گروه فرهنگ و هنر دفاعپرس ـ روزبه قمصری؛ قیام خونین مسجد گوهرشاد در سال ۱۳۱۴ و در اعتراض به کشف حجاب رضاخانی فصل نوینی را از استقامت و ایستادگی مردم مومن و خداجوی ایران در برابر استبداد پهلوی رقم زد که این جریان تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت.
دوشنبه ۲۱ تیر امسال، هشتاد و ششمین سالگرد قیام خونین مسجد گوهرشاد در اعتراض به ماجرای کشف حجاب رضاخانی است. این قیام دینی و مردمی ایران که در شهر مشهد رخ داد را می‌توان سرآغاز فصل جدیدی از ایستادگی ملت بزرگ و انقلابی ایران در برابر استبداد دوران سیاه حکومت پهلوی دانست.
قیام خونین تیر سال ۱۳۱۴ را می‌توان یکی از رخداد‌های بسیار مهم دوران رضا شاه پهلوی و نخست وزیری محمدعلی فروغی دانست. زیرا خیزش مردم در جریان این واقعه تاریخی و در اعتراض به اجباری شدن بر سر نهادن کلاه شاپو توسط حکومت مرکزی نقطه عطفی در مقاومت مردم متدین و همیشه بیدار ایران در برابر اسلام زدایی است.
اگر بخواهیم در جریان بررسی این واقعه تاریخی مقداری به عقب برگردیم باید به سفر رضاشاه به ترکیه در سال ۱۳۱۳ بپردازیم. در آن سال رضا شاه پس از اینکه سفری ۴۰ روزه به ترکیه داشت و در آنجا با فرهنگ و تحولات اجتماعی این کشور آشنا شد تصمیم گرفت تا با الگوبرداری از کشور همسایه، اصلاحاتی را در سبک زندگی و پوشش مردم ایران به ویژه زنان کشور انجام بدهد.
تغییراتی که رضا شاه در بازگشت از ترکیه به دنبال آن بود تا آن‌ها را در ایران پیاده سازی و اجرا کند شامل اجبار مردم به استفاده از کلاه شاپو، کشف حجاب و ... بود. به دنبال این موضوع مردم شهر مقدس مشهد در اعتراض به قانون تغییر لباس در مسجد گوهرشاد اقدام به تجمع کردند که این تجمع توسط نیرو‌های حکومتی سرکوب شد.
البته اگر بخواهیم این واقعه را به درستی ریشه‌یابی کنیم باید در کنار اجباری شدن استفاده از کلاه شاپو و سیاست‌های تغییر لباس به حصر «آیت الله سید حسین قمی» نیز اشاره کنیم. جرقه آغاز درگیری در این تجمع اینگونه شروع شد که در این تجمع «محمد تقی بهلول» اقدام به ایراد سخنرانی کرد.
به دنبال انتشار خبر بازداشت آیت الله قمی در مشهد و همچنین در اعتراض به اقدامات شهربانی، مردم شب ۱۹ تیر در مسجد گوهرشاد گرد هم آمدند و آنجا بود که «محمد تقی بهلول» به روی منبر رفت و حدود سه روز برای مردم معترض سخنرانی کرد. او در سخنان خود مردم را به مقاومت و ایستادگی در برابر حکومت فراخواند.
پس از اینکه گزارش‌های تحصن و بست نشینی مردم در حرم امام رضا (ع) به رضاه شاه رسید، او به ماموران نظامی مشهد دستور داد تا اگر تا فردا صبح مردم را پراکنده نکنند به بالاترین مجازات نظامی گرفتار می‌شوند. سپس پلیس حکم به پراکنده شدن جمعیت حاضر داد، ولی مردم از این دستور نافرمانی کردند. اینگونه شد که پلیس از قوه مجریه کمک گرفت و آن‌ها نیز هنگ لشکر پیاده را برای سرکوبی مردم بسیج کردند.
ماجرا همچنان بحرانی‌تر می‌شد و با آمدن هنگ لشکر پیاده، آن‌ها اقدام به محاصره کردن تحصن کنندگان در حرم امام رضا (ع) و اطراف صحن کردند و به دنبال درگیری که روی داد تعداد زیادی از زائران کشته و زخمی شدند.
نکته سیاه این ماجرا خشونت و بی رحمی ماموران حکومتی در برخورد با مردم معترض بود به صورتی که ماموران بدون ملاحظه و با بی‌رحمی تمام مردم معترض را مورد ضرب و شتم قرار دادند که حاصل این برخورد خشن و غیر انسانی ۱۶۰۰ کشته و تعدادی زیادی زخمی بود.
در واقع نقطه جدایی مردم از حکومت پهلوی از واقعه خونین قیام گوهرشاد کلید خورد. زیرا ماموران حکومتی در کنار اینکه اقدام به کشتار مردم در این مکان مقدس کردند روحانیان سرشناس مشهد را نیز به دستور رضا شاه دستگیر و تبعید کردند. حتی در این بین گزارش‌هایی رسیده بود مبنی بر اینکه روسای بر خی از ادارات مشهد نیز تغییر کردند.
حال با گذشت ۸۶ سال از قیام خونین مسجد گوهرشاد می‌بینیم که مردم ایران همان مردم هستند. مردمی که بعد از ان قیام خونین در سال ۱۳۱۴ رویداد‌ها و وقایع بسیار مهم و تاریخی را پشت سر گذاشتند و تا امروز همچنان با چنگ و دندان از دین اسلام پاسداری و محافظت می‌کنند و فتنه‌های ریز و درشتی که در این هشت دهه از سر گذرانده‌اند موجب نشده تا فرهنگ دینی و اسلامی و ایرانی خود را از دست بدهند و دچار فروپاشی فرهنگی و ایدئولوژیک شوند.
البته مردم ایران همیشه باایمان و متدین بودند و اگر پوشش آن‌ها را در تمامی ادوار تاریخی چه قبل و چه بعد از ورود اسلام به ایران بررسی کنید و آثاری که از تمدن و سبک زندگی آن‌ها در کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌ها را بررسی کنید می‌بینید که پوشش مناسب همیشه اولویت مردم ایران سرزمین بوده که خوشبختانه با آمدن اسلام بسیار کامل‌تر شده است.
انتهای پیام/ 121
