گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس: دومین دوره دوسالانه انتخاب کتاب برتر جبهه مقاومت و دفاع از حرم اهل‌بیت (ع) «جایزه سردار سرلشکر پاسدار شهید حاج حسین همدانی» درحالی سه‌شنبه ۲۰ مهر در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد که رسانه‌ها و اهالی فرهنگ و هنر استقبال چشم‌گیری از این رویداد ادبی داشتند و نویسندگان و پدیدآورندگان ۱۱ کتاب شاخص و برگزیده این رویداد با حضور «محمدباقر قالیباف» رئیس مجلس شورای اسلامی و جمعی از فرماندهان نظامی مورد تجلیل قرار گرفتند.
بررسی ابعاد مختلف این رویداد ادبی در حوزه جبهه مقاومت و دفاع از حرم اهل‌بیت (ع) بهانه‌ای شد تا گفت‌وگویی را با «حسن علایی‌فعال» دبیر اجرایی جایزه سردار سرلشکر پاسدار شهید حاج حسین همدانی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید؛
دفاع‌پرس: دومین دوره انتخاب بهترین کتاب مدافعان حرم؛ جایزه «سردار شهید حاج حسین همدانی» سه‌شنبه ۲۰ مهر به دبیری گلعلی بابایی و جنابعالی برگزار شد؛ مهم‌ترین دلایل و ضرورت برگزاری این رویداد ادبی چه بود؟
ابتدا هفته‌ی وحدت و سالروز ولات نبی مکرم اسلام (ص) را تبریک عرض می‌کنم. همچنین؛ سلام و درود می‌فرستم به روان پاک شهدا؛ شهدای دفاع مقدس، شهدای مدافع حرم، به‌ویژه سپهبد شهید سردار حاج قاسم سلیمانی و سرلشکر پاسدار حاج حسین همدانی.
همانطور که اشاره کردید، دومین دوره‌ی انتخاب آثار برتر جبهه‌ی مقاومت و دفاع از حرم، جایزه سردار شهید حاج حسین همدانی در تاریخ ۲۰ مهر برگزار شد. دلایل متعددی در رابطه با چرایی و ضرورت برگزاری این مراسم وجود دارد. در رابطه با جبهه مقاومت و مدافعان حرم مقام معظم رهبری عبارت بسیار مهمی دارند که می‌فرمایند: «بحث مدافعان حرم جزو بحث‌های حیرت‌انگیز زمان ماست»؛ ایشان می‌فرمایند: «حادثه بسیار مهمی است؛ رزمنده‌ی سوری، لبنانی، عراقی، ایرانی و افغانی همه در کنار هم؛ در یک صف واحد و برای یک هدف حرکت میکنند؛ این چیز عجیبی است که جزو پدیده‌های بزرگ زمان ماست؛ که البته از برکات همان دفاع مقدس است.»
ایشان مطالب مهم دیگر و پراهمیتی درباره بحث مدافعان حرم مطرح فرموده‌اند، اما به‌نظر من یکی از برجسته‌ترین فرمایشان ایشان در رابطه با این بحث همین عبارت است که فرمودند: «جزو بحث‌های حیرت‌انگیز زمان ماست و از پدیده‌های بزرگ زمان ماست». واقع‌مطلب چیست؟ چرا حضرت‌آقا چنین تعابیری را به‌کار می‌برند. واقع مطلب این است که نه‌تنها دنیا، حتی مردم خود ما نتوانستهاند شناخت کافی نسبت به جریان مدافعان حرم پیدا کنند.
اتفاق خیلی بزرگی رخ داده است و من مطمئن هستم که چند دهه باید زمان بگذرد تا گوشه‌هایی از عظمت و اهمیت جبهه مقاومت و مدافعان حرم برای مردم ایران و جهان شناخته شود. من اگر بخواهم به سرفصل‌های جریان جبهه مقاومت و مدافعان حرم بپردازم بحث بسیار طولانی را خواهیم داشت. اما ناگزیریم اشاره‌ای داشته باشیم که چه شد جایزه شهید حاج قاسم سلیمانی یا شهید حاج حسین همدانی با موضوع جبهه مقاومت و مدافعان حرم شروع شد و ادامه پیدا کرد و انشالله در آینده با قوت هر چه بیشتر ادامه پیدا خواهد کرد.
