ترور استاد در کوچهِ پارک امین‌الدوله

در تقاطع کوچه پارک امین‌الدوله و کوچه هفدهم محله فخرآباد کمی بالاتر از ساختمان آجری رنگ مجلس شورای ملی نمادی لوزی‌شکل و مشبک نصب است که این نماد محل ترور دومین شخصیت نظام جمهوری اسلامی ایران را به تاریخ نشان می‌دهد.
کد خبر: ۴۵۴۱۱۹
تاریخ انتشار: ۱۲ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۲:۰۵ - 02May 2021

ترور استاد در کوچهِ پارک امین الدوله

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، امروز ۱۲ اردیبهشت ماه چهل و دومین سالگرد ترور آیت الله شهید دکتر مرتضی مطهری با مشارکت مثلث شوم حمید نیکنام، علی بصیری و وفا قاضی‌زاده از اعضای گروهک تروریستی فرقان است؛ همان گروهکی که ۹ روز قبل سپهبد محمدولی قرنی فرمانده نواب عالی‌رتبه بازنشسته ارتش پهلوی را ترور کرد.

ریشه تاریخی مطهری

ملا محمدعلی کیخا از علمای برجسته قرآنی هرات در اواسط قرن سیزدهم شمسی محل سکونت خود دهکده کنگ پیران بخش پشت آب شهرستان زابل را به همراه خانواده ترک کرد و در روستای فریمان در ۷۵ کیلومتری شهر مشهد سکونت کرد.

مرتضی نوه ملا و پسر بزرگِ شیخ محمدحسین کیخا در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ در سال پایانی دومین قحطی بزرگ ایران در روستای فریمان در ۷۵ کیلومتری شهر مشهد به دنیا آمد. شیخ محمدحسین از شاگردان ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی همشهری ملا محمدعلی کیخا بود. خانواده کیخا به علتی که در اسناد تاریخی موجود نیست اقدام به تغییر نام فامیل خود به مطهری کردند.

مرتضی بعد از آموختن خواندن و نوشتن و صرف و نحو قرآن در مکتب‌خانه، در سن ۱۲ سالگی به حوزه علمیه مشهد رفت و پس از طی کردن دوره مقدمات در سال ۱۳۱۵ برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت. ورود او به حوزه علمیه قم مصادف بود با چندمین روز درگذشت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم.

مرتضی جوان کتاب‌های مطول و شرح لمعه را نزد آیت الله محمد صدوقی از نوادگان شیخ صدوقی و سومین شهید محراب پس از انقلاب و آیت الله سیدشهاب الدین مرعشی نجفی از مراجع تقلید بزرگ شیعه آموزش دید. او که تا سال ۱۳۳۰ در حوزه علمیه قم حضور داشت فلسفه ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول را نزد سیدروح الله خمینی، فلسفه الهیات شفای بوعلی و برخی دروس دیگر را نزد علامه سید محمدحسین طباطبایی، اخلاق و عرفان را نزد آیت الله حاج میرزاعلی آقا شیرازی، اصول را نزد آیت الله سیدمحمد حجت و فقه را نزد آیت الله سیدمحمد محقق داماد آموخت. او برای یاد گرفتن برخی علوم دینی مدت‌ها به بروجرد نزد آیت الله سیدحسین طباطبایی بروجردی در رفت و آمد بود.

شیخ مرتضی در سال ۱۳۳۱ با عالیه روحانی دختر یکی از روحانیون مشهدی ازدواج کرد و از این ازدواج صاحب چهار فرزند دختر و سه فرزند پسر به نام‌های علی و محمد شد. عباس هادی‌زاده، احمد یزدی، علی لاریجانی و مجید عباسپور داماد‌های ایشان هستند.

