و ابراز داشت: ما در این زمان، یعنی در سال ۶۶ شاهد هستیم که جمهوری اسلامی ایران تحت فشار بین‌المللی قرار دارد.
نحوه واکنش جامعه جهانی؛ یکی از دلایل طولانی شدن جنگ ایران و عراق
وی همچنین افزود: ایران که در آن زمان حدود هشت سال از انقلابش سپری می‌شد، هنوز روابط دیپلماتیک بین‌المللی خودش را آنچنان فعال نکرده بود. خصومت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و صدور شعار‌های انقلابی و صدور انقلاب ایران همچنان پررنگ بود. ترس و واهمه بین‌المللی و منطقه‌ای در قبال شعار‌های انقلابی جمهوری اسلامی ایران وجود داشت و به عبارت دیگری به نظر می‌رسد نحوه واکنش جامعه جهانی که یکی از عوامل طولانی شدن جنگ ایران و عراق است، این بود که انرژی و قدرت جمهوری اسلامی ایران را بگیرد تا از این طریق، ایده صدور انقلاب و ایده تغییرات منطقه‌ای در حاشیه قرار گیرد.
این پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل ادامه داد: به همین دلیل از منظر دیپلماتیک، شرایط جمهوری اسلامی ایران، شرایط مساعدی نبود و طبیعی بود که جامعه بین‌المللی، اتحادیه عرب، سازمان ملل متحد و بسیاری از کشور‌های دارای حق وتو، ارتباط نزدیکتری با دولت بعث و عراق داشته باشند و همانطور که اشاره شد، قطعنامه فروردین ۱۳۶۵ توسط آمریکا وتو شد.
جامعه بین‌المللی دست صدام را باز گذاشته بود
پشنگ تصریح کرد: به این دلایل، جامعه بین‌المللی به نوعی، غیرمستقیم دست صدام را در جنگ باز گذاشته بود و این باز گذاشته شدن دست صدام در حمله شیمیایی به سردشت و بعد‌ها در حمله شیمیایی به حلبچه و بعدتر از آن در حمله به کویت و حتی عربستان خود را نشان داد و تازه در این زمان بود که جامعه خود به خواب زده بین‌المللی، به نوعی بیدار شد؛ چراکه منافع بین‌المللی، مسئله انرژی، امنیت کشور‌های متحدش در جنوب خلیج فارس به خطر افتاده بود، تازه شروع به واکنش نشان دادن کرد و رسانه‌های بین‌المللی شروع کردند به نشان دادن ابعادی از جنایت صدام؛ از جمله در سردشت و حلبچه.
این پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل با بیان اینکه متاسفانه هنوز تعدادی از هموطنانمان در سردشت، به صورت مستقیم و غیرمستقیم متاثر از بمباران شیمیایی سردشت هستند، گفت: هرچند تلاش‌های پزشکی، امدادی و اقتصادی بسیاری در حمایت از این چندهزار نفر هم‌وطن آسیب دیده رخ داده است؛ اما متاسفانه این حمایت‌ها کافی نیست. مشکلات ناشی از مصدومیت و جانبازی شیمیایی، مشکلات بسیار حاد و عدیده‌ای است و یک زندگی ساده را ممکن است که به جهنم تبدیل کند.
پشنگ تصریح کرد: همچنان شهر سردشت به طور کلی از نظر اقتصادی شهر ضعیفی است و ما شاهد هستیم که کولبری به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری‌ها کافی و عدم استفاده از پتانسیل‌های موجود، چه در زمینه نیروی انسانی و چه در زمینه توریسم و گردشگری، رایج است.
اقدامات رئیس قوه قضائیه می‌تواند از بار مشکلات جانبازان حادثه سردشت بکاهد
وی در پایان با اشاره به سفر رئیس قوه قضائیه به آذربایجان غربی و طرح دادخواخواهی حادثه سردشت که در جریان این سفر مطرح شد، گفت: به طور عام مردم سردشت در محرومیت‌های خیلی جدی قرار دارند و هم به طور خاص مصدومان بمباران شیمیایی سردشت در مضیقه هستند. هنوز بسیاری از این افراد فاقد بیمه هستند و هنوز به عنوان جانباز شیمیایی مورد شناسایی قرار نگرفتند. بنظر می‌رسد اقداماتی که آقای رئیسی و دیگر مقامات در این زمینه انجام خواهند داد، می‌تواند مثمر ثمر باشد و می‌تواند از بار رنج، مشکلات، محرومیت و مظلومیت این مردم بعد از ۳۳ سال، بخصوص جانبازان و مصدومان شیمیایی بکاهد و در این زمینه، دولت، حاکمیت، نهادها، چه مردم نهاد و چه نهاد‌های وابسته به حاکمیت بتوانند قدم‌هایی را برای هموطنانمان در سردشت بردارند.
منبع: میزان
انتهای پیام/ 341