اولین نکته این است که جبهه مقاومت و دفاع از حرم در ادامه‌ی دفاع مقدس و از برکات آن است؛ همانطور که در بیانات حضرت‌آقا وجود داشت. یعنی همان عظمتی که هشت سال دفاع مقدس دارد؛ آن عظمت استمرار پیدا کرده است و در جبهه مقاومت و خصوصاً مدافعان حرم خودش را نشان می‌دهد. یعنی هشت سال دفاع مقدس نه‌تنها به‌پایان نرسیده است؛ بلکه دفاع مقدسی که در کشور و سرزمین ما اتفاق افتاده بود در سوریه، عراق و لبنان، یمن و تا حدودی در افغانستان در حال رخ دادن است.
هشت سال دفاع مقدس تمام نشده است
همانطور که رهبران جبهه مقاومت در لبنان، سوریه، عراق و یمن اعلام کردند که ما این مقاومت و ایستادگی را از فرهنگ هشت ساله دفاع مقدس داریم عیناً این اتفاق درحال تکرار است. یعنی این گروه‌های جهادی از کشور‌های مختلف با یک نیم‌نگاه کاملاً جدی به اتفاقات هشت سال دفاع مقدس کارشان را ادامه می‌دهند. یعنی هشت سال دفاع مقدس ما تمام نشده است بلکه سرزمین آن اتفاقاتی که رخ داده بود عوض شده است.
یعنی انصارالله یمن و حزب‌الله لبنان، حشدالشعبی عراق و دفاع وطنی سوریه با سرمشق قرار دادن فرهنگ دفاع مقدس کارشان را پیش می‌برند و به این اعتراف میکنند و اذعان دارند و اصلاً لاپوشی نمیکنند بلکه با صدای بلند اعلام میکنند که ما با تاسی و اقتدا به فرهنگ دفاع مقدس کارمان را پیش می‌بریم.
بنابراین، همان عظمت و بزرگی که مترتب بر هشت سال دفاع مقدس بود در جبهه مقاومت و مدافعان حرم و دفاع از حریم و حرم اهل بیت علیهم السلام خودش را نشان می‌دهد. ما چرا به فرهنگ دفاع مقدس می‌پردازیم؟ به همان علت باید به این فرهنگ نیز بپردازیم. چرا؟ چون در ادامه همان فرهنگ قرار دارد و از برکات آن است.
باید ببینیم دستاور‌های جبهه مقاومت و دفاع از حریم و حرم چه دستاور‌هایی است؛ که اگر نگوییم همانند دستاور‌های دفاع مقدس عظمت و بزرگی دارد؛ دقیقاً چیزی شبیه به آن است بلکه در فضا‌هایی بزرگتر و عظیم‌تر است. در بحث جبهه مقاومت و مدافعان حرم یک اتفاق بزرگی رقم خورد و آن این که فتنه بزرگ طراحی شده استکبار جهانی در منطقه غرب آسیا را کاملاً مضمحل کردیم.
آن‌ها برای خاورمیانه بزرگ برنامه داشتند، اما جبهه مقاومت و جریان مدافعان حرم با ایستادگی خودشان باعث شدند که آن طراحی با شکست روبرو شود. جبهه مقاومت و مدافعان حرم باعث شد که نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی ارتقاء پیدا کند. اکنون وضعیت ما در نفوذ منطقه‌ای بهتر از دوران دفاع مقدس است. یعنی دستاور‌های هشت سال دفاع مقدس را اگر چندین برابر قرار دهید جلوهایش را در جریان مدافعان حرم و مقاومت شاهد خواهید بود.
در واقع جبهه مقاومت و ایستادگی مدافعان حرم توانست قدرت جمهوری اسلامی را در تشکیل ائتلاف منطقه‌ای به رخ دنیا بکشاند. در چند قضیه‌ی منطقه‌ای همچون جنگ آمریکا با عراق یا در افغانستان استکبار جهانی سعی می‌کرد ائتلافی را ایجاد کند تا در این غائله‌های در عراق و افغانستان ورود پیدا کند، اما واقعاً موفق نمی‌شدند. خودشان حرف از ائتلاف جهانی می‌زدند، اما دنیا شاهد بود که چند کشور که همواره با آن‌ها همراه بود نیز در این جریانات شرکت نداشتند. این درحالی بود که جمهوری اسلامی توانست یک ائتلاف منطقه‌ای مبتنی بر مردم را تشکیل دهد و در مقابل استکبار در منطقه غرب آسیا ایستادگی کند.