او در همان سال از قم به تهران مهاجرت کرد و در مدرسه مروی در منطقه بازار بزرگ تهران به تدریس و تألیف و سخنرانی‌های مختلف پرداخت. سه سال بعد اولین جلسه تفسیر قرآن انجمن اسلامی دانشجویان را برگزار کرد و چند ماه بعد جزو اساتید دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران شد و تدریس را علاوه بر مدرسه مروی در این دانشکده آغاز کرد. استاد مطهری پس از تشکیل انجمن اسلامی پزشکان در سال ۱۳۳۷ یکی از سخنرانان اصلی این انجمن بود که این حضور تا زمان شهادت ایشان تا سال ۱۳۵۸ ادامه داشت.

استاد مطهری علاوه بر تحصیل علوم دینی و عقلی در امور اجتماعی و سیاسی نیز فعال بود و با گروه‌های مختلف سیاسی از جمله گروه فدائیان اسلام در ارتباط بود.

درخشش مطهری از دهه ۱۳۴۰

وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران در دهه ۱۳۴۰ و علنی شدن مبارزات سیدروح الله خمینی علیه نظام پهلوی از سال ۱۳۴۱ استاد مطهری را مصمم به حضور مستمر و پیوسته کنار رهبر معنوی جریان فکری منتقد نظام پهلوی کرد. اقدامات اجتماعی و فرهنگی او در این دوره به‌مرور جایگاه ایدئولوژیک، مدیریتی و اجرایی او را نزد رهبر فقید انقلاب اسلامی نمایان‌تر کرد.

مشهودترین این اقدامات سازمان‌دهی قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در تهران بود. اگر چه سخنرانی مهیج استاد بر علیه شخص شاه در ساعت ۱ بامداد روز چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ موجب بازداشت و زندانی شدن ۴۳ روزه‌اش توسط شهربانی شد. البته او و سایر بازداشت شدگان به دلیل اعتراضات و مهاجرت برخی علما و روحانیون به تهران و فشار افکار عمومی بر دستگاه حاکمه، اواخر تیر ۱۳۴۲ از زندان آزاد شد.

استاد پس از آزادی از زندان به روشنگری در دانشگاه تهران، انجمن اسلامی دانشجویان، انجمن اسلامی پزشکان و دو مسجد هدایت جمهوری و مسجد جامع نارمک ادامه داد. او حتی به تأسیس حسینیه ارشاد در سال ۱۳۴۶ اقدام کرد و سه سال بعد به دلیل برخی اختلاف نظر‌ها با برخی از اعضای هیات مدیره از عضویت در آن استعفاء داد.

پس از تشکیل هیئت‌های مؤتلفه اسلامی به نمایندگی از رهبر نهضت مبارزه با رژیم پهلوی به همراه چند روحانی دیگر عهده دار مدیریت و رهبری این هیئت‌ها شد. نفوذ و شناخت استاد مطهری در پرونده شناسایی و دستگیری کادر رهبری هیئت‌های موتلفه اسلامی خودنمایی کرد. ماجرا از این قرار بود که پس از ترور حسنعلی منصور نخست وزیر ۴۱ ساله رژیم پهلوی و دستگیری و اعدام محمد بخارایی ضارب عضو گروه فداییان اسلام و از شاگردان استاد مطهری، کادر رهبری هیئت‌های مؤتلفه اسلامی که ایشان نیز جزو آنان بود شناسایی و دستگیر می‌شوند، اما به لطفاً اطلاع قاضی پرونده که مدتی دانشجوی استاد در قم بود از مهلکه جان سالم به در می‌برد.

پس از تبعید امام خمینی (ره) در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به ترکیه مسؤولیت استاد سنگین‌تر از قبل شد. رژیم پهلوی به بهانه صدور اعلامیه‌ای مشترک به امضای آیات عظام علامه محمدحسین طباطبایی، شیخ سید ابوالفضل مجتهد زنجانی و دکتر مرتضی مطهری در سال ۱۳۴۸ برای حمایت از آوارگان فلسطینی و جمع آوری کمک‌های نقدی و غیرنقدی و قرائت این اعلامیه در مراسم رسمی حسینیه ارشاد، استاد را دستگیر و مدتی در زندان انفرادی محبوس شد.

