به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، سردار سرتیپ «غلامرضا جلالی» رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در برنامه تلویزیونی «غیرمحرمانه» که با موضوع «حکمرانی سایبری در ایران» برگزار شد، در مورد مفهوم حکمرانی در فضای مجازی اظهار داشت: مفهوم حکمرانی به رابطه بین مردم، حکمرانان و دولت برمی‌گردد؛ این رابطه حوزه‌های بسیاری را شامل می‌شود که یکی از آن‌ها خدمات و نیاز‌هایی است که باید بین دولت، حاکمیت و مردم تبادل شود و به تبیین نقش و وظایف بین مردم و حکمرانان می‌پردازد.
وی ادامه داد: در این میان تغییر و تحول فناوری‌ها از جمله عواملی است که بر شیوه حمکرانی موثر است. به تعبیری، در برخی مواقع، تحولات فناورانه، منافع مردم را با تهدید مواجهه می‌کند؛ همچنین باعث می‌شود که قوانین و مقررات گذشته پاسخگوی تغییرات نباشند در چنین مواقعی، نیازمند ایجاد تغییر در مدل حکمروایی هستیم تا ضمن پاسخ به نیازها، و ارائه خدمات روزآمد، از دارایی‌ها و منافع مردم به درستی حفاظت کند. در کشور ما نیز به نظر می‌رسد نیازمند بازتعریف و روزآمدسازی قوانین، مقررات و به طور کلی مدل حکمرانی برفضای مجازی هستیم تا هم مردم خدمات مورد نیاز خود را دریافت کنند و هم تکالیف دولت در ارائه خدمات به مردم و حفاظت از دارایی‌های آن‌ها مشخص شود.
فاقد یک نظام حکمرانی سایبری جامع هستیم
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این پرسش که آیا ما در زمینه حکمرانی مجازی کشور از یک نظام منسجم برخوردار هستیم، توضیح داد: ما در این زمینه در نقطه صفر نیستیم، اما بدون شک فاقد یک نظام حکمرانی سایبری جامع هستیم. به دلیل اینکه قوانین ما پاسخگوی شرایط فعلی فضای مجازی نیستند. برخی از آن‌ها قدیمی، غیرقابل اجرا و پیاده‌سازی هستند؛ همچنین مدل توسعه زیرساخت‌های فضای سایبری کشور، مبتنی بر قوانین و مقررات نیست. دارایی‌های ما در حال تبدیل شدن به دارایی‌های سایبری است. برای مثال پول، زمانی ماهیت فیزیکی داشت، اما اکنون ماهیتی مجازی و دیجیتالی پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه این تغییرات، لزوم تعریف یک قلمرو در فضای مجازی را برای نگهداری و حفاظت از دارایی‌های مجازی مردم را ضروری می‌کند، خاطرنشان کرد: نکته دیگر احقاق حق مردم در فضای مجازی است. آیا امروز قوه قضائیه ما می‌تواند در فضای سایبری اعمال قانون کند؟ اگر به حریم خصوصی یک فرد در فضای مجازی تعدی شد، آیا می‌توان به شکایت رسیدگی کرد؟ آیا پلتفرم‌های خارجی که به مردم کشورمان ارائه خدمت می‌کنند از قوانین ما پیروی می‌کنند؟ آیا ما می‌توانیم امنیت دارایی‌های مجازی شهروندانمان را در چنین فضای مجازی تأمین کنیم و به آنان اطمینان خاطر بدهیم؟ یا می‌توانیم سلامت این فضا را برای فرزندانمان تامین کنیم؟ همه این نیازها، از جمله وظایف حاکمیت است.
اهمیت نظام رگولاتوری برای حاکمیت در فضای مجازی
سردار جلالی با بیان اینکه بسیاری از قوانین ما نیازمند بازنگری هستند، تصریح کرد: نخستین مشکل ما فقدان قانون جامع در این فضاست. ما در این فضا نیازمند قوانین، مقررات، الزامات، استاندار‌ها و پروتکل‌ها و همچنین یک نظام رگولاتوری برای حاکمیت در فضای مجازی هستیم؛ در این‌صورت هم مسئولیت‌ها مشخص است و هم چارچوب وضع قوانین.
