گروه اخبار داخلی دفاع‌پرس _ سمانه حسن‌خانی؛ یکی از مهمترین اصول سیاست خارجی هر دولتی که روی کار می‌آید توسعه روابط با کشورهای منطقه است. این اصول همواره در سطوح عالی نظام بررسی می‌شود و دولت کارگزار این سیاست است.
رئیس دولت سیزدهم نقش مهمی در تحقق سیاست خارجی کشورمان خواهد داشت، چون این موضوع تقویت کننده سیاست داخلی و توسعه اقتصادی کشور است؛ بنابراین دولت با نگاه واقع‌بینانه در این مسیر می‌تواند فرصت‌ها را دریابد و تهدید‌ها را به فرصت تبدیل کند.
یکی از این فرصت‌ها موضوع رفع تحریم‌ها و احیای مجدد برجام است که در دولت دوازدهم اولویت سیاست خارجی بود و همچنان هم هست، چون طرفین مذاکرات وین وعده احیای برجام را می‌دهند که شاید تا قبل از پایان دولت تدبیر و امید به ثمر بنشیند.
حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری در مناظره سوم درباره برجام گفت: «صریح بگویم، ما به برجام به عنوان قراردادی که با ۹ بند به تایید رهبری رسیده، حتما به عنوان یک قرارداد و تعهدی که دولت‌ها باید به آن پایبند باشند، پایبندیم.»
رئیس جمهور منتخب همچنین برای تقویت و گسترش دیپلماسی اقتصادی گفته بود هر دولتی که کار را به دست گیرد، یکی از وظایفش رفع تحریم‌های ظالمانه است و باید با همه وجود آن را دنبال کرد. در کنار آن بحث خنثی‌سازی اثر تحریم‌هاست که باید در دستور کار قرار گیرد و اقتصاد نباید شرطی شود.
رئیسی همچنین در اظهاراتش تعامل با همه کشورهای جهان به‌ویژه با همسایگان را یکی از برنامه‌های سیاست خارجی دولتش خواند و رویکردش در این تعامل دوسویه مودت، دوستی و همکاری با کشورهای منطقه بود. با توجه به این اظهارات اگر بخواهیم منطقی به موضوع سیاست خارجی دولت آینده نگاه کنیم با توجه به دشمنی دیرینه آمریکا با ایران می‌توان به راحتی فهمید که دولت سیزدهم با چالش‌های بیشتری مواجه است.
چالش‌هایی که از گذشته تاکنون بر روی هم انباشته شده که رفع آنها نیازمند استفاده از همه اهرم‌های دیپلماسی و اقتصاد در سیاست خارجی مانند برجام، رفع تحریم، مسئله حقوق بشر، FATF ، CFT و رقابت ژئوپلیتیک در منطقه است.
جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال صلح و امنیت است، اما بعضی از کشور‌ها ازجمله آمریکا دنبال ناامنی منطقه هستند؛ بنابراین مسائل در سیاست خارجی دولت سیزدهم باید با درک متقابل برطرف شود و قرار نیست که فقط ایران به دنبال رفع ابهام و برطرف کردن این چالش‌ها باشد.
باید دیگر کشور‌ها و بازیگران منطقه‌ای هم دنبال رفع ابهام از سیاست‌های خود و رعایت منافع و احترام متقابل با جمهوری اسلامی ایران باشند. در چنین شرایطی می‌توان امیدوار بود مذاکرات و گفت‌وگو پیرامون برجام و تحقق سیاست خارجی دولت آینده به بار بنشیند.
دولت آینده همچنین با توجه به مهم بودن رفع تحریم‌ها برای فروش نفت و صادرات غیر نفتی باید برای بازگرداندن ارز‌های حاصل از آن به چرخه نظام بانکی که نقش مهمی در کنترل بازار ارز دارد تلاش کند تا از منافع حاصل از آن بیشترین بهره‌مندی حاصل شود.
در کنار موضوع برجام، مذاکرات وین و روابط دوستانه ایران با همسایگان اولویت‌های مهم دیگری است که دولت آینده در سیاست خارجی خود باید به آن توجه کند؛ تقویت رویکرد نگاه به شرق از جمله کشورهای چین و روسیه و کشورهای منطقه در روابط منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند روابط خارجی ایران را بیش از پیش توسعه دهد؛ چون روابط اقتصادی ایران با کشور‌ها از جمله کشورهای منطقه کمترین آسیب‌پذیری را در مقابل تحریم‌ها دارد.
همچنین با توجه به گستردگی کشورهای منطقه و سهولت دسترسی و اشتراکات فرهنگی می‌توان در تبادلات تجاری و ارزآوری به داخل کشور به نتایج خوبی رسید. ایران با صادرات گاز به ترکیه و پاکستان روابط ارزی خوبی دارد و می‌تواند سود بالایی را نصیب خود کند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی هم بار‌ها بر مسئله بازاریابی تأکید کرده‌اند، ایشان در سخنرانی نوروزی خود در سال ۹۷ تأکید کردند: «بازاریابی بیرون از کشور و صادرات هم یکی از انواع حمایت از کالای ایرانی است. ما که با ۱۵ کشور همسایه‌ایم غیر از کشورهای دیگرِ دوردست که می‌توانند کالای ایرانی را مصرف بکنند، با ۱۵ کشور همسایه هستیم از این همسایگی استفاده کنیم، کالای ایرانی را صادر کنیم، این، هم به عهده وزارت خارجه است، هم به عهده وزارت بازرگانی است، هم به عهده فعالان اقتصادی مردمی است، بازاریابی کنند. اگر ما بتوانیم ۲۰ درصد از تولیدات کشورهای همسایه خودمان را فقط همسایه [یعنی]۲۰ درصد از مجموع مصرف آنها را متعهد بشویم، فلان تعداد شغل [ایجاد می‌شود] یک عدد خیلی بالا که من الان درست یادم نیست، نمی‌توانم عرض بکنم که تأثیرش در ایجاد اشتغال در کشور و ایجاد ثروت ملی بسیار زیاد خواهد بود.»
بنابراین دولت رئیسی در تعاملات تجاری باید نگاه ویژه به کشورهای شرق دور، منطقه و آمریکای لاتین داشته باشد چون قدرت جهانی در حال چرخش از غرب به شرق است و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای از جمله پیمان شانگهای، اکو، جنبش عدم تعهد و سازمان همکاری اسلامی از مزیت آنها استفاده کند تا دیپلماسی اقتصادی کشورمان تقویت شود.
به دنبال این اقدامات آمریکایی‌ها تلاش فراوانی خواهند کرد تا بتوانند در توسعه این روابط و تضعیف توان منطقه‌ای ایران اخلال ایجاد کنند؛ در مقابل، رئیسی با تشکیل دولت قوی اهرم‌های جدی را باید برای مقابله با این فشار‌ها در اختیار بگیرد تا این کشور به دخالتش در مسائل داخلی ایران پایان دهد.
انتهای پیام/341