قدرت جمهوری اسلامی در تشکیل ائتلاف منطقه‌ای
اینکه رزمنده عراقی، لبنانی، سوری، افغانی و یمنی را سازماندهی می‌کنید؛ این یک قدرت مبتنی بر حضور مردم است. این قدرت جمهوری اسلامی را در تشکیل ائتلاف منطقه‌ای نشان می‌دهد که همین ائتلاف باعث می‌شود که استکبار در برنامهها و منظور‌هایی که داشته است با شکست روبرو شود. در واقع؛ بحث جبهه مقاومت و مدافعان حرم قدرت جمهوری اسلامی در تشکیل بسیج مردمی را به رخ دنیا کشاند. یعنی چیزی که حتی می‌توان به عنوان یک نظریه‌ی جهانی و بین‌المللی آن را مطرح کرد. آن چیزی که گم‌شده‌ی کشور‌های دیگر است؛ آن هم بخاطر اینکه انقلاب اسلامی ایران و جمهوری اسلامی در قلوب مردم منطقه نفوذ دارد؛ لذا شما می‌بینید وقتی دفاع وطنی در سوریه شکل می‌گیرد؛ هیمنه‌ی داعش و گرو‌های معارض درهم می‌شکند.
یا زمانی که حشدالشعبی در عراق شکل می‌گیرد؛ گروه‌های تروریستی عقب می‌نشینند و مردم عراق پیروز می‌شوند. در واقع این مسائل و دلایل دیگری که من طی یادداشتی ۲۲ دلیل برای این موضوع احصاء کرده‌ام وجود دارد که چرا باید چنین مراسمی برای بحث مدافعان حرم و جریان مقاومت برگزار شود.
موضوع جبهه مقاومت و مدافعان حرم چه اهمیتی دارد که لازم است چنین مراسمی و جوایزی با این موضوعات شکل گیرد، برای شناساندن مسئله؛ بنابراین دلایل متعددی وجود دارد برای چرایی و ضرورت برگزاری این نوع جوایز که امیدواریم با شکل‌گیری این جوایز و مراسم، مردم با دستاورد‌های جبهه مقاومت و دفاع حرم به رهبری جمهوری اسلامی آشنا شوند و قدر مملکت خودشان را بیشتر بدانند. این‌ها آموزه‌هایی است که اگر ما به‌درستی قضیه را دنبال کنیم برای کشور و نظام و مردم‌مان آورده‌های زیادی خواهد داشت، اما متاسفانه ما دچار کم‌کاری هستیم.
آمار شهدای ایرانی مدافع حرم حدود ۵۱۴ نفر است
در قضیه‌ی مدافعان حرم شاید تعجب کنید، اما آمار شهدای ایرانی مدافع حرم حدود ۵۱۴ نفر است؛ این آمار دقیق است، اما شاید چند نفر کمتر و بیشتر باشد. ما طی سال‌هایی که جریان مدافعان حرم پیش آمده است این تعداد شهید تقدیم کرده‌ایم درحالی که شاید مردم فکر کنند چندهزار شهید در این عرصه تقدیم کرده‌ایم درصورتی که دستاورد عظیمی برای جمهوری اسلامی به‌دست آمده است و هژمونی آمریکا در منطقه واقعاً با مجاهدت مدافعان حرم شکسته شده است و به‌زودی شاهد خروج آمریکا از منطقه خواهیم بود. این مسئله در کشور عراق در حال قانون شدن است.
مردم منطقه این حس را پیدا کرده‌اند که می‌شود آمریکا را از منطقه بیرون کرد. این دستاور مجاهدت مدافعان حرم و سردارانی، چون شهید سلیمانی و همدانی و شاطری است؛ بنابراین ضرورت دارد که چنین موضوعاتی دستمایه کار‌های فرهنگی و اجتماعی قرار گیرد لذا به‌همین خاطر این رخداد فرهنگی رقم خورده است و با توجه به تجربه‌ای که مرکز اسناد و تحقیقات سپاه در برگزاری اولین دوره‌ی جایزه شهید حاج قاسم سلیمانی داشت که مربوط به انتخاب آثار برتر پژوهشی بود؛ همکاران دوره اول این رویداد درخواست کردند مرکز با توجه به آن تجربه، رویداد جایزه شهید همدانی را نیز پیش ببرد.