با فعالیت‌های مستمر فرهنگی – سیاسی دکتر مطهری طی سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۴ در مراکز مذهبی معروف تهران از جمله مسجد الجواد میدان هفت تیر و حسینیه ارشاد و مسجد جاوید این سه مکان مذهبی از سوی ساواک تعطیل و ایشان بار دیگر دستگیر و مدتی زندانی شد. حکومت پهلوی که روشنگری‌ها و تئوریزه کردن دین مبین اسلام را بر نمی‌تابید دکتر را از سال ۱۳۵۴ تا آخرین لحظات عمر رژیم پهلوی ممنوع المنبر کرد.

مطهری و تبیین ایدئولوژی جمهوری اسلامی

تبیین ایدئولوژی اسلامی و مانیفست دینی جمهوری اسلامی توسط استاد مطهری ماناترین اثر و ارثیه ایشان است که از طریق انبوه سخنرانی‌ها و تألیف کتاب‌های مختلف و تدریس در مساجد و دانشگاه‌ها برای مردم ایران به یادگار ماند. اهمیت این مسئله زمانی صد چندان می‌شد که گروه‌های التقاطی و تندرو دینی به دلیل افزایش تبلیغات گروه‌های چپ در دانشگاه‌ها و محیط‌های پر تردد جوانان طی سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ رو به افزایش گذاشت.

ایشان همچون شاگردی تیزبین به‌سرعت به خطر فکری و التقاطی سازمان مجاهدین خلق یا همان سازمان منافقین پی برد و تلاش بسیاری کرد تا مردم و مسئولان در دام این سازمان تروریست و فریبکار نیفتند. یار و شاگرد باهوش و سیاسی امام خمینی به‌خوبی توانست پی به ماهیت ناپایدار و سیال ایدئولوژی فکری منافقین ببرد و آن را پیش بینی کند.

به دلیل نیاز شدید حوزه علمیه قم به علوم جدید و قرائت‌های نوین از فقیه شیعه، امام خمینی در سال ۱۳۵۵ از استاد مطهری خواست تا هفته‌ای دو روز به شهر قم سفر کرده و طلاب و فاضلای حوزه علمیه قم را با مسائل سیاسی روز و قرائت جدید از فقه اسلامی آشنا کند.

دکتر مطهری در سال ۱۳۵۵ به دنبال اختلاف فکری شدید با امیرحسین آریان پور از اعضای حزب توده و استاد کمونیست دانشکده الهیات دانشگاه تهران، زودتر از موعد مقرر خود را بازنشسته کرد. ایشان معتقد بود نباید یک مارکسیست در دانشکده الهیات تدریس داشته باشد، اما به دلیل حمایت رژیم از مارکسیست‌ها استاد مطهری در نهایت ناچار به استعفا از این دانشکده شد.

پس از شکست قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ علت شکست، عدم وجود تشکیلات منسجم شناسایی شد به این منظور در سال ۱۳۵۶ به تأکید امام خمینی و حمایت از استاد مطهری، نخستین هسته جامعه روحانیت شکل گرفت و اساسنامه آن در سال ۱۳۵۷ تدوین شد. برنامه‌ریزی برای انجام راهپیمایی‌ها، سخنرانی در مساجد، تهیه شعار‌ها و هماهنگی و سازمان‌دهی مبارزه ضد رژیم عمدتاً بر عهده جامعه روحانیت مبارز بود.

ارتباط در تبعید

ارتباط استاد مطهری با امام (ره) در دوران تبعید از طریق پیک برقرار بود، اما این ارتباط از سال ۱۳۵۵ با سفر استاد به نجف اشرف مسیر جدیدی پیدا کرد. ایشان با سفر به محل سکونت امام در عراق از نزدیک درباره مسائل مهم نهضت با ایشان همفکری و مشورت کرد. نقش استاد مطهری در اداره نهضت به‌خصوص پس از جانباختن آقا سید مصطفی خمینی پررنگ‌تر از قبل شد. ایشان در سال‌های تبعید امام به نوفل لوشاتو هم به آنجا سفر کرد و نقش حلقه اتصال امام و امت را محکم‌تر از قبل ایفا کرد.