وی همچنین در مورد اینکه چرا سازمان پدافند غیرعامل کشور باید نسبت به حکمرانی در فضای مجازی دغدغه‌مند باشد، توضیح داد: مأموریت سازمان پدافند غیرعامل کشور، رصد و پایش تهدیدات، تشخیص تهدید، طراحی راه حل‌های مقابله برای آن و ایجاد آمادگی در کشور در برابر تهدیدات است. تهدیدات به‌طور مستمر تغییر شکل و تغییر هویت می‌دهند. بخشی از این تهدیدات متأثر از پیشرفت فناوری است. در واقع تکنولوژی به همان نسبت که می‌تواند به رفاه بشر کمک کند در ذات خود تهدیداتی را به همراه دارد؛ برای مثال شهر هوشمند، به موازات خدمات مفیدی که برای شهر و شهروندان به ارمغان می‌آورد، چنانچه از یک پلتفرم غیربومی برای ارائه خدمات شهر هوشمند استفاده شود، زمینه بروز نفوذ و کنترل را فراهم می‌کند.
پیشرفت‌های سایبری سبب ظهور جنگ‌های سایبری نوین شده است
سردار جلالی با بیان اینکه وقتی قلمرو در فضای مجازی تعریف شود با مفهوم حیطه‌بندی روبه‌رو می‌شود، توضیح داد: در چنین فضایی با حیطه عمومی، نظامی، حاکمیتی و ... روبه‌رو هستیم. همه اینا نیازمند تدوین و تعریف قوانین، مقررات و ضوابط و الزامات است. اهمیت این موضوع وقتی مشخص می‌شود که بدانیم در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های سایبری سبب ظهور انواع جنگ‌های سایبری نوین در جهان شده است. نمونه بارز آن، عملیات ترور یا حمله به زیرساخت‌های حیاتی است. این امر توجه به یکی از حیاتی‌ترین عرصه‌های نظام حاکمرانی سایبری، یعنی دفاع سایبری را ضروری می‌کند.
پایش سایبری ۱۵۰ مرکز براساس سناریو‌های تهدید
وی با بیان اینکه سال گذشته ۱۵۰ مرکز را بر اساس سناریو‌های تهدید، مورد پایش و ارزیابی قرار دادیم و اشکالات و ضعف‌های آن را احصا کردیم، تصریح کرد: با برطرف کردن این اشکالات، یک لایه امنیتی ایجاد شده که یک کارکرد دفاعی ملی را شکل داده است. به تعبیری یک لایه از این حکمرانی فضای مجازی، همین لایه دفاعی است. وقتی ناتو در استونی مرکز عالی دفاع سایبری را ایجاد کرده و امکان حمله همزمان سایبری از سوی چند کشور را تمرین می‌کنند، نشان‌دهنده اهمیت امر دفاع در فضای سایبری است؛ بنابراین ما نیز باید در زمینه ارتقای لایه دفاعی سایبری برنامه قوی و مدون داشته باشیم تا در برابر تهدیدات، آسیب‌پذیر نباشیم.
اهمیت تشکیل شورای عالی فضای مجازی در حکمروایی مطلوب مجازی
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه یکی از عمده‌ترین و مهمترین اقداماتی که در زمینه حکمروایی مطلوب مجازی در کشور انجام شده است اصل تشکیل شورای عالی فضای مجازی و به دنبال آن مرکز ملی فضای مجازی است، تصریح کرد: شورای عالی فضای مجازی در واقع محل ایجاد وفاق بین مسئولان کشور در حوزه مفاهیم فضای مجازی است تا به تصمیم‌گیری درست منجر شود. مرکز ملی فضای مجازی نیز کانون هماهنگ‌سازی اجرایی ظرفیت‌های داخلی کشور در حوزه فضای مجازی است است.