دفاع‌پرس: اقدامات دبیرخانه دومین دوره انتخاب بهترین کتاب مدافعان حرم؛ جایزه شهید حاج حسین همدانی بعد از دور اول این رویداد چه بوده است؟
همانطور که موضوع هشت سال دفاع مقدس دستمایهی تولید حداقل ۲۰ هزار عنوان کتاب و صد‌ها فیلم و سریال تلویزیونی و تئاتر و دیگر کار‌های هنری و شعر شده است؛ موضوع مدافعان حرم نیز مشابه فرهنگ دفاع مقدس دستمایهی کار هنرمندان و اهالی ادب قرار گرفته است.
در یک آمار اجمالی تا امروز حدود ۱۱۶۰ عنوان کتاب درباره‌ی جبهه مقاومت و مدافعان حرم تولید شده است که ما در دوره دوم، همکارانمان در دبیرخانه حدود ۴۲۷ عنوان از این آثار را که مربوط به سال‌های ۹۸ و ۹۹ بود را جمع‌آوری کردند. این حجم از آثار نشان می‌دهد یک کاری در این زمینه شروع شده است؛ البته این آمار به‌لحاظ کمی و کیفی رضایت‌بخش نیست، اما نشان دهنده حرکتی جدی است که امیدواریم با مرور زمان پژوهشگران، نویسندگان و هنرمندان ورود جدی به این عرصه داشته باشند و حماسه‌ها، مقاومتها و شجاعت‌های بی‌نظیری که در این عرصه خلق شده را به تصویر بکشند؛ این یک مطالبه‌ی جدی است که از سوی حضرت‌آقا و مسئولان مطرح شده است.
دست‌اندرکاران ادبیات کشور و نهاد‌های فرهنگی، دستگاه‌های ذی‌ربط، پژوهشگران، مراکز پژوهشی و حتی دانشگاهها در این عرصه ورود پیدا کنند و این عرصه را موضوع خودشان قرار دهند. خوشبختانه ما در بحث جایزه شهید حاج قاسم سلیمانی که رساله‌های دکتری را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دادیم وقتی به آمار مراجعه کردیم شاهد تعداد قابل توجهی پایان‌نامه مقطع ارشد و دکتری با موضوع مدافعان حرم بودیم که خیلی برایمان جالب بود که مراکز دانشگاهی این موضوع را دستمایهی کار‌های پژوهشی قرار دادند.
دفاع‌پرس: چرا برگزاری این جشنواره به مرکز اسناد و تحقیقات سپاه سپرده شد؟
باتوجه به تجربه‌یی که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه در برگزاری موفق اولین دوره‌ی دوسالانه انتخاب آثار برتر پژوهشی دفاع مقدس و مقاومت؛جایزه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را داشت؛ دوستان دست‌اندرکار اولین دوره، درخواست کردند که مرکز اسناد این فعالیت را عهده‌دار شود. مرکز اسناد نیز با توجه با این درخواست، و اینکه بحث جبهه مقاومت و مدافعان حرم را در ادامه‌ی موضوع دفاع مقدس تلقی و قلمداد می‌کند به این عرصه ورود پیدا کرد.
طبق تدبیر فرمانده کل سپاه، سرلشکر پاسدار دکتر حسین سلامی، پرداختن به موضوعات پس از جنگ نیز یکی از ماموریت‌های جدید مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس قرار گرفته شده است. این مرکز درخصوص موضوعاتی همچون سیل و کرونا که سپاه سعی داشته به شکل مادی و معنوی به آن ورود پیدا کند وظایفی دارد که مربوط به ثبت و ضبط مسائل و مستندات آن است که به این مرکز واگذار شده است.
سردمدار قضیه‌ی جبهه مقاومت و مدافعان حرم نیروی قدس سپاه است
در بحث جبهه مقاومت و مدافعان حرم سردمدار قضیه نیروی قدس سپاه است؛ در واقع این موضوع ماموریت سپاه است لذا مرکز اسناد بنا به این دلایل پرداختن به این موضوعات را از جمله‌ی ماموریت‌های خود تلقی می‌کند. مرکز اسناد با تمام توان در برگزاری جشنواره شهید همدانی ورود پیدا کرد و یک مراسم ملی را برگزار کرد. درخصوص برگزاری دوره‌ی اول این رویداد گله‌مندی‌هایی وجود داشت، اما در این دوره یک اتفاق خوب فرهنگی در سالگرد شهادت شهید همدانی رقم خورد. رسانه‌های جمعی و مسوولین از این مراسم استقبال خوبی کردند که با حضور رییس مجلس شورای اسلامی برگزار شد که بازتاب این جریان و جاافتادن آن خیلی کمک کرد.