در سفر استاد مطهری به محل سکونت امام (ره) در فرانسه رهبر فقید انقلاب اسلامی ایشان را مسئول تشکیل شورای انقلاب کردند که این شورا تصمیمات مؤثر و بزرگی برای گذار ایران عصر پهلوی به عصر جمهوری اسلامی اتخاذ کرد.

در طلیعه انقلاب اسلامی و روز بازگشت امام خمینی (ره) به میهن نیز استاد مطهری مسئول کمیته استقبال بود.

نقش آفرینی شگرف و ایده پردازی عمیق استاد شهید مرتضی مطهری از ایشان در ذهن و دل دشمنان نظام جمهوری اسلامی چنان کینه ایجاد کرد که نتوانستند حضور ایشان را تحمل کنند. ساعت ۲۲ و ۲۰ دقیقه سه شنبه شب ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ پس از خروج استاد مطهری از جلسه شورای انقلاب که در منزل یدالله سحابی از مؤسسان نهضت آزادی برگزار شد، حمید نیکنام، علی بصیری و وفا قاضی زاده از اعضای گروهک تروریستی فرقان از تاریکی شب و خلوتی تقاطع کوچه پارک امین الدوله و کوچه هفدهم فخرآباد استفاده کردند و با شلیک چند گلوله ایشان را از ناحیه سر هدف قرار دادند و به شهادت رساندند.

علی مطهری درباره نحوه شهادت پدرش گفت: مهندس کتیرایی و دیگران متوجه این واقعه شدند و به‌سرعت او را به بیمارستان طُرفه در خیابان بهارستان می‌رسانند، اما در بیمارستان، پزشکان نظر می‌دهند که پدرم شهید شده است و امکان مداوا و بهبودی او به هیچ وجه ممکن نیست. گلوله از زیر بناگوش راست، وارد و از بالای ابروی چپ خارج شده بود.

پیکر آیت الله شهید دکتر مرتضی مطهری یک روز در بیمارستان طٌرفه نگه داشته شد و صبح پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۹ از دانشگاه تهران تشییع و در حرم مطهر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. روحش شاد یادش گرامی

امام خمینی در رثای مطهری

رهبر فقید انقلاب اسلامی ساعت بعد از ترور استاد شهید در پیامی مکتوب چنین نوشتند: «این‌جانب به اسلام و اولیای عظیم الشأن آن و به ملت اسلام و خصوص ملت مبارز‏‎ ‎‏ایران ضایعۀ أسف انگیز شهید بزرگوار و متفکر و فیلسوف و فقیه عالی‌مقام مرحوم آقای‏‎ ‎‏حاج شیخ مرتضی مطهری ـ قدس سره ـ را تسلیت و تبریک عرض می‌کنم. تسلیت در‏‎ ‎‏شهادت شخصیتی که عمر شریف و ارزندۀ خود را در راه اهداف مقدس اسلام صرف‏‎ ‎‏کرد و با کج‌روی‌ها و انحرافات مبارزۀ سرسختانه کرد، تسلیت در شهادت مردی که در‏‎ ‎‏اسلام شناسی و فنون مختلفۀ اسلام و قرآن کریم کم نظیر بود.

من فرزند بسیار عزیزی را از‏‎ ‎‏دست دادم و در سوگ او نشستم که از شخصیت‌هایی بود که حاصل عمرم محسوب‏‎ ‎‏می‌شد. در اسلام عزیز با شهادت این فرزند برومند و عالِم جاودان ثُلمه‌ای وارد شد که‏‎ ‎‏هیچ چیز جایگزین آن نیست و تبریک در داشتن این شخصیت‌های فداکار که در زندگی و‏‎ ‎‏پس از آن با جلوۀ خود نورافشانی کرده و می‌کنند.

