گروه استان‌های دفاع‌پرس ـ «مجید احمدی» رزمنده و پیشکسوت دفاع مقدس استان سمنان؛ بطور کلی در مواجه تاریخی با جنگ ایران و عراق از یک جنگ هشت‌ساله سخن به میان می‌آید، اما واقعیت این است که جنگ عراق علیه ایران ابعاد وسیع‌تری دارد که به عنوان مثال می‌توان به جنگ شهرها، جنگ شیمیایی و جنگ نفتکشها اشاره نمود که برخی از این جنگ‌ها در درون جنگ هشت‌ساله واقع شده و بعضاً کمتر به آن توجه شده است.
شروع جنگ ایران و عراق ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه‌های مهم کشور رقم خورد. اما مستندات موجود بیانگر این است که ارتش متجاوز عراق ۶۳۷ بار در مرز ایران و عراق به قلمر زمینی، دریایی و هوایی ایران تجاوز کرد که از این تعداد ۸۴ بار در سال ۱۳۵۸ و ۵۵۳ بار در شش ماهۀ اول سال ۱۳۵۹ انجام گرفت. علاوه بر تشدید تجاوزات مرزی عراق علیه ایران، جنگ تبلیغاتی رژیم بعث و ضد انقلاب و کشور‌های مرتجع منطقه با برپایی قریب ۱۴۰ شبکه فارسی زبان با گویشهای متعدد علیه انقلاب ایران صورت میگرفت.
در یک نگاه کلی، تجاوز عراق به ایران علل ایدئولوژیک، سیاسی و ارضی داشت که برخی از آن‌ها دارای پیشینه‌ای تاریخی و برخی مربوط به وقوع انقلاب اسلامی ایران بود. اعمال حاکمیت بر اروند رود، مقابله با صدور انقلاب اسلامی، تصرف و تجزیه قلمرو ارضی ایران، کسب جایگاه برتر در منطقه، رهبری جهان عرب و تحریک و تشویق آمریکا که مجوز آن طی جلسه ای در بندر عقبۀ اردن صورت گرفت از مهمترین علل وقوع جنگ تحمیلی بود.
در آن زمان امام خمینی (ره) مقابله با جنگ تحمیلی عراق را دفاع مقدس نامیدند. دفاعی مبتنی بر راهبرد دفاع همه‌جانبه. این راهبرد نه تنها پیروزی در جنگ را رقم زد، بلکه دستاورد‌ها و تجارب بسیاری هم به همراه داشت. از جمله مهمترین دستاورد دفاع مقدس، پدید آمدن قدرت بازدارندگی است. ایران در دو قرن اخیر بخش‌های بسیاری از سرزمینش را در جنگ‌ها و قرارداد‌ها از دست داد، در دوران پهلوی دوم نیز بیش از ۵۰ هزار مستشار خارجی عهده دار امورات مهم کشور بودند، رزمندگان اسلام و ملت غیور ایران در دوران دفاع مقدس اجازه نداند، بخشی از ایران در اشغال دشمن باقی بماند و دشمن متجاوز بعثی مجبور شد به قرارداد ۱۹۷۵ و مرز‌های رسمی ایران و عراق بازگردد.
این موفقیت در حالی به دست آمد که ایران تحریم تسلیحاتی بود و به سختی می‌توانست برخی از تجهیزات نظامی را خریداری کند، اما عراق از سوی کشور‌های غربی و شرقی حمایت سیاسی و تجهیزاتی می‌شد و کشور‌های عربی منطقه نیز با روش‌های مختلف از جمله اعطای وام، کمک‌های بلاعوض و حمایت‌های اطلاعاتیارتش عراق را حمایت می‌کردند. همچنین تجربۀ مهم دیگری که دفاع مقدس برای گروه‌های مردمی و سیاسی کشور داشت، وحدت اقشار و گروه‌ها در برابر دشمن خارجی است. گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی به رغم اختلاف سلیقه با یکدیگر، به دفاع از منافع ملی پرداختند و این دستاورد تاکنون باقیست تا هیچ بیگانه‌ای خیال نفوذ را به سر خود راه ندهد.
اما فراتر از دستاورد‌های سیاسی و نظامی، دفاع مقدس دستاورد‌های فرهنگی و معنوی بسیاری برای جامعه داشت. اعتماد به نفس و خودباوری مهمترین دستاورد معنوی دفاع مقدس است. در این خصوص رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «جنگ هشت‌ساله واقعاً تلخ و خسارت‌بار بود...، اما با همۀ این سختی‌ها این حُسن بزرگ را داشت که به جوان ایرانی نشان داد که قادر است، اگر اراده کند و در یک میدانی وارد بشود، خواهد توانست بر رقیب و حریف خودش فائق بیاید.» همچنین رشد باور‌های دینی، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و شکوفایی استعداد‌ها و خلاقیت‌ها دیگر ثمرات معنوی و اجتماعی دفاع مقدس هستند.
این دستاورد‌ها گنجینۀ مهمی برای این انقلاب به شمار می‌آیند بگونه‌ای که آموزه‌های حاصل از دوران دفاع مقدس، ظرفیت لازم برای الگوسازی در گام دوم انقلاب را دارد. مؤلفههای فرهنگ مقاومت در شرایط محدودیت (تحریم)، فرهنگ کار و توکل و ایثار برخی از نمونه هایی است که از دفاع مقدس به یادگار مانده است.
همچنین با مرور خاطرات سال‌های جنگ تحمیلی گویای این امر است که قریب به‌اتفاق فرماندهی جنگ به دست جوانانی متدین و دلیر انجام شد که اغلب در سه دهۀ اول زندگی خود بودند. براین اساس تربیت نسل جوان و اعتماد به جوانان مؤمن و دانا برای ادارۀ کشور مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی موضوع دیگری است که قابل الگوگیری از دفاع مقدس برای آینده انقلاب است.
گرچه دفاع مقدس به عنوان یک واقعه در مقطعی از تاریخ انقلاب به وقوع پیوست، اما می‌توان صد‌ها سال از گنجینه آن بهره‌برداری کرد، زیرا مجموعه ای از ویژگی‌های متعالی است و درس‌های بزرگی دارد که باید از آن‌ها به خوبی به عنوان تجربۀ موفق استفاده کرد. این دستاورد‌ها به عنوان گنجینه‌ای عظیم باید برای جوانان و نوجوانان بازگو شود و با جدیت تداوم یابد، زیرا اگر فرهنگ دفاع مقدس دچار تحریف شود و کسانیکه اسوه بودند به هر دلیل دچار لغزش شوند جامعه آسیب خواهد دید. از اینرو بر همه آحاد جامعه به خصوص جامعه دانشگاهی لازم است که به تبیین ابعاد دفاع مقدس و سیرۀ شهدا بپردازند.
انتهای پیام/