دفاع‌پرس: به‌نظر می‌رسد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با تجربه‌ای که در برگزاری این رویداد فرهنگی کسب کرده است به یک ورزیدگی در برگزاری جشنواره‌های ادبی رسیده باشد که امیدواریم منجر به شاخص شدن این جشنواره شود؛ سوالمان به طور مشخص مربوط به نتایج حاصله از هدف‌گذاری صورت‌گرفته در جایزه شهید همدانی است؛ دستاورد برگزاری جشنواره شهید همدانی چه بوده و آیا به اهدف تعیین شده رسیده‌اید؟
بنده به‌عنوان دبیر اجرایی این مراسم می‌توانم با قاطعیت عرض کنم که ما در برگزاری این جایزه ۱۰۰ درصد به اهداف موردنظرمان در برگزاری این رویداد دست پیدا کردیم. البته هرکار بزرگی دارای نقاط ضعف و قوت خواهد بود که قابل آسیب‌شناسی است. یعنی ضمن اینکه ما اذعان می‌کنیم که به همه اهدافمان در موضوع بررسی آثار جبهه مقاومت و مدافعان حرم در دو سال ۹۸ و ۹۹ نائل شدیم، اما اگر بخواهیم به نقاط ضعفمان اشاره کنیم که مربوط به برگزاری مراسم نیست بلکه مربوط به نفس برگزاری این گونه مراسم است و آن بحث عدم جمع‌آوری حداکثری آثار است. بنا به دلایل مختلف برخی از ناشرین و نویسندگان انگیزه‌ی لازم را برای شرکت در این مناسبت‌ها ندارند.
یک مسئول محترم در بحث جایزه شهید سلیمانی وقتی گزارشی به ایشان ارائه کردیم گفتند: «شما فراخوان اعلام کرده‌اید و تنها آثاری که برای شما ارسال شده است را بررسی کنید؛ آثاری که ارسال نشده است را بررسی نکنید.» من یک توضیح به ایشان ارائه کردم و گفتم جوایز ادبی که در کشورمان برگزار می‌شود همگی تا به شکل میدانی بحث جمع‌آوری آثار صورت نگیرد به لحاظ کمی به آمار خوب و مطلوبی دست پیدا نخواهد شد. یعنی اینکه هنوز فرهنگ مشارکت ناشرین و نویسندگان و پژوهشگران و مراکز پژوهشی در این گونه مراسم جانیفتاده است.
در همین تجربه دوستان ما در دبیرخانه سعی می‌کردند کتاب‌های تولید شده را احصا و شناسایی کنند؛ وقتی به ناشر مربوطه اعلام می‌شود کتاب را به دبیرخانه ارسال کنید شاهد بی‌انگیزه‌گی ناشر بودیم که همین موضوع نقطه ضعف این نوع جوایز است که باید آسیب‌شناسی شود که چرا برخی از نویسندگان و ناشرین انگیزه‌ی لازم را ندارند.
در برگزار جایزه شهید همدانی توفیق ۱۰۰ درصدی داشته‌ایم
به عنوان دبیر اجرایی مراسم عرض می‌کنم ضمن اینکه ما در برگزاری این مراسم توفیق ۱۰۰ درصدی را داشته‌ایم، اما شاهد چنین ضعف‌هایی بودیم یعنی دست‌یابی به حداکثر آثار را به طور ۱۰۰ درصد نداشتیم و برخی از ناشرین تمام آثارشان را بنابه دلایل مختلف ارسال نکرده‌اند، اما دبیرخانه مراسم سعی داشت اکثر آثار تولید شده را جمع‌آوری کند.
درخصوص بحث‌های قبل، حین و بعد از مراسم ما توانستیم به اهدافمان در این رویداد فرهنگی برسیم و آمار قابل توجهی از نویسندگان و پژوهشگران جبهه‌ی مقاومت و مدافعان حرم را به دست آوردیم که قابل استفاده است و می‌توانیم در همکاری‌های بعدی از آن‌ها استفاده کنیم. بازتاب رسانه‌ای مراسم خیلی خوب بود و اصحاب رسانه در آیین اختتامیه حضور خوبی داشتند و بازتاب آن بسیار خوب بود که همگی به ارتقاء فرهنگ مقاومت و مدافعان حرم کمک خواهد کرد.
ادامه دارد...