من در تربیت چنین فرزندانی که با‏‎ ‎‏شعاع فروزان خود مردگان را حیات می‌بخشند و به ظلمت‌ها نور می‌افشانند، به اسلام‏‎ ‎‏بزرگ، مربی انسان‌ها و به امت اسلامی تبریک می‌گویم. من گرچه فرزند عزیزی را که‏‎ ‎‏پارۀ تنم بود از دست دادم لکن مفتخرم که چنین فرزندان فداکاری در اسلام وجود‏‎ ‎‏داشت و دارد.

مطهری که در طهارت روح و قوّت ایمان و قدرت بیان کم نظیر بود، رفت‏‎ ‎‏و به ملأ اعلی پیوست، لکن بدخواهان بدانند که با رفتن او شخصیت اسلامی و علمی و تروریست‌ها نمی‌توانند شخصیت انسانی مردان اسلام را ترور کنند. آنان بدانند که به‏‎ ‎‏خواست خدای توانا ملت ما با رفتن اشخاص بزرگ در مبارزه علیه فساد و استبداد و‏‎ ‎‏استعمار مصمم‌تر می‌شوند.

این‌جانب روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۵۸ را برای بزرگداشت شخصیتی فداکار و‏‎ ‎‏مجاهد در راه اسلام و ملت، عزای عمومی اعلام می‌کنم و خودم در مدرسۀ فیضیه روز‏‎ ‎‏پنجشنبه و جمعه به سوگ می‌نشینم. از خداوند متعال برای آن فرزند عزیز اسلام رحمت‏‎ ‎‏و غفران و برای اسلام عزیز عظمت و عزت مسئلت می‌نمایم. سلام بر شهدای راه حق و‏‎ ‎‏آزادی.»

امام امت سه روز بعد در مراسم گرامیداشت استاد شهید در مدرسه فیضیه قم بیان کردند: «این رجل فاجری که خون عزیز ما را به زمین ریخت، تأیید کرد دین خدا را. یعنی خدا‏‎ ‎‏دین خودش را به او تأیید کرد. با ریختن خون عزیز ما، تأیید شد انقلاب ما. این انقلاب‏‎ ‎‏باید زنده بماند، این نهضت باید زنده بماند، و زنده ماندنش به این خونریزی‌هاست. ‏‎ ‎‏بریزید خون‌ها را؛ زندگی ما دوام پیدا می‌کند. بکُشید ما را؛ ملت ما بیدارتر می‌شود. ما از‏‎ ‎‏مرگ نمی‌ترسیم؛ و شما هم از مرگ ما صرفه ندارید. دلیل عجز شماست که در سیاهی‏‎ ‎‏شب، متفکران ما را می‌کشید. برای اینکه منطق ندارید. اگر منطق داشتید که صحبت‏‎ ‎‏می‌کردید؛ مباحثه می‌کردید. لکن منطق ندارید، منطق شما ترور است!

منطق اسلام ترور‏‎ ‎‏را باطل می‌داند. اسلام منطق دارد؛ لکن با ترور شخصیت‌های بزرگ ما، شخص‌های بزرگ‏‎ ‎‏ما، اسلام ما تأیید می‌شود. ‏نهضت ما زنده شد. تمام اقشار ایران، باز زندگی از سر گرفت. اگر یک سستی، ضعفی‏‎ ‎‏پیدا کرده بود، زنده شد. اگر نبود شهادت این مرد بزرگ، و اگر مرده بود این مرد بزرگ‏‎ ‎‏در بستر خودش، این تأیید نمی‌شد؛ این موج برنمی خاست. الآن موجی در همۀ دنیا، همۀ‏‎ ‎‏دنیا، همۀ دنیایی که به اسلام علاقه دارند، این موج بلند شد. سایر کشور‌ها هم؛ برادران من نترسید از موج.»

منبع: ایسنا

انتهای پیام/ ۹۱۱

نظر شما
پربیننده ها