راهبری تولید ۲۵۰ محصول کلیدی در حوزه دفاع و امنیت سایبری
وی ادامه داد: در بخش دفاعی نیز با تشکیل قرارگاه پدافند سایبری، ساختار دفاعی کشور را در حوزه سایبری شکل داریم. ما توانستیم نزدیک به ۲۵۰ محصول کلیدی سایبری از جنس سخت‌افزار و نرم‌افزار را راهبری و تولید کنیم؛ برای نمونه ما در حال حاضر هفت اسکادای بومی ملی داریم. اسکادا مرز ورود حوزه سایبری به صنعت است و اگر شما بتوانید اسکادا را بومی‌سازی کنید، می‌توانید امنیت و دفاع را در فعالیت‌های صنعتی توسعه دهید.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، یکی از موانع بومی‌سازی تجهیزات و زیرساخت‌های سایبری را منفعت برخی واردکنندگان دانست و توضیح داد: ما در طول سه سال با تشکیل یک کنسرسیوم، ظرفیت‌های داخلی تولید ضد بدافزار را دور هم جمع کردیم و توانستیم یک ضد بدافزار ملی را با تکیه بر توان جوانانمان تولید کنیم که در آزمایشگاههای مرجع نیز مورد تأیید قرار گرفت. زمانی که این محصول در نمایشگاه صنایع بومی پدافند سایبری رونمایی شد، برخی نمایندگان نرم‌افزار‌های ضد بدافزار خارجی، با انجام دامپینگ، قیمت‌های خود را به یک پنجم کاهش دادند تا مانع از توسعه و اقبال به آن ضد بدافزار داخلی شوند.
به گفته وی زمانی که ما از ظرفیت‌های بومی حمایت و محصولات بومی مانند سوئیچ و روتر تولید کنیم، این کار زمینه نفوذ و آسیب را را کاهش می‌دهد. برخی دوستان مطرح می‌کردند که نیازی نیست روی پلتفرم کار کنیم، بلکه به جای آن روی محتوا کار کنیم. این در حالی است که پلتفرم آنقدر اختیار دارد که محتوا را حذف کند؛ پس ما بدون پلتفرم، عملاً امکان حاکمیت سایبری را نداریم.
سردار جلالی تصریح کرد: ما در حوزه ارتباطات و زیرساخت‌های ارتباطی مانند فیبر نوری شرایط خوبی داریم؛ البته هنوز جای کار دارد و ضعف‌هایی دارد که باید برطرف شود. وقتی شما اسکادا، ضد بدافزار و... را بومی‌سازی کنید، یعنی بقیه را هم می‌توانید تولید کنید.
هدف‌گذاری آمریکایی‌ها، حکمرانی جهانی بر فضای مجازی است
وی با بیان اینکه آمریکایی‌ها اهداف خود را برای یک حکمرانی جهانی بر فضای مجازی تنظیم کرده و به‌طور صریح در اسناد امنیت ملی خود به آن اشاره کرده و به دنبال اداره جهان از طریق فضای مجازی هستند، خاطرنشان کرد: از همین رو است که گفت‌وگو در این زمینه و واگذاری حکمرانی بر بخشی از فضای مجازی که توسط اروپا و سازمان ملل مطرح شده، خط قرمز آن‌هاست. این حکمرانی بدون شک با حکمرانی ملی کشور‌ها در تناقض است. از همین رو ما نیازمند حکمرانی بومی و ملی بر فضای مجازی هستیم که ضمن تعیین قوانین، چارچوب‌ها و ضوابط، اجازه نقض حاکمیت ملی را به کسی ندهد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه نگاهی به تجربه برخی کشور‌ها در فضای مجازی، به ما نشان می‌دهد که دستیابی به یک حاکمیت سایبری شدنی است، متذکر شد: ما می‌توانیم از الگوی این کشور‌ها استفاده کنیم؛ اما چگونگی حکمرانی سایبری به سبک دکترین خودمان یعنی سبک ایرانی-اسلامی است. ما نباید اجازه دهیم که فرهنگ بیگانه بر ما حاکم و ارزش‌های خود را بر ما تحمیل کند. باید یک تقسیم کار بین مجلس شورای اسلامی و شورای عالی فضای مجازی انجام دهیم تا یک قانون پایه در مجلس تصویب و براساس آن، ضوابط رگولاتوری حکمرانی در فضای مجازی تنظیم شود تا الگوی بومی ایرانی اسلامی فضای مجازی برای توسعه همه‌جانبه کشور فراهم شود.
انتهای پیام/ 231
